Bilindiği gibi, geçtiğimiz günlerde kripto para veri sitesi Coin Market Cap, bir rapor yayınladı ve kripto para borsalarından hacim konusunda ek veriler isteyeceğini duyurdu. Daha şeffaf, daha takip edilebilir ve daha hesap verebilir bir yapıya kavuşmak için böyle bir hamle yaptığını ifade eden sitenin, bu sayede borsaların sahte hacim yapıları ile boğuşma amacını taşıdığı da açıkça görülüyordu. İş böyle olunca, kripto para sektöründe yer alan borsalar da, platformda öyle ya da böyle yer almaya devam edebilmek için, bu verileri vermeye başladı.
Dilerseniz bu içeriğimizde gelin, olayları geriye doğru saralım ve bu sürecin sonunda ne olabileceğine dair sorulara yanıt bulalım.
Sahte Hacimler: Kripto Para Sektörünün En Büyük Sorunu
Binance CEO’su Changpeng Zhao’nun şirketinin kripto para sektöründe en büyük borsalardan birisi olduğuna şüphe yok ancak, Coin Market Cap verilerine eskiden baktığınızda, Binance’in ilk 10’da dahi olmadığını görebilirdiniz. Bu durum da, Zhao ve arkadaşlarını harekete geçirdi ve onlar, daha fazla şeffaflık isteyerek, listede hacim kullanarak ilk 10’a kadar tırmanan borsalara karşı adeta adı konulmamış bir savaş açtı.
Daha sonra ise trading analiz platformu olan Tie, bir rapor yayınladı ve kripto para borsalarının yüzde 90’ının hacimlerinin fake olduğunu duyurdu. Bu rakam, gerçekten de çok büyüktü ve ele alınan borsalar, görece daha şeffaf olmasını beklediğiniz ilk 100 borsaydı.
Konuyla ilgili olarak firma tarafından yapılan açıklamada, ziyaret başına yapılan trade oranları ele alındı. Bu rakam, sektörün en başarılı borsaları olarak gösterilen Binance, Coinbae, Gemini, Poloniex ve Kraken’den toplandı ve verilere göre, borsaların ortalama ziyaret başına trade hacimleri 591 dolar olarak belirlendi.
Daha sonra Tie, raporunda şunları yazdı:
”Eğer ilk 100’deki tüm borsaların, internet analiz firmalarındaki ziyaret sayılarına göre, ziyaret başına trade rakamına bakarsak; bu rakamın günlük bazda 2.1 milyar dolar olması gerekiyor. Çünkü en fazla ziyaret edilen bu 5 borsada ortalama ziyaret başına trade hacmi miktarı 591 dolar. İlk 100 borsanın tıklanma sayısı ile bunu çarptığımızda, rakamın 2.1 milyar dolar yapması gerekiyor. Ancak, bu rakam şu an için Coin Market Cap’te tam 15 milyar dolar olarak raporlanmış durumda.”
Firma, aynı zamanda son dönemde listede zirveye tırmanan ve açıkçası bot kullandığı çok belli olan LBank adlı borsanın da verilerini ortaya koydu. Majör 5 borsada, ziyaret başına 591 dolar olan rakam, LBank’a geldiğimizde ise, tam tamına ziyaret başına 65 bin dolarlık hacim olarak dikkat çekti ve bu da, zaten durumu üç aşağı beş yukarı ortaya koyan bir şey oldu.
Bitwise Raporu
Kripto para ETF’si için SEC’e başvuran firmalardan birisi olan Bitwise da, bir araştırma yayınladı ve onlar da, benzer bir rakama ulaştı: Kripto para borsalarının yüzde 90’ının hacim bilgileri yanlış! Firma, araştırmasında iki farklı kripto para borsasını karşılaştırdı. Amerika’nın en büyük borsaları arasında gösterilen, LinkedIN’in gelecek vaad eden şirketler arasına aldığı ve regüle olan bir borsa olan Coinbase’in günlük işlem Bitcoin hacminin 27 milyon dolar olduğu bir ortamda, Çin merkezli kripto para borsası Coinbene’de ise bu rakam tam 480 milyon dolar olarak ortaya çıkmıştı.
Bitwise, raporunda bir başka noktaya daha dikkat çekti. Buna göre, kripto para borsalarının hacimlerini düzgün ve şeffaf bir şekilde raporlayan kesminde, trading hacimleri genelde uyku saatlerinde düşüş gösteriyordu. Ancak, buna karşın hacim raporları şüpheli bulunan borsalarda ise, bu trading hacimleri günün her saatinde çok benzer bir grafik çiziyordu. Bu da, aslında bot müdahalesinin bir başka açık noktası olarak dikkatleri çekiyordu.
Coin Market Cap Devreye Girdi
Coin Market Cap de, yaşanan bu sıkıntılara kayıtsız kalamadı ve şirketin pazarlama birimi şefi olan Carylnye Chan, Bloomberg’e bir açıklama yaptı. Chan, bundan sonra veri alımında farklı süreçler izleyeceklerini ifade ederken, şunları söyledi:
”Bundan sonra, kripto para borsalarının hacimleri konusunda daha dikkatli olacağız. Müşterilerimize bu alanda daha iyi hizmet vermek için borsalardan ek bilgiler talep edeceğiz. Bu sayede onlar, birçok farklı veriye bakarak karar verebilcekler. Biz de, bu süreç içinde tamamen tarafsız olmaya özen gösterecek ve bu yönde bir tutum sergileyeceğiz.”
1 Mayıs’ta ise firma, yaptığı açıklama ile kripto para borsalarının API verilerini zorunlu olarak siteye göndermesini talep etti. Buna ek olarak trading ve canlı emir defteri verileri de site ile paylaşılacaktı. Site, aynı zamanda bu veri paylaşım protokolüne uymayan ve verileri şirket ile paylaşmayan kripto para borsalarının da Coin Market Cap’ten çıkartılacağını söyleyerek adeta aba altından sopayı göstermiş oldu.
Konuyla ilgili olarak yapılan açıklamada ise, borsaların sahte hacim raporlarının şirketin de gündeminde olduğu ifade edildi ve şu ifadleer kullanıldı:
”Son dönemde ortaya çıkan sahte hacim raporları ile ilgili olarak bizim de bu durumdan haberdar olduğumuzu söylemek isteriz. Bu sebeple bundan sonra borsaların hacim konusunda bizlere daha fazla bilgi vermesi istenecektir. Bunu bir sansür olarak değil de, sektörün iyiliği için atılmış bir adım olarak görmemiz, herkes açısından en mantıklı durum olacaktır.”
DATA adı verilen bu veri birimi ortaklığının açıklanmasının ardından, birçok borsa ile iletişime geçen site, şimdilik 12 farklı borsanın katıldığı bir birliği kurmayı başardı. Bu birlik arasında ise Binance, Bittrex, OKEx, Huobi, Liquid, UpBit, IDEX, OceanEX, Gate.io, KuCoin, HitBTC ve Bitfinex yer aldı.
Borsaların Fikirleri
Bu alanda konuyla ilgili olarak açıklama yapan KuCoin CEO’su Michale Gan, şunları söyledi:
”Tüm bu fikri gördükten sonra, direkt olarak DATA platformuna katılmak istedik ve en erken üyelerden birisi olmayı başardık. CMC ile şu anda da irtibat halindeyiz. Verilen zaman aralıkları içersinde belirlenen şeyleri onlara sunacağız.”
OceanEX pazarlama birimi başkanı olan Starry Liu ise, yaptığı açıklamada bu tarz bir birliğin, kripto para sektöründe sürdürülebilir bir kalkınmanın önünü açacağını söylerken, şunları ekledi:
”Bunu destekliyoruz çünkü kripto para sektörünün şeffaflığa ihtiyacı var. Bu hamle de, tam olarak bu şeffaflığı bize sağlayabilir. CMC’nin ne yapmaya çalıştığını iyi biliyoruz. Biz de bu sebeple bu işin bir parçası olmak istedik.”
Platforma başvuran ancak henüz resmi olarak kabul görmeyen İngiltere merkezli Exmo ise, yaşanabilecek potansiyel sıkıntılara, iletişim direktörü Maria Stankevich ile yanıt verdi. Stankevich, tüm bu ek önlemlere rağmen borsaların doğru verileri paylaştığınndan emin olunamayacağını ifade ederken, şunlaı söyledi:
”Trading platformlardan eş zamanlı olarak verilerin çekilmesi ve bunların analiz edilmesi elbette bazı borsaların ne yapmaya çalıştığını açıkça ortaya koyacaktır. Ancak yine de bu web siteleri tarafından sunulan verilerin yüzde yüz objektif olacağını kimse söyleyemez. Bu durumun kullanıcılar için çok iyi olacağını düşünüyoruz, her şeyi tek bir yerde görmeleri elbette güzel ancak; bir yerde de şunu söylemek gerekir ki, CMC bu sayede etki alanını arttıracak. Bu da benzer hizmet veren firmaları geride bırakacaktır.”
CMC’nin bu alanda neler yapacağı da büyük bir merak konusu. Görünüşe göre, firma için bu yeni veri toplama süreçleri işin daha başlangıcı. Konuyla ilgili bir açıklama yapan şirket sözcüsü de bunu şu sözlerle doğruladı:
”Verileri toplamak daha bizim için bir bebek adımı. İlerde bu konuyla ilgili olarak daha da aktif olacağız. Daha fazla veri seti ile daha iyi analizler yapacağız. Yeni anlamlı metrikler geliştirerek, daha da iyi hizmet vermeyi amaçlıyoruz.”
Görüldüğü gibi kripto para borsalarının hacim sorunu, aslında sektörün şeffaflığa ne kadar ihtiyaç duyduğunun bir göstergesi. Ancak sektördeki regülasyon oranının çok altta kalması, maalesef ki bu alanda bazıları için alan açmış durumda. İstedikleri gibi at koşturan bu isimlerin ele verilmesi de, sektörün topyekün kalkınması ve arasındaki çürük yumurtaları temizlemesi açısından hayli büyük bir önem taşıyor.
Coin Market Cap de, bu alanda üzerini düşeni yaparak, borsaları bu işe zorluyor. Bu durumun borsalar özelinde şeffaflığı arttıracağı kesin ancak, yine de güvenlik ve hack sorunları gibi farklı sorunlar olduğunu da söylemek mümkün. Bunların da çözülmesi ve gerekli regülayonların, gereken dozajda uygulanması ile birlikte, bu alanda da çözüme kavuşulması, şu anda herkesin en büyük dileklerinden birisi olarak dikkat çekiyor.
Borsaların, önümüzdeki dönemde buna ne kadar riayet edecekleri de, bir başka tartışma konusu olarak kripto para sektöründe yer alıyor.