“Ucuzdan al, pahalıya sat” sıkça duyduğumuz en eski yatırım tavsiyelerinden biri. Tecrübeli yatırımcılar genellikle fiyatlar düşükken satın almaktan, yüksekken ise satmaktan bahsederler. Bu tavsiyeler her ne kadar kulağa hoş gelse ve basit görünse de, aslında uygulamaya bakıldığında hiç de öyle değil. Yatırım kararı verirken ani ve duygusal kararlardan kaçınmak en önemlisi ve tabi kripto paralar, blockchain, borsa ya da her ne olursa olsun piyasanın nabzına göre hareket etmek olmazsa olmaz.
Değeri düşük bir kripto paranın değerinin meşru olup olmadığını nasıl anlarsınız? Peki ya piyasalardaki düzeltmenin devam edeceğini ya da dibe vurup vurmayacağını? Gelip geçici durumlarda ve ani yükseliş zamanlarında aldığınız kararlar doğru olacak mı ya da elde ettiğiniz kârı kaybedecek misiniz?
Kripto para platformu Darico’nun kurucusu ve CEO’su Majtaba Asadian’a göre piyasada doğru hamlelerle en akıllı şekilde yatırım yapabilmek için, yatırım yapmadan önce kendinize mutlaka sormanız gereken 5 anahtar soru var. Gelin bu sorulara birlikte göz atalım:
#1 Yüksek Değer Ne Kadar Yüksekti?
Bir kripto paranın düşük değerine aldanmadan, tekrar yükselip yükselmeyeceğini iyi tahmin etmeli, tüm olasılıkları hesaba katmalısınız. Bunu tahmin etmenin bir yolu o kripto paranın en yüksek değerine ulaştıktan hemen sonra düşüşe geçip geçmediğine bakmaktır. Eğer düşmeye başladıysa, bir heyecana kapılıp satın almadan önce biraz bekleseniz iyi edersiniz.
Olaya olasılıksal açıdan yaklaşırsak, “tüm zamanların en yüksek değeri” ender ulaşılan bir seviyedir, bu herhangi bir şey için geçerli olabilir. Eğer bir kripto paranın değeri en yüksek seviyeye ulaşır ulaşmaz satın alma niyetindeyseniz, yakın zamanda bu paranın değerinin daha da yükselmesi çok mümkün değil. En iyisi biraz beklemek ve kripto paranın değerindeki yükseliş ve düşüşleri gözlemlemek.
#2 Piyasa Sallantıda Mı Yoksa Bu Gelip Geçici Bir Akım Mı?
Gelip geçicilik bir fırsat olarak görülebilir ancak piyasada bir istikrarsızlık varsa, her şeye hazırlıklı olmalı ve yaptığınız ticaretten kâr sağladığınızdan emin olmak zorundasınız.
Tabi kendinize bazı limitli emirler belirleyerek kaybınızı en aza indirmek de bir seçenek ama neden tüm zamanların en yüksek değerinde alım satım yaparak kaybetme şansınızı arttırasınız ki? Hem de bir süre bekleyip riskin en aza indiği zamanda muhtemelen daha iyi sayılarla alım satım yapmak varken.
Kısa dönem trendlerine odaklanmak riski azaltır ancak bunu kontrolsüzce dalgalanan bir piyasada yapmak daha sakin bir piyasada yapmaktan kat kat daha zordur.
#3 Yoksa Bu Yalnızca Bir Pump&Dump Olayının Dump Aşaması Mı?
Pump&dump kripto para piyasalarında zaman zaman rastlayabileceğimiz bir olay. Değeri düşük olan bir kripto paranın değerinin belli bir grup tarafından kasıtlı olarak iyi bir pazarlama ile arttırılmasıyla pump, ardından fiyatı yükselen kripto paranın yatırımcılar tarafından satın alınmaya başlanmasıyla dump gerçekleşmiş olur. Dolayısıyla kripto para satıldıkça dibe vurur ve gerçek değerine yaklaşır, yatırımcılar da değersiz bir kripto parayı çok yüksek fiyattan satın almış olur.
Kimse saf yerine konmayı sevmez tabi, ancak pump&dump yapanların aradıkları şey tam olarak bu. Nedeni belirsiz ani artışlar pazardaki manipülasyonların kanıtı olabilir ve piyasaya yeni sürülmüş kripto paralarda pump&dump olayı daha kolay uygulanabilir.
Son günlerde, Mt Gox kayyumunun 41 bin BTC sattığının açıklanmasıyla bitcoin de düşüş yaşadı. Bu da en eski kripto paraların bile manipülasyonlardan etkilenebileceğinin kanıtı aslında, ister kasıtlı olsun ister kasıtsız.
Pump&dump olayının işaretlerinden biri yeni piyasaya sürülmüş bir kripto paranın değerindeki ani artış olabilir. Benzer bir şekilde, eğer bir süredir piyasada olan bir kripto parada başından beri herhangi bir artış görülmüyorsa ancak bir anda artış olduysa, bu da manipülatörlerin iş başında olduğunun bir göstergesidir.
İlgilendiğiniz kripto paranın geçmişini inceleyin, piyasada var olduğu süreçte değeri nasıl değişmiş? Geçmiş dönemde bugün gördüğünüz hareketlenmelerin benzeri yoksa bugün gördüğünüz artış veya azalışın sebebi nedir sizce?
#4 Fiyat Değişti Mİ?
Mantık dışı gibi görünse de, “düşük fiyattan satın al” stratejisinde riski azaltmanın yollarında biri akıntı ters yöne akmaya başladığında yani tam da işler tersine döndüğü anda yatırım yapmaktır. Böylece fiyatın sizin satın aldığınız seviyeden sonra artacağından emin olabilirsiniz.
Bu strateji ile herhangi bir dalgalanmadan yararlanarak maksimum kâr elde edemeyecekmişsiniz gibi dursa da kârınızı kaybetme olasılığınız da aynı oranda düşük olduğundan böyle bir senaryoda kaybetme riskiniz azdır.
Unutmayın ki, yatırım yapmanın amacı kâr elde etmektir, fiyatlardaki herhangi bir değişiklikten en fazla yararı sağlamak değil. Bazı borsacılar borsada düzeltme olduktan sonra alım yapmadan önce %10-%20 civarında artış oluncaya kadar beklerler, hatta satış yapmadan önce fiyatların tavana vurmasından sonra bile %10 artış olana kadar bekledikleri olur.
#5 Güncel Haberleri Okudunuz Mu?
Bir paranın değerinde değişiklik olduğu anda, mutlaka güvenilir haber kaynaklarına dönüp onlardan doğru bilgiyi aldığınıza emin olmalı, piyasada ona göre adımlar atmalısınız. Değişimde etkisi olan herhangi bir dış faktör bulunuyor mu? Peki, bu faktör, hareketlenmelerin sadece bir akımdan ibaret mi yoksa bir seferlik istisnai bir durum mu olduğunu anlamanıza yardımcı oluyor mu?
Eğer öyleyse, bu bilgi satın alma için doğru zaman olup olmadığı konusunda karar vermeniz için paha biçilemez bir değere sahip olacaktır.
Mojtaba Asadian hakkında:
Girişimci ve aynı zamanda seri yatırımcı olan Asadian; Money, Banking and Credit (Para, Bankacılık ve Kredi) ve What is Investing? (Yatırım Nedir?) kitaplarının da yazarı. Arabian Man Magazine (Arap Erkek Dergisi) ve birçok bölgesel ve ulusal yayında iş dünyasının önemli yöneticilerinden biri olarak öne çıkıyor. Aynı zamanda Wollongong Universitesi’nde Master of Business yapmış olan yazar CISI (The Chartered Institute for Securities & Investment) tarafından International Investment and Wealth Manager (Uluslararası Yatırım ve Varlık Yöneticisi) sertifikasını da almış. Mojtaba Asadian’ın önceki işleri şu şekilde: Central Perk LLC kurucusu ve CEO’su, Blackhawk Capital Ltd kurucusu ve genel müdürü, şimdilerde ise Alpha&Beta Group kurucusu ve CEO’su olarak çalışmalarına devam ediyor.