Mali Eylem Görev Gücü (FATF), kripto paralar için temelini Haziran 2019’da attığı regülasyon kılavuzunun güncellenmiş halini Haziran 2021 tarihinde yayınlayacağını açıkladı. Kılavuzda stablecoin piyasasına, kripto para şirketlerinin nasıl regüle edileceğine ve ‘dolaşım kuralına’ dair bilgiler yer alacak.
Kara para aklama ve terörizm finansmanı ile mücadelede uluslararası standartları belirleyen FATF 22, 24 ve 25 Şubat tarihlerinde üç ayrı toplantı düzenledi. Global regülasyonların görüşüldüğü toplantıda, ‘dijital varlık’ çatısı altında toplanan kripto para birimlerine yer verildi. Alınan kararlar, 25 Şubat günkü duyuruyla açıklandı.
2019’da bir kılavuz yayınlamıştı
Mali Eylem Görev Gücü, Haziran 2019’da kripto para ve dijital varlıkların nasıl regüle edilebileceğine ilişkin bir kılavuz yayınladı. Global standartların belirlendiği bu kılavuzda; kripto para alım-satım platformlarına, eşten-eşe işlemlere, stablecoin kullanımına ilişkin bazı maddeler yer aldı.
Kılavuzun ilk halinde P2P işlemlerine ve stablecoinlere değil; dijital varlık alım-satım platformlarına ağırlık verildi. Bu platformların nasıl denetleneceği ve lisanslandırılacağı belirlendi.
FATF; bu standartları takip eden ülkelerin ne durumda olduğunu 12 ay boyunca denetledi. Denetim sonucunda “hem kamuda hem özel sektörde gelişmeler olduğu” kanısına varıldı.
FATF’nin gündemi değişmeye başladı
Eşten-eşe işlemler, belli bir aracı üstünden yapılan işlemlere kıyasla daha az hacme sahip. Stablecoin kullanımıysa 2019 yılında günümüzde olduğu kadar yaygın değildi. Dolayısıyla, iki yıl önce hazırlanan kılavuzda bu hususlara ilişkin belirsizlikler giderilmedi.
FATF’nin 2019 yılında gündeme getirdiği ancak uygulamaya sokamadığı şeylerden biri, “Travel Rule” (“Dolaşım Kuralı”) oldu. Devletler, kripto paraların dijital dünyasında siber bir harita çizmek istiyor. Bu haritada sınırlar, alım-satım platformları baz alınarak çizilecek.
Amaç; A borsasından para çekip, o parayı B borsasına gönderen bir kullanıcının kim olduğunu tespit edebilmek. Devletler, kripto para borsalarında yapılan yasa dışı işlemlerin önüne bu şekilde geçilebileceğini düşünüyor.
Sancılı bir uygulama süreci var
FATF; 2020’ye kadar yaptığı 12 aylık denetim sonucunda bunu uygulamanın dönemin koşullarıyla zor olduğu sonucuna vardı. Bu zorluklardan bir kısmını şöyle sıralamak mümkün:
- Birbirlerini tanımaları gerekiyor: B borsası, kendisine A borsasından para göndermiş bir kullanıcıyı tespit edebilmeli. Fakat bunun için önce kendisine gelen paranın kaynağının bir borsa olduğunu, bunun ötesinde, o borsanın A borsası olduğunu tanıyabilmeli. Kripto para dünyasında henüz böyle bir kayıt tutma sistemi yok.
- Paranın borsadan gelmemesi mümkün: X kişisi, B borsasına para yatırmak için A borsasını kullanmak zorunda değil. B borsasına, tamamen kendisine ait, kişisel ve gizli bir cüzdandan da para yatırabilir. Kripto para borsaları, bunların nasıl raporlanacağı konusunda kararsız.
- Ortak bir payda bulunmuyor: Borsalar için bir kayıt tutma sistemi geliştirilse dahi, bu sistemin global çapta kullanılabiliyor olması gerekiyor. Örneğin; X kişisi C ülkesindeki bir borsadan para çekip D ülkesine para yatırıyor. C ülkesinin tutacağı raporun; D ülkesinin tutacağı raporla aynı metotu izleyebilmesi gerekiyor. Dolayısıyla ülkeleri veri gizliliği gibi konularda ortak paydada birleştirebilecek bir sistem gerekiyor.
Haziranda regülasyon zor.. mu?
Bu maddelerin Haziran 2019’da uygulamaya konması zordu. Fakat FAFT, dijital varlık alım-satım platformlarının karşılaşacağı sorunların bir kısmına olası çözümler buldu.
İki yıl öncesine kıyasla çok daha yaygın kullanılmaya başlayan stablecoinler için yeni maddeler hazırlandı. FATF’nin değerlendirmesine göre stablecoinler, “Daha önce hiçbir dijital varlığın ulaşmadığı kadar büyük kitlelere ulaşma potansiyeline sahip.” Buna ek olarak, regülasyon kılavuzunun ilk halinde üstünde durulmayan P2P işlemler için de yeni düzenlemeler yapıldı.
Mali Eylem Görev Gücü, yaptığı bu güncellemeler için Mart 2021’de kamuoyu araştırması yapmaya başlayacak. FATF, tüm bu sürecin birkaç ay içinde tamamlanmasını ve kılavuzun yeni halinin Haziran 2021’de onaylanmasını öngörüyor.
Yeni maddelerin kabul görmesi, kripto para sektöründeki regülasyon çalışmalarını hızlandırabilir.