Vay Anam Vay: Kripto Nüfusu, Tesla, ABD’deki Tasarı, Yeni Madenciler, Short Squeeze ve Paxos
Vay Anam Vay, Neler Dönmüş Satoshi ya? serimizin yirmi dördüncü yazısındayız. Kripto para piyasası, bu hafta Bitcoin ve Ethereum gibi majör kripto paraların birkaç haftalık durgunluğun ardından yükselişe geçmesiyle hareketlendi. Bunlar yazım anında sırasıyla 41.500 ve 2.400 doların üstünden işlemden görüyor.
Bu hafta yaşanan ve önemli sayılabilecek haberlerin içinden en az yarısına, arzuladığımın yarısı kadar bile değinemiyor ve yarısından azını, hak ettiğinin ancak yarısı kadar aktarabiliyorum.*
Yine de bu haftaki Crypto.com raporuna, Tesla’nın finansal tablosuna, ABD’deki altyapı tasarısına, Güneydoğu Asya’nın talipli madencisine, hafta başında yaşanan yükselişin olası nedenine ve Paxos’un yatırımına kısaca değinmekten zarar gelmese gerek.
Kripto kullanıcılarının sayısı 200 milyonu aşmış “olabilir”
Kripto para borsası Crypto.com, blockchainlerdeki ve yaklaşık 30 farklı kripto para borsasındaki verileri derleyerek hazırladığı global kripto para raporunu bu hafta paylaştı.
Bu raporun yılın ilk çeyreğini kapsayan versiyonunda, dünya genelindeki kripto para kullanıcılarının toplam sayısının ocak-şubat-mart aylarında, Bitcoin fiyatındaki yükselişin de etkisiyle, kayda değer ölçüde arttığı belirtilmişti.
Bu hafta açıklanan rapora göre Mart 2021’de dünya genelinde 129 milyon kripto para kullanıcısı olduğu tahmin edilirken, bu sayı haziran itibarıyla 221 milyona yükseldi.
Bu sayının 65 milyondan 100 milyona çıkması dokuz ay, 100 milyondan 200 milyona çıkması ile sadece dört ay sürdü.
Kripto para kullanıcılarının sayısı artarken, Bitcoin ile Ethereum’un piyasadaki payı küçülüyor gibi görünüyor. Nisan ayında kripto para sahibi olup da Bitcoin’i ya da Ethereum’u olmayan insanların oranı, %25 düzeyindeydi. Bu oran mayısta %37’ye çıktı.
Altcoin pazarındaki bu hareketliliğin kayda değer bir kısmının Dogecoin (DOGE), Shiba Inu (SHIB) gibi projelerden kaynaklandığı düşünülüyor.
Dünya genelinde 200 milyondan fazla kripto para kullanıcısı olduğunu öne süren bu çalışmanın bazı iddialı varsayımlara dayandığını belirtmemiz lazım. Örneğin, bu çalışmada on-chain tarafındaki tüm adreslerin, günümüzde hala kripto para sahibi olduğu varsayılıyor ki bu insanların büyük bir kısmının kripto paralarını çoktan satmış olması muhtemel.
Bunun haricinde, veriler on-chain düzeyine dayandığı için OTC (tezgah-üstü) işlem yapan veya genel olarak on-chain düzeyinde hiç işlem yapmamış kullanıcılar, pek iyi yansıtılmamış olabilir. Aynı şey, borsalardaki “alt-hesaplar” (sub-account) için de geçerli.
Tesla’nın aldığı Bitcoinler duruyor
Pazartesi günü yapılan sunuma göre Tesla’nın ikinci çeyrekte herhangi bir kripto para alım/satım işlemi olmadı. Tesla’nın CEO’su Elon Musk, mayıs ayında yaptığı açıklamada madencilerin çevreye verdiği zararı gerekçe göstererek Bitcoin karşılığında araç satmayı durdurduklarını söylemişse de şirket elindeki Bitcoinleri tutmaya devam ediyor.
Şirket, şubatta yaptığı duyuruda 1.5 milyar dolar değerinde Bitcoin aldığını açıklamış, martın sonundaki bildiriminde bunların değerinin 2.48 milyar dolara çıktığını duyurmuştu.
Tesla, birinci çeyrekte bu Bitcoinlerin ~%10’luk kısmını satışa çıkardı ve buradan 101 milyon dolar gibi bir net gelir elde etti.
İkinci çeyreğin tablosu bildirilirken Bitcoin’in çeyrek içerisinde gördüğü en düşük seviye baz alındığı için Tesla’nın Bitcoinlerinde 23 milyon dolarlık bir değer düşüşü olduğu bildirildi. Bunların toplam defter değeri 1.3 milyar dolar olarak açıklandı.
Musk, sosyal medyada Tesla’nın toplam değeri 1.47 milyar dolar olan 42.069 tane Bitcoin’i olabileceğini söyleyen birine, “O kadar çok Bitcoin’imiz yok ama sayı buna yakın.” diyerek yanıt verdi.
Elon Musk, bu ay katıldığı The B Word etkinliğinde Tesla’nın yanı sıra SpaceX’in de Bitcoin’inin olduğunu açıkladı fakat bunun miktarıyla ilgili herhangi bir detay vermedi. Musk, Tesla’nın yeniden Bitcoin kabul edip etmeyeceğiyle ilgili yaptığı açıklamada Bitcoin’le araç satışına tekrar başlanmasının “muhtemel” olduğunu söyledi.
Kripto paralar yol, su, elektrik olarak geri dönebilir
ABD Senatosundaki Cumhuriyetçiler ve Demokratlar tarafından görüşülen altyapı tasarısı için gereken 1.2 trilyon dolarlık bütçenin 28 milyar dolarlık kısmı, kripto para sektöründen elde edilebilir.
Beyaz Saray tarafından yapılan açıklamaya göre 1.2 trilyon dolarlık altyapı tasarısının finansmanı; harcanmamış yardım fonlarının yeniden yapılandırılmasının yanı sıra “kripto para vergilendirmelerinin güçlendirilmesi” gibi şeylerden sağlanacak.
Bu amaç doğrultusunda kripto para sektöründeki aracı kurumların tabi olduğu bildirim yükümlülüklerinin sıkılaştırılabileceği, bunun ötesinde daha farklı kuruluşların da bu yükümlülüklere tabi tutulmaya başlayabileceği düşünülüyor.
Blockchain Association’ın icra direktörü Kristin Smith, CoinDesk’e verdiği demeçte konuyla ilgili tahminlerini şöyle paylaştı:
“Biz bunu yazılım cüzdanı geliştiricilerini, donanım cüzdanı üreticilerini, çoklu-imza (multisig) hizmeti sağlayıcılarını, likidite sağlayıcılarını, DAO tokenı sahiplerini ve hatta belki madencileri de kapsayabilecekmiş gibi yorumluyoruz.”
Yine Blockchain Association’ın DeFi kolundan sorumlu olan Jake Chervinsky, bu tasarının kapsamını kısaca şöyle açıklıyor:
“(Burada yapılan) tanımlama o kadar kapsamlı ki, harfi harfiyen uygulanması halinde ABD’deki kripto para sektöründe yer alıp ekonomik bir faaliyette bulunan herkes buna tabi olabilir.”
Kripto para kuruluşlarına getirilecek yeni uygulamaların, bütçeye 28 milyar dolar gibi bir katkıda bulunabileceği düşünülüyor. Bu sayı verilirken ABD’deki Ortak Vergi Komitesinin (Joint Taxation Committee) yaptığı bir tahmin baz alınmış olabilir.
Henüz resmi bir belge paylaşılmamış olsa da hem CoinDesk hem The Block, kripto paraların söz konusu tasarıda “dijital varlık” çatısı altında değerlendirildiğini aktarıyor.
ABD’deki senatörler, aylardır tartıştıkları bu altyapı paketi için gerekli usul oylamasını bu hafta gerçekleştirdiler ve paketin içeriği üstünde anlaşma sağladıklarını açıkladılar. Böylece tartışma ve oylama aşamasına geçmek için gerekli adım atılmış oldu.
Dilara Zengin’in haberine göre altyapı paketi kapsamında 8 yıl içerisinde 1.2 trilyon dolarlık harcama yapılması bekleniyor. Bunun 550 milyar doları yeni altyapı yatırımlarına, 110 milyar doları “ulaşım” başlığı altındaki yollara, köprülere ve büyük projelere, 73 milyar doları elektrik şebekelerine, 66 milyar doları demir yollarına, 65 milyar doları geniş bant internet erişiminin genişletilmesine, 55 milyar doları su altyapısına, 50 milyar doları çevresel projelere, 39 milyar doları toplu taşımaya, 25 milyar doları ise havalimanı projelerine ayrılıyor.
Kripto para sektöründeki isimler, bu tasarının onaylanması halinde doğurabileceği sonuçlardan endişeleniyor. Chervinsky’nin yorumlamasına göre bu tasarıda yer alan maddeler “madenciliğin de facto yasaklanmasına” dahi sebep olabilir. Ayrıca, iki partinin de katılımıyla şekillenen bu tasarının onaylanma ihtimali yüksek duruyor.
Blockchain Association gibi kuruluşlar, bu sonuçların önüne geçebilmek adına ilgili yetkililer ile görüşmeye başladı. Öyle ki, 30 Temmuz tarihinde Kongre’ye bir mektup dahi gönderildi. Mektuba dilerseniz buradan ulaşabilirsiniz.
JTS, Güneydoğu Asya’nın maden devi olmak istiyor
Jasmine International’a bağlı olan Jasmine Telecom Systems (JTS), Bitcoin madenciliğine el atmaya karar verdi.
Tayland merkezli şirket, işlettiği Jastel veri merkezine bu yılın üçüncü çeyreği son bulmadan önce 500 tane Bitcoin üretim cihazı kurmayı planlıyor.
Operasyonlarını aşamalı olarak büyütmeyi hedefleyen şirket, önümüzdeki yıl JTS’e bağlı Jastel Network ile ortaklığı bulunan sanayi sitelerinde toplamda 5.000 tane cihaz çalıştırmak istiyor.
Yapılan açıklamalara göre uzun vadeli hedef, 2024’e gelindiğinde toplamda 50.000 tane cihaz kurmuş olmak. Şirket bu cihazlardan 5 EH/s’lik bir üretim kapasitesi elde etmeyi ve Bitcoin ağındaki toplam hash oranında %5’lik pay sahibi olarak, bu bakımdan Güneydoğu Asya’nın lideri haline gelmeyi planlıyor.
JTS’in başkanı Dusit Srisangaoran, şirketin bu kararıyla ilgili olarak, “Çin’de yaşanan olay, hash oranını son sekiz ayın en düşük seviyesine düşürdüğü için şu an, JTS’in Bitcoin madenciliğine yatırım yapması için iyi bir zaman.” dedi.
Geçtiğimiz yıl halving (blok ödülünün yarılanması) yaşayan Bitcoin, bir sonraki yarılanmasını 2024’te yaşayacak. Son yarılanmada 12,5 BTC’den 6,25 BTC’ye düşen blok ödülü, 2024’te 3,125 BTC olarak güncellenecek.
Hafta başındaki yükseliş short squeeze ile açıklanıyor
Bitcoin bu hafta haftalar sonra ilk kez 40.000 doları aştı, hatta Binance’teki BTC/USDT perpetual vadeli işlem sözleşmeleri kısa süreliğine 48.000 doların üstüne çıktı. Bu yükselişin short squeeze (kısa pozisyon sıkışması) kaynaklı olabileceği düşüncesini, Glassnode ekibi de destekliyor.
Glassnode’un raporuna göre perpetual futures piyasasındaki açık pozisyonların değeri, mayısın ortasından beri kabaca 10 milyar dolar ile 12 milyar dolar aralığında sıkışmıştı. Bu sayı, geçen hafta 1.4 milyar dolarlık artış gösterdi.
Hemen hemen aynı dönemden beri, teminatı nakit veya nakit benzerleri (başka bir deyişle, stablecoin) ile sağlanan pozisyonların hacminde bir büyüme, kripto para ile sağlanan pozisyonların hacminde ise bir küçülme söz konusu.
Vadeli işlem piyasasındaki fonlama oranı ise temmuzun ortasından sonra negatif bölgedeki ilerleyişini hızlandırdı.
Bitcoin fiyatı pazartesi günü sabaha karşı yükselişe geçtiğinde, sadece bir saat içerisinde 120 milyon dolar değerinde kısa pozisyon tasfiye oldu. Glassnode, bu bilgiler ışığında bu hafta yaşanan yükselişin ardındaki en büyük etmeni, short squeeze olarak yorumluyor.
Bitcoin’in yaşadığı yükseliş, haftanın başında birçok kesim tarafından Amazon’un kripto paraları ödeme yöntemi olarak tanımaya başlayabileceği iddiası ile açıklanıyordu. Fakat Bitcoin’in fiyatı, Amazon’un bu iddiayı yalanlamasına rağmen stabil kalmayı başardı.
Bank of America’dan kripto para şirketine yatırım
Kurumsal müşterilere blockchain altyapısı sağlayan ve PAX adlı bir stablecoin’i olan Paxos, bu hafta yaptığı açıklamada kendi adına düzenlenen D Serisi yatırımına Bank of America’nın, kripto para borsası FTX’in, Founders Fund’ın ve Coinbase’in yatırım kolu Coinbase Ventures’ın da destek olduğunu açıkladı.
Paxos, bu D Serisi yatırımını nisanın sonunda duyurmuş, Oak HC/FT’nin öncülüğünde bir grup yatırımcıdan toplamda 300 milyon dolar yatırım aldığını açıklamıştı. Şirket bu sayede 2.4 milyar dolar değerlemeye ulaştı.
ABD’nin en büyük bankalarından biri olan Bank of America, Paxos’a yatırım yapmadan önce bu yılın başında Paxos Settlement Service’i kullanmaya başlamıştı. Paxos’un kurucularından Charles Cascarilla, D Serisine yeni isimlerin de katılmış olmasıyla ilgili şunları söyledi:
Global finans sistemini farklı bir platforma aktarmak için yeni bir piyasa altyapısına ihtiyaç duyulan, teknolojik bir dönüşümün başındayız. Paxos; açık, erişilebilir ve dijital bir ekonomiye geçişi kolaylaştıracak, regüle edilmiş bir altyapıyı kurabilmek için inovatif teknolojiler kullanıyor.”
Paxos, son kullanıcıya yönelik değil backend odaklı ürünler geliştiriyor. Örneğin geçen yıl ABD’deki müşterilerine kripto para alım/satım hizmeti vermeye başlamış olan ve bunu gelecek ay itibarıyla Birleşik Krallık pazarına da aktarmayı planlayan PayPal, Paxos’un altyapısını kullanıyor.
*The Fellowship of the Ring’in meşhur pasajının adi bir uyarlaması
Görsel: The Senate side of the Capitol building. (Wikimedia Commons, görsel Koin Bülteni tarafından değiştirilmiştir)
