Bir Kripto Para Borsasının Çöküşü: 250 Milyon Dolar Nereye Gitti?
Quadriga borsasının kurucusu ve Kanadalı yatırımcının güvendiği isim Gerald Cotten’ın beklenmedik ölümü ile arkasında kalan 100 milyonlarca dolarlık fon kripto para denizinde kayıplara karıştı. Fakat yatırımcıların fonlarını kurucunun ölümü ile batan borsada bırakmaya niyetleri yoktu. Yoksa böyle bir borsa hiç var olmamış mıydı? İşte bu, QuadrigaCX kurucusu ve CEO’su Gerald Cotten’ın ölümünün, sırlarının ve kripto paralarının hikayesi.
11 Mayıs 1988 doğumlu Gerald William Cotten, fintech dünyasında adını duyurmak için 2013 yılında Quadriga Fintech Solutions’ı kurdu. Bu şirket 2019 yılına kadar Kanada’nın en büyük kripto para borsası olarak gösterilen QuadrigaCX’i yönetti. QuadrigaCX Bitcoin, Ethereum ve Litecoin desteği ile Kanada’da giderek daha fazla insanın ilgisini çekti fakat, yatırımcıların sonları hayal ettikleri gibi olmadı.
Erken yaşta vasiyet hazırladı
Kasım 2018’de evlenen Kanadalı fintech ‘dahisi’ Gerald Cotten ve Jennifer Robertson, balayını geçirmek üzere aralık ayının başında Hindistan’a gitmeye karar verdiler. Fakat QuadrigaCX kurucusu ve CEO’su Gerald Cotten’ın gitmeden önce yapması gereken önemli bir iş vardı: Vasiyetini hazırlamak.
Cotten vasiyetini hazırlamaya karar verdiğinde, bu durum 30 yaşında hayatını tehdit eden hiçbir rahatsızlığı bulunmayan biri için oldukça garip bulundu. Fakat Cotten 8 Aralık günü Kanada’dan kalkan bir uçak ile Hindistan’a varmadan önce; tüm finansal varlıklarını yeni eşine, yatını ebeveynlerine, özel uçağını ise erkek kardeşine bırakmak üzere vasiyetini hazırlattı. Ve karısı ile mutlu bir geleceğe başlamak için ilk adımlarını Hindistan’da attıktan sonraki 24 saat içinde Cotten’ın bir sindirim sistemi hastalığı olan Crohn sebebiyle aniden vefat ettiği açıklandı.
Ani bir ölüm ve iflas
Cotten’ın ölümü yalnızca karısı ve ailesi için bir yıkım olmadı; aynı zamanda QuadrigaCX kullanıcıları için de büyük bir kayıp oldu. Cotten 2018’in son ayında öldükten sonra 2019’da borsa faaliyetlerini durdurdu ve binlerce müşteriye yaklaşık 215 milyon dolar borçluydu.
Fonlar soğuk cüzdanlarda iddiası
Gerald Cotten’ın ölümünden sonra fonlarını çekemeyen borsa kullanıcıları tarafından açılan dava ile Cotten’ın dul eşi Jennifer Robertson mahkemeye çağırıldı. Robertson, mahkemede platformdaki fonların çoğunun bir güvenlik önlemi olarak soğuk cüzdanlarda tutulduğunu söyledi. Sorun şuydu; Gerald Cotten bu fonları manuel olarak kendi dizüstü bilgisayarından aktif cüzdanlara aktarıyordu ve ölmeden önce ne eşine ne de başkasına recovery key ya da şifresini söylemişti.
Mahkeme, fonların kilitli kaldığı bu çevrim dışı cüzdanların incelenmesi yönünde karar verdi. Karar doğrultusunda Ernst & Young tarafından incelenen altı cüzdandan beşinin boş olduğu tespit edildi. Altıncı cüzdan ise Cotten’ın şüpheli ve ani ölümünden yalnızca birkaç gün önce başka bir borsadan BTC fonu almak için kullanılmıştı. Müşteri fonları ortada yoktu.
Quadriga yalnızca bir dolandırıcılık veya saadet zinciri miydi?
Regülatör kurum Ontario Menkul Kıymetler Komisyonu (OSC) sahibinin ani ölümünden sonra, kullanıcı fonlarının birden havaya karışması ile kripto para borsası Quadriga’nın dolandırıcılık amacı güden bir saadet zinciri olduğunu açıkladı. Ayrıca kripto para araştırma şirketi Chainalysis’e göre de Quadriga kullanıcılarından aldığı fonlar ile muhtemelen hiç yatırım yapmadı.
OSC tarafından yayınlanan rapora göre Gerald Cotten, borsayı para çekmek isteyen kullanıcılara kendi fonlarındansa diğerlerinin mevduatlarını temin eden bir saadet zinciri olarak döndürüyordu. OSC yaptığı açıklamada bu sistemi şöyle açıkladı:
“Quadriga’da olanlar, modern teknolojiye sarılmış eski moda bir dolandırıcılıktır”
Paralara ne oldu?
10 ay süren araştırmalara göre sözde borsa 76 binden fazla müşteriye yaklaşık 215 milyon dolar borçluydu. Müşterilere, görevlendirilen Ernst & Young sayesinde fonlarının yalnızca 46 milyon dolarlık kısmı geri verilebildi. Geri kalan paranın ise çeşitli yerlerde harcandığı ya da Cotten tarafından yapılan çeşitli yatırımlar ile kaybedildiği açıklandı.
Paranın 115 milyon dolarlık kısmının Cotten tarafından “lüks yaşam” için harcandığı kaydedildi. 2016 yılından beri şirketi tek başına yöneten ve hiçbir denetim mekanizmasına takılmamak için resmi kayıt yaptırmayan ya da lisans almayan Cotten için bu harcama tamamen kendi inisiyatifindeydi. Paranın 28 milyon dolarlık kısmı Cotten’ın diğer borsalarda yaptığı başarısız yatırım tercihleri ile kaybedildi. 23 milyon doların ise hâlâ nerede olduğu bilinmiyor.
Gerçekten öldü mü?
Kayıp fonlar ve bilinen hiçbir rahatsızlığı bulunmayan borsa patronun ani ölümü bazı şüphelere yol açtı. Cotten’ın ölümü ile parlak iş insanı için taziyelerini bildiren yatırımcılar, detaylar ortaya çıktıkça ölümünün bile bir dolandırıcılık olabileceğini düşünmeye başladılar. Birçok insan Cotten’in sahte bir ölüm hikayesi uydurarak ortadan kaybolduğunu iddia etti. Şüpheleri arttıran faktörlerden bir diğeri ise Qaudriga borsasının resmi sayfasında Cotten’ın vefatını açıklayan gönderinin 1 ay gecikmeli olarak paylaşılmasıydı.
Bunun üzerine dava sürecinde yatırımcılar mahkemeden avukatları aracılığı ile Cotten’ın cesedinin mezardan çıkarılıp otopsi yapılmasını talep ettiler. Avukatlar, Cotten’in ani vefatını çevreleyen şüpheli koşullardan bahsederek, “Bay Cotten’in gerçekten ölmüş olup olmadığı konusunda kesinlik gerekliliğine” dikkat çektiler. Bu talep, müşterilerin öfkesine yol açacak şekilde 2020 yılında da henüz olumlu ya da olumsuz olarak cevaplanmadı.
