Blockchain ortaya çıktığı dönemden bu yana gelişmeye ve alanında yeni kollar yaratmaya devam ediyor. Geçtiğimiz yıl blockchain tarafında popülerleşen bir diğer konu kesinlikle “özel blockchain” ağları oldu.
Peki nedir bu özel blockchain?
Özel veya izin verilen blockchain, halka açık blockchaine benzer şekilde çalışır. Fakat ağa katılabilecekleri kısıtlayan kontrolleriyle bugünün merkezi bir veri tabanı sistemi gibi çalışarak belirli kullanıcılara erişimi sınırlar.
Özel blockchainin ağını kontrol eden ve üçüncü tarafların işlem yapması için güven ortamı yaratan bir veya daha fazla kişi/kişilere sahip. Hyperledger bunun için iyi bilinen bir örnek olabilir.
Bu ihtiyaç nereden doğdu?
Günümüzde özel ve halka açık blockchain ağları, gizlilik ve ölçeklenebilirlik başta olmak üzere hala çözülmesi gereken çok sayıda zorlayıcı teknolojik sorunlara sahip.
Mahremiyete ilişkin kaygılar, blok zincirinin şeffaf doğası nedeniyle bazı konularda sorun olmaya devam edecektir. Ancak, blockchain teknolojisi geliştiricileri, bu sorunları düşünerek halka açık blockchaine bazı gizlilik önlemleri getirdiği ve hala üzerinde çalışmaya devam ettikleri için özel blockchain modasının kısa süreli olacağını düşünüyorlar.
Şimdi birbirinden farklı gibi görünen bu iki teknolojinin birbirine benzer noktalarına bir göz atalım:
- Her ikisi de her bir katılımcının dijital olarak imzalanmış işlemlerin yalnızca paylaşılan ortak hesap defterinin bir kopyasını bulundurduğu yerde olduğu merkezi olmayan eşler arası ağlardır.
- İkisinin de kopyaları konsensüs olarak adlandırılan bir protokolle senkronize halde tutar.
- İkisinde de bazı katılımcılar hatalı ya da kötü niyetli olsalar bile, defterin değişmezliği konusunda belirli garantiler sağlar.
Bu benzerlikleri göz önünde bulundurarak, halka açık ve özel blockchainin farklarını ele alacak olursak:
Öncelikle halka açık ve özel blockchainin arasındaki en büyük ayrımdan söz edelim: Özel blockchainde ağa kimlerin katılacağı, konsensüs protokolünü kimin yürüteceği ve paylaşılan hesap defterinin kimin tutacağı izin verilmesine bağlıdır.
Halka açık blockchain sisteminde ise herkes ağa katılabilir ve işlemler yapabilir. Ağ tipik olarak daha fazla katılımcılı ağa katılmaya teşvik etmeye yönelik mekanizmaya sahiptir. Bitcoin, bugün üretimdeki en büyük halka açık blockchain ağlarından biridir. Halka açık blockchain sisteminin dezavantajlarından biri, dağıtılmış bir hesap defterini büyük oranda korumak için önemli bir miktarda hesaplama gücü gerekliliği. Diğer bir dezavantajı ise, şeffaf yapısıdır. Bu, işlemler için gizliliğin çok az ya da hiç olmadığı anlamına gelir ve güvensiz bir ortam yaratır.
Özel blockchain, halka açık blockhainin tam tersidir. Özel blockchain de birçok fonksiyonun herkese açık olmaması, izin verilmediği sürece kimsenin bu zincire dahil olamaması, denetleyememesi gibi konular başta bahsettiğimiz konulardı. Bunların yanı sıra, bu blockchainin sahibi gerekirse komutları geçersiz kılan/ silebilen tek varlık veya kuruluştur. Bu nedenle özel blockchain sistemine doğrudan merkezi değildir demek tartışılır bir konudur. Sadece güvenliği sağlamak için kriptografi ile dağıtılmış bir defter veya veri tabanı olarak adlandırılabilir.
Tabi bu durum öyle kötü bir şey değildir, çünkü halka açık blockchain ağlarına nazaran daha ucuz ve hızlıdır. Çünkü burada fikir birliğine ulaşmak için çok fazla enerji ve para harcamak zorunda değildir. Ayrıca halka açık blockchaine kıyasla şu an için daha fazla güvenilir ve kapalı bir sistemdir.
Örneğin bu tip blockchain içinde:
- Herkes tam bir düğüm çalıştıramaz ve madenciliğe başlayamaz.
- Herkes zincirde işlem yapamaz.
- Herkes bir blockchaini inceleyemez veya denetleyemez.
Daha basit bir deyişle, bu tip blockchain türünde herhangi bir değişiklik yapabilmek için, birinin özel ayrıcalıklara ve erişime ihtiyacı vardır.
|
Halka Açık Blockchain |
Özel Blockchain |
|
Herkes BTC / LTC tam düğümünü çalıştırabilir |
Kimse tam düğümleri çalıştıramaz. |
|
Herkes işlem yapabilir. |
İzin verilmeyen kimse işlem yapamaz. |
| Herkes blockchaini inceleyebilir, denetleyebilir. |
Kimse blockchaini inceleyemez ve denetleyemez. |
Tablo: Halka açık blockchain ve özel blockchain arasındaki farklar
Bu farklılıklara ve benzerliklere rağmen, halka açık blockchain teknolojisi dünyayı değiştirmeye yönelik teknolojik bir devrim potansiyeline sahip. Bu nedenle özel blockchainin uzun vadede çok işe yarar olduğunu söylememek gerekir. Çünkü uzmanlar hala blockchainin güvenliği için birçok güvenlik önlemini geliştirmeye yönelik çalışmalarına devam ediyor.
Bakalım önümüzdeki yıllarda özel blockchainin geleceği ne yönde değişecek? Siz de bunun hakkında bir fikir sahibiyseniz, yorumları aşağıya bekliyorum.