Quadriga CX borsasının kurucusu Gerald Cotten’ın, 30 Kasım 2018 tarihinde Hindistan’da balayındayken Crohn hastalığı nedeniyle öldüğü tahmin ediliyor.
Şirket tarafından 1 ay boyunca gizli tutulan Gerald Cotten’ın ölümü, herkesin aklında soru işareti bıraktı.
Cotten’ın hesap şiflerini bilen tek kişi Eşi Jennifer Roberston olduğu açıklandı. Ardından Cotten’ın ortağı Michael Patryn’in daha önce hapis yatmış olduğunun ortaya çıkmasıyla işler daha da karışmaya başladı.
Adını daha önce iki kez değiştirdiği bilinen Patryn’in, ABD’de kimlik hırsızlığı yapan bir çetenin üyesi olmak suçundan 18 ay hapis cezası aldığı ortaya çıktı. Hal böyle olunca Cotten’ın ölümünün sahte olduğu ve milyonlarının kaçırıldığına inanılıyor.
Daily Mail’in yaptığı habere göre; Cotten, ölümünden 4 gün önce 9 milyon dolarlık gayrimenkulünü, uçağını ve bütün mal varlığını eşine bıraktığını belirten bir vasiyet yazmıştı.
Bu olayın ardından Kanada’nın Ontario eyaletinin Borsa Komisyonu 2020 Haziran ayında yayınladığı raporda, 115.000 kullanıcının yaklaşık 215 milyon dolar zarar ettiğini açıkladı.
Olayla şüpheci bir şekilde yaklaşan Film yapımcısı Sheona McDonald “Dead Man’s Switch: A Crypto Mystery” aldı belgesel çekti.
Belgeselden bir sahne
McDonald, New York Post’a verdiği demeçte: “Şehirdeki kripto meraklıları için her şey bir oyundan ibaretti.” dedi.
Belgeselde: Gerald Cotten’den “Gerçek olamayacak kadar iyiydi. Sarı saçları, çocuksu bir coşkusu ve insanların onun etrafında olmak istemesine neden olan neşeli bir yapısı vardı.” şeklinde bahsedildi.
Cotten’ın QuadrigaCX kripto para borsası kullanıcıları; öğrenim ücretinden emeklilik fonlarına, hayat tasarruflarına ve ipoteklere kadar her şey için ayırdıkları servetlerini aniden kaybetti. Bazı yatırımcılar, kendi ölümünü taklit etmiş olabileceğinden şüpheleniyor.
2000’li yılların başında kendisinden altı yaş büyük ve gizemli bir geçmişi olan Patryn ile tanışan Cotten’ın, Ontario’da doğduğu ve büyüdüğü, Toronto’daki York Üniversitesi’nden işletme ekonomisi alanında lisans derecesi ile mezun olduğu biliniyor.
Gerald Cotten, ilk ponzi şemasını 15 yaşında hayata geçirdi. S&S Investments olarak adlandırılan bu şirket, sadece 48 saat içinde yüzde 150’ye varan getiri vaadetti. Yatırımcıların paralarının kaybolmasıyla kapanan bu dolandırıcılık şirketi, 3 ay boyunca aktif halde kaldı.
Gerald’ın ortağı Patryn, 2007’de girdiği hapisten sonra suç geçmişine ilişkin raporlara itiraz etti. Bloomberg’e, 2013’te kurulan Quadriga CX şirketinden 2016’da ayrıldığını ve o zamandan beri “Quadriga şirketinin hiçbir uygulamasında veya yönetiminde yer almadığını” söyledi.
Quadriga borsası kripto piyasasına girdiğinde Bitcoin, 300 dolardan daha az bir fiyata satılıyordu. 2017 yılında, borsa aktif durumdayken, bitcoinin değeri 13.000 dolara kadar çıktı fakat yatırımcılar paralarını çekmekte zorlandıklarını iddia ettiler. 2017’de 1 milyar dolardan fazla işlem gerçekleştirerek Kanada’daki en büyük kripto borsası olarak gösterilen Quadriga borsası, dijital cüzdan kullanımına izin vermek yerine, genellikle onlar için kriptoyu elinde bir bilgisayarda bulunduruyordu. Ancak bu daha sonra sorun olacaktı. Bu durumla ilgili konuşan McDonald “Kripto cüzdanına sahip değilseniz, kriptonuza da sahip değilsiniz.” dedi.
Kripto para satın almanın en kolay yolu olarak piyasaya çıkan Quadriga, ilk çıktığında Kanada’da bunu yapacak başka bir borsa yoktu.
Bütün bunların hepsi kripto para piyasasının yükselişi sırasında gerçekleşti. Aralık 2018’de bitcoin 3700 dolara düştü ve insanlar çok büyük zarar uğradı. O sırada Quadriga 14 milyon dolarlık Ethereum’un kaybolduğu iddiasıyla davalık oldu. Şirket buna karşılık olarak bilgisayarla alakalı sıkıntı yaşadıklarını açıkladılar.
Piyasanın geri çekilme yaşamasının ardından hesaplardan paralarını çekemeyen insanların panik olduğunu belirten Gerard: “Cotten gülümsüyor ve insanlara endişelenmemelerini söylüyor, onlara ödeme alacaklarına dair söz veriyordu ama Quadriga’nın parası tükeniyordu.” dedi.
“Attack of the 50 Foot Blockchain: Bitcoin, Blockchain, Ethereum & Smart Contracts” kitabının yazarı David Gerard, The Post’a verdiği demeçte: “Kanada çok sayıda iyi ve güvenilir insana ve onlar üzerinden geçinen bir sürü dolandırıcıya sahip olmasıyla ünlüdür” dedi.
Kitabında Gerald Cotten hakkında şöyle bahsetti:
“Parayı su gibi harcardı. O ve eşi Jennifer dünyayı dolaştı. Dünyayı dolaşırken her şeyi dizüstü bilgisayarından yaptı. Müşteri fonlarını ve şirket fonlarını karıştırdı, müşterilerin parasını aldı.” dedi.
Cotten’ın ölümünden kısa bir süre sonra, Quadriga alacaklı koruması için başvurdu ve ödemeleri askıya aldı.
Belgesele göre, Cotten uzun süredir Crohn hastalığından muzdaripti ama bu konuda hiçbir şey açıklamadı. 8 Aralık’ta, Hindistan’a gittikten dokuz gün sonra şiddetli mide ağrısıyla uyandı ve hemen hastaneye gitti. Hastanedeki doktorlar, başlangıçta hastalığı yolcu ishali olarak düşündü. Sonradan kan tahlili sonuçları çıkan Cotten’ın septik şok geliştirdiği belirlendi. 24 saat içinde üç kez kalp krizi geçirdi ve sonuncusunda öldüğü söylendi. 
14 Ocak 2019’da, Cotten’ın vefatından bir aydan fazla bir süre sonra, Quadriga kullanıcılarına ölümü bildirildi. Şirketinden para çekmek isteyen kullanıcılara sadece şok ve yasta olduklarını bildiren yazı yayınladılar. 31 Ocak’ta Quadriga, ödemeleri askıya almak amacıyla alacaklı koruması için başvurunca, kullanıcıların üzüntüsü öfkeye dönüştü.
Sadece kripto para birimi hakkında bir belgesel yapmakla kalmayıp aynı zamanda Quadriga aracılığıyla mütevazı bir şekilde yatırım yapan McDonald, “Bu bildirimi görür görmez paramın gittiğini biliyordum.” dedi.
En çok etkilenenler arasında teknoloji alanında çalışan ve Quadriga borsası aracılığıyla yatırım yapan Tong Zou belgeselde:
Hayatımdaki bütün birikimim olan yaklaşık 400.000 doları kaybettim. Bankadan üç defa kredi çektim ve hepsini kriptoya yatırdım. Kendimi çıkamayacağım bir yola soktum tek çarem evimi satmak.
dedi.
Cotten’ın ölümünden üç yıl sonra, kayıp paranın çoğu henüz bulunamadı; Bulunanların çoğu Kanada bankaları tarafından fonlara aktarıldı. Bazıları kullanıcıların ve müşterilerin parasını kumarda kaybedildiğine veya farklı para birimlerine çevirildiğine inanıyor.
Hatta bazı kullanıcılar Cotten’ın gerçekten ölmediğine inandığından cesedin mezardan çıkarılmasını talep ettiler. Sahte ölüm için kullanılabilecek bir madde olan “Haiti zombi tozu”nu bile kullandığını düşünen insanlar vardı.
Belgesele göre, Cotten bir tıp fakültesinin anatomi bölümünde mumyalandı, otopsi yapılmadı ve cesedi Kanada’ya gönderildi. Vefatından beş gün sonra Nova Scotia, Halifax’ta toprağa verildi.
Cotten’ın hikayesi sadece kendisi için değil, milyonlarca dolarıyla güvenen binlerce alacaklı için de bir trajediydi.