2013 yılının yazında James Howells isimli Gallerli bir adam, bozulmuş Dell marka dizüstü bilgisayarının sabit diskini attı.
Talihsizlik o ki Howells sabit diski attıktan birkaç ay sonra, o diskte 2009 yılında kazdığı 7 bin 500 adet Bitcoin’in sakladığını hatırladı. O zamanlarda Bitcoin fiyatı daha yeni yeni bin $ sınırına yaklaşıyor ve geçiyordu. Yani o zamanın fiyatına göre Howells, 7 milyon $ değerinde Bitcoin sahibi olma fırsatını kaçırdı.
Bu hikaye o zamanlar Bitcoin’in ilk madencileri ve yatırımcıları arasında oldukça popüler olmuştu. Bitcoin hala daha “bebeklik” dönemindeyken pek çok madenci ve yatırımcı Bitcoin’i bir hobi aracı olarak görüyordu ve pek çoğu Bitcoin’lerini nereye kaydettiklerini unuttular ve cüzdanlarının yedeğini alamadılar.
7.5 milyon $’ı Galler’deki bir çöplüğe attığını fark eden Howells tahmin edilebileceği üzere epey sinirlendi ve hayal kırıklığına uğradı. Normal şartlarda bu olaydan birkaç yıl sonra olayın acısını atlatabilirdi belki. Ancak Bitcoin, yıllar içinde Howells’in yaralarına tuz basmaktan çekinmedi. Çünkü şuanda Bitcoin fiyatı 10 bin 700 $ civarında. Howells’in sahip olduğu Bitcoinler, 80 milyon $ değerindeydi…
“Kötü Bir Fikir”
İlk oluştuğu dönemlerde Bitcoin, teknolojiye ilgi duyan kişiler için hobi aracından başka bir şey değildi. Howells de sırf ilgi duyduğu için madencilik yapmıştı ve 7 bin 500 Bitcoin kazmıştı. Howells:
“Bazen çöp kutusuna bir şey atarken kafanızın içinde ‘bu kötü bir fikir’ dersiniz ya, ben de bunu yaşadım.”
Howells’in madenciliği bırakma sebebi ise madencilik yaparken dizüstü bilgisayarının çıkardığı ses ve ısıdan kız arkadaşının rahatsız olması. İlerleyen zamanlarda bilgisayarının üstüne limonata döken Howells, bilgisayarı parçalarına ayırmış. Sabit diski de birkaç sene saklamayı başarmış ancak birkaç sene sonra onu da atmış.
2013 yılında Howells şöyle demişti:
“Şuanda gülsem mi ağlasam mı bilemeyeceğim bir durumdayım. Şuan elime küreği alıp o diski aramaya çıkmam lazım. Sanırım o diski asla bulamamak kaderimde var.”
“Karıma söylemeyin.”
Böylesine yüklü bir mali kayıp yaşayan tek kişi tabii ki Howells değil. Karısının çok kızmasından endişelendiği için adını gizlemek isteyen Avustralyalı bir adam da binlerce Bitcoin kaybettiğini söyleyenler arasında.
Kendisine Alex olarak hitap edilmesini rica eden adam yeni çıkmış Bitcoin’den 2009 yılında binlerce kazdığını söylüyor. Bir süre sonra madencilik için kullandığı program çok külfetli hale gelince madenciliği bırakmış, programı silmiş ve Bitcoin’lerini ucuz bir USB’ye atmış. Alex:
“Çevrim dışı olduğu ve bilgisayarımda kayıtlı olmadığı için bilgisayarıma patlasa veya hacklense bile, yedeğim olur diye düşündüm.”
2013 sonlarına gelindiğinde ve Bitcoin fiyatı bin $ sınırını hafiften geçtiğinde Alex, cüzdanını hatırladı:
“USB belleği geri takıp dosyama ulaşmaya çalıştım ama bellek ölmüştü. Şu Çin’de yapılan ucuz kalite mallardandı.”
Tıpkı Howells gibi Alex de Bitcoin fiyatının gözlerinin önünde yükselmesine katlanmak zorunda kaldı. Ve tıpkı Howells gibi Alex de milyonlarca dolar sahibi olma fırsatını kaçırdı.
“Hayatımın en büyük hatası. Hiçbir şeyinizi USB bellekte ya da Çin yapımı bir diskte yedeklemeyin.”
Sonsuza Dek Gitti
Geçmiş yıllarda böyle kaybedilen Bitcoin hikayeleri oldukça bol. Bir hikaye de bir Gizmodo editörünün başına gelmişti. Kendisi zamanında tanesi 1.5 sentten 25 $ değerinde Bitcoin alıp, bu Bitcoin’leri sakladığı sabit diski 2012 yılında attı. Şuanda 15 milyon $ edeceklerdi…
Tüm bu olaylara dair yapılan bir araştırmaya göre yaklaşık 4 milyon Bitcoin, sonsuza dek kayboldu. Araştırma, bu kayıp Bitcoin’lerini çoğunu “dolaşım dışı” olarak gösteriyor. Çünkü bu koinler hala daha Blockchain üstünde kayıtlılar ancak tek problem, erişim dışı olmaları.
“Kayıp” Bitcoin’lerin tam sayısını belirlemenin önündeki engel, Satoshi’nin hala hayatta olup olmadığının ya da özel anahtarını hala saklayıp saklamadığının bilinmemesi. Araştırma, Satoshi’nin sahip olduğu 1 milyon Bitcoin’i “kayıp” olarak ilan ediyor ancak tabii ki kimse bundan tam olarak emin değil.
Koinleri Güvenli Tutmak
Bitcoin’in belki de en önemli kuralı, koinlerinizi borsalarda tutmamak. Çünkü borsalarda tutulan koinler bildiğiniz üzere çevrim içi tehlikelere karşı savunmasız durumdalar. Ancak çevrim dışı gerçekleşebilecek problemler de bulunuyor.
Mesela yazıda bahsi geçen örnekler, çevrim içi olarak saklanmayan dijital paraların ne kadar kolay kaybedilebileceğini gösterir nitelikte. Bazen sabit disk bozulabiliyor, bazen USB bellek kalitesiz çıkabiliyor. Nereye koyduğunuzu unutmanız bile bir tehdit teşkil ediyor.
iComply Investor Services Inc. CEO’su Matthew Unger bu konuda şu tavsiyeyi veriyor:
“Nasıl nakit paranızın bir kısmını cüzdanınızda, bir kısmını banka hesabınızda ve belki de bir kısmını kasada tutuyorsanız dijital paralarınızı da böyle ayırmalısınız.”