KB: Öncelikle röportaj teklifimizi kabul ettiğiniz için size teşekkür etmek istiyoruz.
KB: İlk olarak bir çok kişi tarafından merak edilen bir soru ile başlamak istiyorum. ”Squanch” karakterinin arkasında nasıl birisi yatıyor? Anonimliğinize çok fazla zarar vermeyecek şekilde bize mesleğinizden veya buna benzer unsurlardan bahsedebilir misiniz?
Selamlar ben de KB ailesine teşekkür ederim röportaj için. Direkt soruya geçiyorum. Squanch karakterinin arkasında 30’lu yaşlarının başında bir akademisyen yatıyor. Anonim gözüyor olsam bile aslında konferanslara, meet up’lara vs. sürekli katılıyorum. Biraz da esrarengiz gözükmek dışında anonim kalmamın başka bir amacı yok aslında biraz da normalde çok çirkinim yüzümü gizliyorum :).
KB: Kripto para dünyasına tam olarak nasıl ve ne zaman giriş yaptınız? Daha önce herhangi bir geleneksel piyasada benzer bir tecrübeye sahip miydiniz?
Doktoramın bir kısmını Almanya’da tamamladım. Türkiye’den bana yatırılmasına ihtiyacım vardı. Western Union o zamanlarda çok fahiş fiyatlarda “transfer ücreti/fee” alıyordu bunun yanında paranın gelmesi günlerce sürüyordu. Onu da geçtim Almanya’da yaşayan kimseler anlayacaktır. Kredi kartı her yerde geçmiyordu. Mesela Burger king ya da Aldi gibi bir kurumsal zincir mağazalar bile kredi kartı kabul etmiyordu. Kredi kartıyla da idare edemiyordum haliyle. Hindistanlı ev arkadaşım “bitcoin’le yollasınlar” dediğinde hayatımın artık eskisi gibi olmayacağından haberdar değildim. Bununla ilgili anlatacak çok hikayem var ama okurları da bu konuyla boğmak istemiyorum.
KB: Kripto para piyasasında kazanç olduğu gibi, kayıp da olabiliyor. Bugüne kadar yaptığınız işlemler göz önüne alınacak olursa, sektöre girme yüzünden herhangi bir pişmanlığa sahip misiniz? Hiç tamamen bırakma noktasına kadar geldiğiniz oldu mu?
Bitcoin’le 2015 Temmuz gibi tanıştım ama alt koin’lerle ilgilenecek ne zamanım ne de sermayem vardı. Alt koin’lerle tanışmam pişmanlıkları peşinde getirdi. Şaka bir yana bırakma seviyesine hiç gelmedim desem yalan olur. 300 birim param Metal coinde 1’e düştü sonra küllerinden doğdu portfolyom diyebilirim. Yine 2017’nin ilk yarısında Waves ve Stratis’ten iyi zararlarım oldu. Pişmanlıklarım aslında neden yatırım yaptım değil ama neden yapmadım diye oluyor 20x le açılan ICO buluyorsun ama yeterince yatırım yapmıyorsun ya da pas geçiyorsun. Bunlara örnek $ZIL $ONT ve $THETA’dır. İkinci büyük pişmanlığım ise yeterince Raven kazmamaktır.
KB: 2018 yılı sadece fiyatsal olarak değil, birçok açıdan inanılmaz değişikliklere ev sahipliği yaptı. Tether ve stabil koin piyasasında yaşananlar da bunlardan sadece birisi. Sizce yakın zamanda Tether’i tahtından edip, piyasa hacmi konusunda onu geçebilecek bir stabil koin görebilecek miyiz?
Tether konusunda gelişmeleri Medium makalesinde yazmıştım. Binance ‘in tethere karşı cephe alması tetherin hakimiyetini azalttı yine de geçtiğimiz günlerde 24 saatlik tether hacmi tüm zamanların rekorunu kırdı. Uzun vadede sadece tether değil ekosisteme zarar verme olasılığı olan tüm öğelerin hakimiyetinin azalmasını bekliyorum ve umut ediyorum.
KB: SEC ve diğer regülatörler tarafından başlatılan ‘ICO avı’, ilk dijital para arzı sektörünü adeta bitirdi. Sizce ICO’ların yeniden 2017 yılındaki popülariteye ulaşma şansı var mı? Yoksa gündeme yeni yeni girmeye başlayan STO’lar (menkul kıymet tokenleri), ICO’ların yerini alabilir mi?
ICO mantık olarak muazzam yenilikçi bir olgu. Yani dünyanın herhangi bir yerindeki projeye hiç kimsenin onayına gerek duymadan anında yatırım yapabiliyorsunuz. Buna karşın yatırım yaptığınız projenin size havadan ürettiği tokenlar dışında herhangi bir regülatif sorumluluk duymaması ICO larda yaşanılan en büyük sıkıntılardan bir tanesi. ICO ların bir çoğu maalesef bizler gibi “retail investor”ların (küçük/ perakende yatırımcı) para kazanma açlığını suistimal etti. ICO’ların bitmemesini istiyorum bunu regülasyon çığırtkanlığı yapmadan tıpki tether’deki gibi self regülasyonla çözülebileceğini de düşünüyorum. 2019’a kalmadan Security token offeringlerin (STO) yaygınlaşmaya başladığını görüyoruz. Benim de çalıştığım Ambrosus bir kaç STO’nun fon toplama aracı olarak kullanılacak. Bunu iyi değerlendirip ICO’lardaki gibi trenin sonuna değil ilk vagonlarına binmek gerekli.
KB: Kripto para piyasası yoğun bir şekilde 2019 yılına odaklanmış bir durumda. Bakkt, Fidelity Investments ve Nasdaq gibi devlerin 2019 yılında piyasaya gerçek anlamda giriş yapacağı bekleniyor ve bunun asıl boğa piyasasını getirebilmesi mümkün. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Açıkçası bunlar güzel gelişmeler olsa da Bitcoin’in gerçek anlamda hayatımıza entegre olması için bu gelişmelerin etkisinin olmadığını düşünüyorum. Yani bunlar küçük aralıklı fiyat dalgalanmalarına neden olabilirler ama asıl ihtiyacımız olan kitlesel uyum. Açıkçası yukarıdaki gelişmelerden öte Facebook’un çıkaracağı stabil coin bile beni bunlardan ya da ETF’den daha çok heyecanlandırıyor çünkü 2 milyar insanın bir anda kriptopara ekosistemine maruz kalması söz konusu kitlesel uyum için kesinlikle daha faydalı. Asıl beklenmesi gereken ise Lightning Network’ün yaygınlaşması ve bir çok dükkan/tüccar tarafından LN’nin kabullenilip BTC ile ödeme kabul edilmesi ya da LN gibi kullanımı kolaylaştıracak diğer ikincil katman (2nd layer) geliştirmeleri olduğunu düşünüyorum.
KB: Son dönemin dumanı üstünde konularından birisi de şüphesiz Facebook ve kripto para birimi ile blockchain projesi olarak bilinmekte. Facebook’un sektöre girmesi size göre olumlu mu yoksa olumsuz mu?
Yukarıda aslında spoiler verdim bununla ilgili bu konu aslında iki ucu keskin bıçak bir yandan milyarlarca insana kripto paraların en azından adını duyuracak bir gelişme diğer yandan Facebook markası toplum nazarından çok güven kaybetti. Ayrıca insanların stabil coin kullanması buna adapte olması sürekli volatil insanlara para kaybettirme potansiyeli olan Bitcoin’e uyum sürecini derinden baltalayacaktır. Benim Facebook konusunda şahsi fikrim Facebook’un bilgi satmasının ve diğer güven sorunlarının abartıldığı yönünde yani Facebook kesinlikle güvenilmez ama diğer teknoloji devlerinden bence çok farklı değil sadece Facebook’un bilgi satması ayyuka çıktı.
KB: Kripto para birimlerine gelecek olursak, 2019 yılında gelecek vaat ettiğine inandığınız ve yakından takip edilirse faydalı olacağını düşündüğünüz herhangi bir proje var mı?
Dfinity çok konuşuluyor airdrop ile dağıttı coinlerini ben de katıldım. Emin hocanın Avalance coin projesi var beklediğimiz. STO’lardan Shipnext var yukarıda bahsetmiştim Ambrosus’un ödeme yöntemi olduğu. Onun dışında Ethereum’u bekleyen çok karmaşık bir o kadar da heyecan verici bir “PoW to PoS” süreci var.
KB: Son defa Şubat ayına ertelenen Bitcoin ETF’si sence onaylanma şansına sahip mi? Yoksa sadece SEC tarafından oyalanıyor muyuz?
Onaylansa da artık bitsin bu spekülasyon diyorum ama onaylanmayacağını düşünüyorum. Onaylanması için gerekli olan kıstas belli fiyat stabilitesi…
Stabil mi ? Değil. O zaman onaylanmayacak
KB: Ethereum’un yaklaşan hard fork’u, elde edilen ödülleri %33 civarında düşürecek ve bu konuda ciddi bir karmaşa mevcut. Bazıları bunun ETH için iyi bir şey olduğunu ifade ederken, kimilerine göre ise Ethereum’un sonu gelebilir. Sizin bu konudaki düşünceniz nedir?
Ethereum’un sonunun geleceğini kesinlikle düşünmüyorum. Hali hazırda en teknolojik blockchain diyebiliriz. Ethereum’un en büyük geliştirici grubu Consensys iş gücünün bir kısmını geliştiricilerinden bir kısmını işten çıkararak kaybetse de, 2019’da Konstantinople daha sonra Casper ile beraber Serenity ile PoW’dan PoS’a geçecek (muhtemelen 2019’da olmayacak ama) tekrardan bir ritim yakalayacaktır. Ödüllerin düşmesi kripto para ekosisteminde genelde “bullish” yorumlanır. 2020 BTC block halvingi (block ödüllerinin yarılanması) de buna benzer onu bullish yorumluyorsak bunu da bullish yorumlamak lazım.
KB: Özellikle Bitcoin son yaşanan düşüş ve Craig Wright gibi isimlerin ağ üzerindeki etkisinin anlaşılması sonrası, madencilik protokolü yüzünden merkeziyetsizlik konusunda oldukça eleştirildi. Bazı isimler, XRP ve XLM gibi madenciliği olmayan kripto paraların, bu konuda bir avantaja sahip olduğunu ve bunların yeni nesil kripto para olduğunu vurguladı. Sizce, Bitcoin gerçekten de düşünüldüğü kadar merkeziyetsiz değil mi?
Merkeziyetsizlik kavramı çok tartışmaya açık bir kavram ama bununla ilgili bu “yeni nesil” diye servis edilen XLM ve XRP bitcoine göre çok çok çok daha merkezi coinler. Zaten ikisinin arkasında da aynı kişi var. Jed McCaleb bu adam aynı zamanda sektöre bir seferde en çok hasar veren Mt. Gox borsasının kurucusu. Merkeziyetsizlik konusu benim için sadece eskimiş bir reklam söylemi ama yine de Bitmain’in zayıflaması merkeziyetsizlik konusunda çok fayda sağlayacaktır. Şu anda BCH grubunun madencilik havuzları hariç %4-5 arası hash güçleri var. Konuyla alakasız olsa da şunu belirteyim, Bitmain zor günler geçiriyor. Ellerinde bolca $BCH ve $LTC var. BCH kendi ürünleri olduğu için marka değerini korumak isteyeceklerdir ama LTC’ye acımazlar dikkat edin derim.
KB: Muhabbit artık Türkiye içerisindeki kripto para topluluğunun çoğunun duyduğu bir platform haline geldi. Bilmeyenler için, bu Muhabbit tam olarak nedir?
Muhabbit aslında temel olarak insanları karşılık beklemeden bilgilendirme, yardım etme, eğitme ve sektörün kötü unsurlarından koruma platformu diyebiliriz. Buradan teşekkür etmeye kalksam isimleri röportajdan daha uzun yer kaplayacak kimselerin emekleri var bu platformun hem oluşturulmasında hem de sürdürülebilirliğinde. Sektöre fayda sağlayan kimselerle yayınlar yapıyoruz. Buradan duyurmuş olayım ilk defa 4 Ocakta 2 gün sürecek bir yayın ile Tansel Kaya ile canlı yayında kendi kripto paramızı yaratıp bunu adım adım anlatacağız herkes evinde kendi coinini yapabilecek : ). peşinden Emin hoca ile bir yayınımız olacak BCH ekosistemindeki savaşı anlatacak hocamız bize. Kısaca yerli ekosisteme kitlesel uyuma biraz olsun fayda sağlıyorsak ne mutlu bize.
KB: Son olarak, Türkiye içerisindeki kripto para topluluğuna ve Koin Bülteni okuyucularına neler iletmek istersin?
Umarım 2019 tüm kripto para yatırımcılarına ve bu teknolojiye gönül vermiş insanlara 2018’den daha iyi davranır.