Türk web sitesi Webrazzi’nin, kripto para odaklı alt sitesi Bitrazzi’nin düzenlendiği Blockchain Venture Summit isimli panelde konuşan Bobby Lee, hayli kalabalık bir ortamda, Blockchain dünyası hakkında birtakım açıklamalarda bulunurken, söyledikleri ile yeni tartışmalar ve fikir teattileri başlattı.
Sahiplik ve Bitcoin’in bunu nasıl etkileyeceği üzerine konuşan Lee, şu ifadeleri kullandı:
”Son 7 yıl boyunca Bitcoin’in neden farklı olduğunu düşünecek hayli fazla vaktim oldu. Bana kalırsa işin en can alıcı kısmı sahiplik. Günümüzde olay tamamen unvana dayanıyor. Yani sahip olduğunuz her şey, tüm kişisel eşyalarınız aslında kimliğinize ilintilenmiş durumda.”
Sahiplik konusunda üç temel terim olduğuna dikkat çeken Lee, bu terimleri fiziksel, kimlik ve bilgi olarak tanımlıyor. Fiziksel sahiplik, sizin sahip olduğunuz kıyafetler, cep telefonları ya da bilgisayalar olarak nitelendiribilirken, bu; sahipliğin en erken formu olarak karşımıza çıkıyor.
Ancak, hayatımızda sahip olduğumuz ve cep telefonları, kıyafet gibi eşyalara oranla çok daha geniş şeyler yani ev ve araba gibi şeylerin sahipliği ise, Bobby Lee’nin anlatımına göre, bizim kimliğimiz ile bağlantılı ve üçüncü bir doğrulayıcıya ihtiyaç duyuyor.
Bobby Lee, günümüz sisteminde esas problemin tam da bu noktada başladığını belirtirken, bu doğrulayıcı olan üçüncü kısmın, sahiplik konusunda tam bir karar mekanizması ve denetleyici olduğunu belirtiyor. Buna kanıt olarak geçtiğimiz yıllarda Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nde meydana gelen ekonomik krizi örnek veren Lee, orada kriz esnasında hükümetin yaptığı şeyleri hatırlattı.
Hatırlatmak gerekirse, Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nde çıkan ekonomik kriz sonrası hükümet bankada 100 bin dolardan fazla parası bulunan kişilerin mal varlıklarının %20’sine el koymuş, bu durum sokaklarda büyük bir kaos ve karmaşa olarak kendini göstermiş ve birçok insan büyük eylemler yapmıştı. İşte Bobby Lee’ye göre bu ve benzeri durumlar, aslında sizin sahip olduğunuz paranın; temelde kesin olarak size ait olmadığını kanıtlayan bir örnek.
Bilgi Temelli Sahiplik
Bu örnekleri verdikten sonra Bitcoin’e geçen Lee, kripto paraların sahiplik sisteminin tamamen farklı işlediğini belirterek, esas noktanın bilgi temelli sahiplik konsepti olduğunu vurguladı. Bitcoin sisteminin tamamen matematik odaklı olduğunu belirten Lee şu ifadeleri kullandı:
”Bitcoin hem global, hem kimlik bağımlı değil. Yani, sahiplik sistemi tamamen bilgiye dayalı belirleniyor: Kendiniz için oluşturduğunuz bir adet özel şifre alıyorsunuz, ve kendiniz için, kendi cihazınızda Bitcoin ya da diğer kripto paraları saklıyorsunuz. Yani elinizdeki şeyin size ait olduğunu kanıtlamanız için üçüncü bir şahsa ihtiyacınız yok. Bitcoin’in değerini belirleyen en temel şeyler arasında yanında getirdiği kalite, sınırlı sayıda üretilmiş oluşu ve sınır tanımayan bir yapıya sahip olması var. Ürün kimliğe bağlı olmadığı için, sahiplik tamamen sizin kontrolünüzde. İşte tam olarak bu, Bitcoin’i birçok yatırımcı için eşsiz yapan şey. Dünya’ya bir bakın… Ne kadar fazla üçüncü şahıs var değil mi? Gerek düzenleme, gerek satın alım, gerek ödeme yapma… Her yerde bu üçüncü şahıslar karşımızda. Ancak Bitcoin’de iş hiç de öyle değil. Eğer bir Bitcoin’e sahipseniz tüm her şey sizde bitiyor. Kimseye sahipliğinizi kanıtlamak zorunda değilsiniz. Kimse de sizin sahipliğinizi onaylayacak konumda değil. İstediğiniz gibi davranabilirsiniz.”
Lee İle Soru CEvap
Soru (S): Sizce neden Çin kripto paraları düzenlemek yerine yasaklamayı seçti?
Cevap (C): ICO’lar konusunda yaşanan çılgınca krizin ardından Çin hükümetinin konu ile alakalı fikirlerinin değiştiğini düşünüyorum. Öncesinde onlar da düzenleme taraftarı idi ancak yaşanan o kaosun ardından tahmini Mayıs Haziran arası fikir değiştirdiler.
S: Kripto paralar ve merkez bankaları arasında gelecekte nasıl bir ilişki kurulacağını ön görüyorsunuz?
C: Bazı ülkelerin merkez bankalarınca onaylanmış kripto paralar hakkında çalışma yaptıklarını biliyorum. Ancak hükümetler bu durumda işin anonim mi yoksa kimlik ile ilintili olmasını mı isteyecekler? Eğer kimlik bilgileri gerekirse bu sefer hesp numaralarının onaylanması gerekecek. Eğer bu durum olursa, başta anlattığım şey olacak. Üçüncü şahıslar yine paranın kontrolünü ele geçirecek. O zaman bunun ne amacı kaldı ki? Bu tarz düşünen ülkeler arasında Çin’in olduığunu biliyorum. Ancak eğer anonim olacak bir kripto para üreteceklerse, (Bitcoin gibi) o zaman neden bunu kullanmanın keyfine varmayalım? İşte o zaman, gayet olumlu bir gelişme olacaktır.
S: Sizce hükümetler kripto paraların kara para aklama ve vergi kaçırma gibi işlerde kullanımını önleme konusunda başarısız mı olacak?
C: Kara para aklama elbette ki yasa dışı bir eylem. Hükümetler şu aşamada değerlerin kontrolüne sahip ancak gelecekte insanlar bir QR kodu ile birbirlerine para yollayacaklar. Eğer bunla başa çıkamayacaklarını düşünüyorlarsa, belki de peşini bırakabilirler.
S: Peki ya vergilendirme konusunda ne düşünüyorsunuz?
C: Ben vergilendirmeden yanayım. Hükümetlerin koydukları kuralları sürdürülebilir kılmaları için kaynağa ihtiyaçları var ve bunun için vergi güzel ve bilindik bir yol. Kripto paralar ile vergi kaçırmanın gayet kolay olduğu ortada ancak sistemin değişmesi gerekiyor.
S: Blockchain ve kripto paranın ekonomik sisteme etkilerini nasıl görüyorsunuz?
C: Bana göre bankaların faiz almasının tek esprisi daha fazla para üretmek istemeleri. Bu yüzden sınırlı bir sayısı olan ve üçüncü şahıslara izin vermeyen sistem elbette ki rekabeti arttıracaktır. Bu belki 20-30 yıl gibi bir süre alabilir ancak bana göre merkez bankaları eninde sonunda kripto paraları düz nakit paradan ziyade, bir rezerv para birimi olarak kabul edecek.
https://bitrazzi.com/bobby-lee-on-bitcoin-and-ownership-at-the-blockchain-venture-summit-central-banks-will-adopt-bitcoin-as-a-store-of-value/