Gelişen finansal teknolojileri, uluslararası bankacılık sistemlerinin her geçen gün daha fazla ötesine geçiyor. Bankalar, uzun yıllardır kendi aralarında süregelen bu fintech yarışında sektörde yeni oyuncular kullanmaktan da kaçınmıyor.
İşte bu aşamada, ortaya yeni bir oyuncu olan “blockchain” çıkıyor. Blockchainin sağladığı sistemler ve merkezi olmayan alt yapısı fintech dünyasının haliyle ilgisini oldukça fazla çekiyor.
Blockchainin en benzersiz özelliklerinden biri, ağın bütün tarafları arasında paylaşılan merkeziyetçi olmayan hareket etme kalitesidir, böylece aracıların veya üçüncü taraf aracıların katılımını ortadan kaldırır. Bu özellik fazlasıyla önemlidir, çünkü sizi herhangi bir süreç çatışması ihtimalinden kurtarır ve zaman kazandırır. Geleneksel sistemlere kıyasla blockchain daha hızlı, ucuz ve verimli seçenekler sunmasına rağmen, onun da çözülmemiş bazı sorunları olabiliyor.
Bu aşamada ortaya çıkan akıllı sözleşmeler, blockchain teknolojisinin en çok kullanılan uygulaması olarak adlandırılabilir. Aslında blockchainden çok önce, 1994 yılında önemli bir kriptograf olan Nick Szabo tarafından tanıtılan akıllı sözleşmeler, günümüzde blockchainin en önemli ögesi haline geldi.
Yaşadığımız şu anki dünya hala genellikle kağıt tabanlı sözleşmeler üzerinde çalışıyor. Bazı sektörlerde dijital sözleşmeler kullanılsa bile, üçüncü bir tarafın sisteme katılımı zorunlu hale geliyor. Üçüncü tarafların katılımı, işlem ücretlerinin artmasıyla birlikte güvenlik sorunlarına veya hileli faaliyetlere neden olabiliyor. Blockchainin dijital teknoloji alanındaki tanıtımıyla, bu tür konuları etkili bir şekilde çözebiliyoruz. Blockchain, ağdaki tüm varlıkların birbirleriyle dağınık bir şekilde etkileşimde bulunmalarına izin vererek, güvenilen herhangi bir üçüncü tarafın gereksinimini ortadan kaldırır.
Blockchain teknolojisi, bilindiği üzere bugüne kadar kurulan ilk ve en köklü kripto para olan Bitcoin’in tanıtımıyla dikkat çekti. Kripto para uygulamaları dışında, blockchain teknolojisine de talep oldukça fazla var ve farklı endüstrilere yönelerek bu alanda geliştirilmeye devam ediyor. Akıllı sözleşmeler de blockchain teknolojisinin en başarılı uygulamalarından biri haline geldi.
Geleneksel sözleşmeler yerine akıllı sözleşmelerin kullanılması, işlem maliyetlerini önemli ölçüde azaltırken, sistemdeki birçok güven problemini de ortadan kaldırıyor.
Ethereum akıllı sözleşmeler oluşturmak için kullanılan en popüler blok zinciri platformu. Akıllı sözleşmeleri kendi platformunda ilk kez kullanarak diğer blockchain projelerine ışık tutar.
Her tür pazarın içinde akıllı sözleşmeler, insanları çalıştırmayacak kadar otomatikleştirme potansiyeline sahiptir.
Peki nedir bu akıllı sözleşmeler?
Vikipedi’ye göre akıllı sözleşmeler, bir sözleşmenin müzakeresini veya performansını kolaylaştırmayı, doğrulamayı veya yürütmeyi amaçlayan bir bilgisayar protokolüdür.
Başka bir tanımla, akıllı sözleşmeler, bir blok zinciri üzerinde çalışan iki veya daha fazla taraf arasındaki bilgisayar kodu setidir ve ilgili taraflarca kararlaştırılan bir dizi kuraldan oluşur.
Önceden tanımlanan kurallar ile akıllı sözleşmeler çıktıyı üretmek için kendisini yürütme organıdır. Bu kod parçası, temel bir anlaşmanın koşullarını kolaylaştırarak, doğrulayarak ve uygulayarak merkezi olmayan bir otomasyona izin verir. Akıllı sözleşmeler, para, hisse senetleri, mülkler vb. gibi değerli her şeyi şeffaf bir şekilde değiş tokuş etmenize olanak sağlar ve aracıya duyulan ihtiyacı ortadan kaldırır ve sistemi güvenli tutar.
Örneğin, normalde mahkemeye kayıtlı bir belgeyi almak için bir avukata ya da notere ihtiyacımız vardır ve bu hizmetler için birtakım ödemeler yapmamız gerekir. Ancak, akıllı sözleşmeler ile senaryo tamamen değişebiliyor. Bu işlemi akıllı sözleşmelerle yürüttüğünüzde, avukata ya da notere ihtiyacınız olmadan ufak bir ödeme yaparak ihtiyacınız olanın belgeyi alırsınız ve bu olay herhangi bir üçüncü tarafın katılımı olmadan gerçekleşir.
Ayrıca akıllı sözleşmeler, yalnızca herhangi bir anlaşmanın etrafındaki kuralları tanımlamakla sınırlı değildir, aynı zamanda bu kural ve yükümlülükleri otomatik olarak uygulamaktan da sorumludur.
Şimdi akıllı sözleşmelerin günlük hayatlarımıza nasıl faydalar getireceğine göz atalım:
1- Anında Doğrulama
Akıllı sözleşmelerde, sözleşme şartları yerine getirildiği anda işlemler gerçekleşir. Yazılı sözleşmelerde, bir sözleşme imzalandıktan sonra sözleşmenin başka bir yere götürülmesi gibi işlemler potansiyel olarak bolca vaktinizi alabilir. Akıllı sözleşmeler o anda onaylanır ve işlem gerçekleşir. Bunun için a noktasından b noktasına gitmeniz gerekmez.
2- Güvenilirlik ve Şeffaflık
Akıllı bir sözleşmeye neden güvenmelisiniz sorusunun cevabı aslında blockchain alt yapısında ve özelliklerinde saklı. Başka bir deyişle, blockchain üzerinde yaptığınız hiçbir işlem değişmez, bu nedenle hangi akıllı sözleşme var ise o işlem olur. Daha sonra değiştirilemez ya da siber saldırılara uğrayamaz. Sistem daha önce görülmeyen bir şekilde güvenli inşa edilmiştir.
Tüm akıllı sözleşmeler, büyük bir ağ üzerinden yüzlerce veya binlerce kez yedeklendiğinden bir blokta çıkan problemden diğer kopyalanan veriler etkilenmez ve kaybolmaz. Ayrıca bu veriler başkaları tarafından incelenebilir bir haldedir. Bu da blockchainden gelen şeffaflık özelliği nedeniyle gerçekleşir.
3- Anonim Yapısı
Blockchain bir önceki maddede bahsettiğimiz gibi şeffaf bir yapıya sahiptir. Ancak, kullanıcılarını gizli tutar ve herkes anonimdir. Blockchain adreslerini onu tarayabilir veya ilgili bir veri tabanına girebilir, işlemleri görüntüleyebilirsiniz. Fakat işlemlerin kimin olduğunu bilemezsin.
Anonim adreslerin olduğu bu denizde, gelişmiş bir gizlilik olduğunu söyleyebiliriz. Bununla birlikte, yeni akıllı sözleşme teknolojileri, yalnızca uygun rollere veya erişim düzeylerine sahip olanların görmesini sağlamak için gizlilik izinlerini kullanır.
Akıllı sözleşmeler saygın iş dünyasına girmeye devam ettikçe akıllı sözleşmelerin güvenliği ve mahremiyeti daha standart ve güvenli hale getirilecektir.
Sizce akıllı sözleşmeleri günlük hayatımızda ilk hangi sektörde ve iş alanında göreceğiz? Aşağıya tahminleri bırakmayı unutmayın.