ABD’deki kripto para yatırımcıları için ‘kripto para serüveni’ biraz zorlu bir bir aşamaya giriyor olabilir çünkü devlet, vatandaşların yaptığı kripto para işlemlerinden pay almak istiyor.
Bitcoin fiyatının ne kadar fazla yükseldiğine artık hepimiz aşinayız. Bitcoin 2010 yılında 1 $’ken 2017 yılının başlangıcında 1,000 $, sonunda ise 20,000 $’ı görmüştü ve fiyatta yaşanan bu artış bazı ABD’li yatırımcıları vergi konusunda zora sokuyor.
Bu haftanın başlarında Reddit’teki bir kullanıcı ilginç bir başlık açtı: “Kripto para ticareti yaptığım için IRS’ye 50,000 $ borcum olduğunu fark ettim. ***tım mı?” Farklı koinler almak için 120,000 $ değerinde Bitcoin satan yatırımcı 50,000 $ değerinde vergiyle karşı karşıya kaldı. Yatırımcı “vergiler hakkında bilgisi olmadığı için yanlışlıkla hayatını mahvettiğini” düşünüyor. Kripto paralar devlet kontrolünün, hükûmet denetiminin ulaşamadığı şeyler olarak tasarlanmışlardı ancak ABD’deki vergi otoriteleri bu ilkeleri pek de umursamıyorlar. ABD’deki yetkililer kripto paraları para birimleri olarak değil mülk olarak tanımladıkları için de yatırımcılar ciddi vergilerle karşı karşıya kalabiliyorlar.
İç Gelir Servisi’ne (IRS) göre dijital para kullanılarak alınan her şey sermaye kazancı bağlamında vergiye tabii tutuluyor. Yani bir şeyin ödemesini yapmak için direkt olarak kripto para kullanan ya da sahip olduğu kripto parayı nakit paraya çeviren ABD’li yatırımcıların bu durumu IRS’ye bildirmeleri gerekiyor.
Kafa karışıklığına mahal veren şeylerden biri de kripto para ticareti yapanların ‘1099 bilgilendirme formu’ doldurmalarına gerek olmaması. Eğer maaş, bahşiş ya da prim gibi şeyler dışında bir gelir elde ettiyseniz bu formu doldurarak IRS’yi bilgilendirmeniz gerekiyor ancak kripto para yatırımcılarının böyle bir yükümlülüğü yok. Ancak yine de yatırımcılardan gelirlerini bildirmeleri bekleniyor.
Kasım ayında ABD’deki bir bölge mahkemesinin yargıcı, en büyük kripto para borsalarından olan Coinbase’ten bazı kullanıcıların bilgilerini talep etmişti.
Coinbase’e karşı açılan bu dava IRS’nin başının altından çıkmıştı. IRS kripto para ticareti yaptığı için vergi beyanı yapan kişilerin sayısına bakmış ve şaşırtmıştı çünkü yalnızca 800 kişi bilgilendirme yapmıştı. Hal böyle olunca IRS, Coinbase’teki kullanıcıların bilgilerini görmek istedi ki bu şekilde kim vergi ödemiş, kim ödememiş bulabilsin. IRS başlangıçta 480,000 adet kullanıcının bilgisini istedi ancak Coinbase’in verdiği uzun süreli mücadele sonrasında bu talep 13,000 kullanıcıya indirildi.
Şunu da belirtmek gerekiyor ki yaptığı kripto para ticaretini IRS’ye bildirmeyen ABD’li yatırımcılara vergi kaçakçısı muamelesi yapılabilir.
ABD kripto paralara sermaye kazançlarıymış gibi vergi uyguluyor ve belirtildiği üzere bu durum işi biraz karıştırıyor ancak işin karışmasına yol açan başka şeyler de var. Eğer bir yatırımcı bir yıldan uzun süre kripto para tutup sonra satarsa, elde ettiği gelir uzun vadeli sermaye kazancı muamelesi görüyor.
Vergi danışmanlığı hizmeti sunan Visor’da muhasebeci olan William Perez’e göre pek çok muhasebeci kripto paralarla ilgili muhasebe konularıyla pek alakadar olmuyor. Perez “kripto para yatırımcıları arasında vergi beyanı yapmamak için direten kişiler gördüğünü” söylüyor. Perez aynı zamanda pek çok yatırımcının kripto para için ödenmesi gereken vergiden pek haberdar olmadığını, hatta “Coinbase’ten 1099 formu alan ve bunun ne anlama geldiğini bilmeyen” yatırımcılar gördüğünü söylüyor.
Perez’e göre ödenmesi gereken vergiler hakkında yüzeysel bile olsa bilgiye sahip olmamak çok ciddi sorunlar yaratabiliyor ve bu sorunlar aslında gayet basit şeylerden kaynaklanıyor. Mesela kripto-kripto ticareti yapmak bunlardan biri. Perez “insanların genel olarak bunun farkında olmadıklarını” söylüyor. İnsanlar fark etmeseler de Bitcoin satıp Ethereum aldıklarında aslında bir mülk satıp başka bir şeye yatırım yapmış oluyorlar ve bu işlemin vergiye tabii olması gerekiyor.
Perez’e göre insanların fark etmedikleri bir diğer şey ise bir şey almak için kripto para kullanıldığında ödenmesi gereken vergi. Kripto para PayPal gibi olmadığı için “muhasebe kuralları gereğince (kripto parayla satın alım yapan insanlar) bir mülkü, başka bir şey takas etmiş sayılıyorlar.” Perez:
“İnsanlar sanıyor ki satış vergisi ödeyince iş bitiyor. Ama bitmiyor. Değeri Dolar üzerinden hesaplanan bir mülkten bahsediyoruz. Eğer bunu takasta kullanırsanız vergi yükümlülüğünüz olur.”
Perez’e göre IRS’nin kripto para ticareti için belirlediği kurallar aslında son derece açıklar. Perez “ABD hükûmetinin kripto paraların nasıl kullanıldıklarını uygulamalı olarak gözlemlediğini” ve IRS’nin Coinbase’e karşı açtığı davanın yalnızca yapılan işlemlerden ve bu işlemleri kimin yaptığından haberdar olmak amacıyla açıldığını söylüyor.
Coinbase büyük bir şirket ve yıllık geliri de gayet yüklü. Ancak ABD hükûmetinden bahsediyoruz. ABD hükûmeti Coinbase’ten bilgi almak istiyor, Coinbase buna direniyor ve hükûmetin talep ettiği şeyler ciddi ölçüde azalıyor. Nasıl? ABD hükûmeti Coinbase gibi kısmen küçük bir şirketten neden ‘zorla’ bilgi alamıyor? Çünkü şu anki vergi yasaları buna izin vermiyor. Eğer Coinbase kripto para değil hisse ticareti yapıyor olsaydı hükûmet zorla kullanıcı bilgisi alabilirdi ancak en azından şu an için böyle bir şey yapamıyor. Perez:
“Coinbase’e dava açmak zorunda kaldılar çünkü kripto para borsalarının devlete bilgi vermelerini gerektiren herhangi bir yasa yok. IRS şahıslara vergi yasalarını dayatmak için bilgi istiyordu.”
Vergi konusunun kripto para dünyasında ne kadar hoş karşılandığı tartışılır. Ama kişinin kendi vergisinden kendisinin sorumlu olması kripto paraların libertaryen yapılarına uymuyor değil. Perez:
“Bir açıdan bakıldığında kripto paralarla vergi kaçakçığı yapmak daha kolay. Ama diğer açıdan bakıldığında kripto para vergisine sahip çıkmak da kripto ahlakının bir parçası.”
Ama böyle bir sorumluluğu şahsın omuzlarından alıp yine -Coinbase gibi- bir kurumun omuzlarına yüklemek söz konusu ahlak yapısıyla ne kadar uyumlu, tartışılır.
Muhasebeci Doug Sipe ise olaya biraz daha farklı bir açıdan bakıyor. Sipe’ın mantığı biraz daha ‘bilgi aldılar da ne oldu?’ şeklinde. Sipe, IRS’nin Coinbase’ten aldığı kullanıcı bilgileriyle bir şey yapabileceği konusunda şüpheli. Sipe:
“IRS 20,000 $’ın üstündeki işlemlerden bildirim bile alıyor ama bu ne demek yani? Ellerinde insanların sosyal güvenlik numaraları mı var? Yapılan işlemlerden haberdarlar, işlemi yapan kişinin isminden haberdarlar ama bu bilgilerle herhangi bir şey yapabilirler mi? Buradaki soru insanların borsaya kayıt olurken kullandıkları e-posta adresinden başka hangi bilgileri verdikleri.”