Halka açık ve şeffaf olan kripto paralar öyle kalabilecek mi?
Bu soru, büyük kripto para birimleri arasında geçen aslında karmaşık bir probleme delalet ediyor. Ethereum, ZCash, Monero gibi çeşitli projelerin geliştiricileri, yepyeni bir donanımın; zaten hali hazırda hassas olan dengeleri sarsmasından endişe duyuyor.
Spesifik olarak kendisini kullanan kişilerin ortak ağdan daha fazla kazanç elde etmesini amaçlayan ve özel olarak tasarlanan ASIC’lerin birçok kripto paranın madenciliğinde ön plana çıkması da devrim niteliğinde bir gelişme.
Bu sorunu daha iyi anlayabilmek için önce madencilik işinde ne yapıldığını ve sürecin nasıl işlediğini bilmek lazım. Bilgisayarı ve bir ekran kartı olan hemen herkesin yapabileceği bu madencilik süreci, bloktaki çeşitli problemleri çözmeye ve bunun karşılığında belirli kripto parayı ödül olarak kazanmaya yarayan aslında kompleks bir süreç.
Ethereum Monero ve Zcash günümüzün GPU donanımı ile kolayca kazılabiliyor. Üstelik bu grafik kartları, hemen her yerde bulabileceğiniz, fazla gelişmiş olmayan birkaç 100 dolarlık fiyatlara sahip ürünler. Ancak daha pahalı olan ürünler; tamamen madencilik amaçlarına özel olarak geliştirilmiş ve bu durum; birçok ufak çapta madenciyi rahatsız ediyor.
Böylesi ürünlerin piyasaya gelmesi aynı Bitcoin’de olduğu gibi rekabeti neredeyse sıfıra indiriyor. Son model ASIC’ler, kendi halinde takılan madenciler için kar etmeyi neredeyse imkansız kılarak; hassas dengeyi adeta yerle bir ediyor.
Bu işe kar etme amacı ile yatırım yapan ancak büyük bir şirket ya da kurum olmayan kişiler; yaptıkları işin artık bir işe yaramayacağının farkına varıyorlar.
Ufak çapta çalışan madenciler artık neredeyse isyan etme noktasına gelirken, son olarak Zcash forumuna yazan fpbitmine takma adlı madenci, Zcash yaratıcısı Zooko Wilcox’a ateş püskürerek, ağın gelişimine ve değer bulmasına yardımcı olan kişilere yardım etmediği için Wilcox’a tepkisini dile getirdi.
”ASIC madenciliğine geçiş demek; zcash ağını bunca dönem destekleyen benim gibi birçok madencinin artık yok olması demek.” diyen madenci, sözlerini ”Artık resmen ya bu sisteme yatırım yapmaya ya da başka bir koine geçmeye zorlanıyoruz.” diyerek bitirdi.
Sonuç Ne Olacak
Birçok madenci bu olaya tepki olarak donanımlarını başka koinlerin madenciliğinde kullanmak için kampanya başlattı. Bir diğer alternatif ise aynı kodu kullanarak hard fork yapmak…
Geçtiğimiz hafta gizlilik temelli olduğu bilinen Monero’da bir hard fork gerçekleşti ve yazılım güncellendi. Burada amaç, ASIC’lerin ağ üzerinde kullanımını engellemekti. Sonucunda hard fork bittiğinde üç farklı ürün oluştu: Monero classic, Monero Original ve Monero Zero.
Monero topluluğunun ASIC ürünleri karşısında yaşadığı sorunlar ve yaptığı tartışmalar, aslında diğer kripto paralar için de geçerli.
Örneğin Ethereum da benzeri bir süreçten geçti. Ethereum geliştiricileri acil hard forku istemedikleri yönünde açıklamalar yaptı. Öyle ki Ethereum denince akla ilk gelen isim olan Vitalik Buterin, olay karşısında aksiyon alınmamasını öğütledi. Ancak Ethereum madenciliği yapan kişiler, bu olay karşısında tepki gösterirken, bir madenci şu ifadeleri kullandı:
”ASIC hakimiyetine karşı topluluğu acil hard forktan birkaç sözleri ile vazgeçireceğini sananlar, ağır bir şekilde yanılıyor.”
vertcoin Twitter hesabından da konu ile ilgili açıklamalar yapılırken, madencilerin harekete geçmesi gerektiği ifade edildi:
”ASIC’lerin Etherum için de üretilebileceğini görmenin üzüntüsünü yaşıyoruz. Artık camia olarak tekelleşmiş bir madenciliğe karşı harekete geçilmesinin zaruri olduğunu düşünüyoruz.”
İşler Monero ve Ethereum tarafında böyle iken, Zcash’te de durum hiç farklı değil. Birçok madenci yeni ASIC’s ürünleri karşısındaki tepkisini dile getirip olası bir hard forku konuşsa da, Zcash kurucusu Zooko Wilcox bu konuda ilginç açıklamalar yaptı. Böylesi bir hamlenin iyilikten çok kötülük getireceğini söyleyen Wilcox, madencilerine uyarılarda bulundu.
Tüm bunlara ek olarak IC3 araştırmacısı Phil Daian’ın geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklama da dikkat çekiciydi. Daian, anti-ASIC propagandasının dönem dönem sansüre uğradığını ifade etti.
Ne İstiyorsanız Onu Yapın
Konunun muhatabı olan diğer kesim ise bu tepkilere rağmen işi biraz daha alttan almaya çalışıyor.
Örneğin konu ile ilgili konuşan reddit’teki Ether Mining bölümünün moderatörü Rob Stumpf, şu ifadeleri kullandı:
”Eğer bir geliştirici, Ethereum’u geliştirip ileri taşıyacağına dair bir fikir taşıyorsa, elbette ki hard forkunu gerçekleştirmekte özgür.”
Yine Monero’nun çekirdek geliştirici ekibinde yer alan ”Rehrar” nickli biri, kripto para özelinde son dönemde yaşanan gelişmeler nedeniyle hard fork yapan gruplara saygı duyduklarını belirtti.
Rehrar, ”Bu, insanların doğal bir hakkı. Güç ellerinde ve böyle bir şeyi tartışma özgürlüğüne sahipler. Biz de buna saygı duyuyoruz.” ifadelerini kullandı.
Yine bu durum, Ethereum’un madenciliğinin tipi üzerinde devam eden tartışmaları da alevlendirdi. Ethereum’un iş ispatlı modelden hisse ispatlı modele geçmeyi düşünmesi (ilkinde madenci problemi çözdüğü için ödül alırken, ikinci de ödül yok, madenciler transfer ücretini alıyor) Etherum madencileri arasında endişe yaratsa da, Vitalik Buterin, geçtiğimiz günlerde bir açıklama yaparak sakin kalınması gerektiğini belirtti.
Böylesi problemlerin madenciliğin doğasında yer aldığını ve elbet bir gün gerçekleşeceğinin zaten bilindiğini belirten Rob Stumpf, olay ile ilgili başka çözümlerin de düşünülmesi gerektiğini belirtti.
Stumpf, şöyle konuştu:
”Bu konu hakkında birbirimizi yemektense, başka çözüm yolları aramayı da denemeliyiz. Örneğin hisse odaklı sisteme geçebiliriz ya da başka bir şey deneyebiliriz. Mesela Nvidia ve Huawei gibi büyük şirketlerin, tüm bu donanım ürünleri bir şey gözetmeksizin herkese satmasını sağlayabiliriz.”
Yine Monero Araştırma Labaratuvarı geliştiricisi olan Sarang Noether, olaya başka bir açıdan yaklaşırken, hard forktan sonra oluşan hash ratelerin, ASIC ürünlerinin zaten daha önceden de sistemde kullanıldığının delili olduğunu söyledi.
Monero geliştirici hyc ise şöyle konuştu:
”Topluluk, her zamanki gibi farklı görüşlere sahip. Bu doğal bir şey. Ancak en azından birçoğu geliştirici ekibin eşit şartlarda madencilik için çabaladığını görüyor.”