İhtimaller hakkında konuşmadan önce bazı gerçeklerden bahsedelim. Bitcoin şu ana dek 245 kez öldü.
Dünya’nın ilk kripto parası olan Bitcoin neredeyse 10 yıldır hayatımızda. Bitcoin bu 10 yıllık sürecin neredeyse tamamında açık kalmayı başarmış olsa da Bitcoin’in ‘çöküşü’ hakkında yorumlarda bulunmak hala daha moda. Bitcoin hakkında, bu sektör hakkında bilgisi olan insanlar bile bazen bu tarz yorumlar yapabiliyorlar. Bu gibi kişiler söylediklerinin her gün aksi kanıtlanıyor olsa dahi Bitcoin’in çöküşü hakkında tahminlerde bulunmaya devam ediyorlar.
Bu gibi tahminlerde bulunan kişilerin yetişkin, sağlıklı insanlar olduklarını düşünürsek bu gibi yorumlar yapmalarının sebebi olarak ancak yeteri kadar araştırma yapmamış olmak gibi şeyler gösterilebilir.
Bu yazıda da Bitcoin’in yok olmasına neden olacak ihtimallerden bahsedeceğiz.
Teknik olarak konuşursak Bitcoin, bir ağ üzerinde Bitcoin yazılımını çalıştırmaya devam eden birkaç bilgisayar var oldukça hayatta kalacak. Bitcoin’in yok olması için gerçekten epey ekstrem bir olayın gerçekleşmesi gerekiyor. Eğer kripto para topluluğu açgözlülük ya da umursamazlık sonucu kendi kendini yeyip bitirmezse Bitcoin, önümüzdeki yıllarda da en büyük kripto para olmaya devam edecek gibi görünüyor.
Senaryo 1: Kıyamet
İhtimal (önümüzdeki 5 yıl): Sıfıra yakın
Etki: Ani ölüm
Eğer elektriği, interneti ve her türlü veri komünikasyonunu sağlayan kaynaklar Dünya’nın her tarafından kapatılacak olursa Bitcoin ağındaki düğümler birbirleriyle iletişim kuramazlar. Dolayısıyla sistem kullanılamaz hale gelir.
Dünya genelinde internetin geçici süreliğine kapatılması Bitcoin topluluğu arasında kafa karışıklı yaratır ama bu çok önemli olmaz çünkü sistem (teorik olarak) en uzun chain’i baz alarak en baştan başlar.
Çok sıkı Bitcoin hayranları veya kim bilir belki müzeler bile Bitcoin yazılımını aktif halde tutsa Bitcoin’in yok oluşu önlenmiş olur.
Senaryo 2: Kritik bug
İhtimal (önümüzdeki 5 yıl): Düşük
Muhtemel etki: Ani kopukluk
Bu senaryoda, Bitcoin güncellemelerinden biri bir bug barındırıyor olabilir. Tüm sistemi riske atacak kadar büyük bir bug.
Eğer tüm topluluk kodu düzeltme konusunda uzlaşma sağlasa bile (ki bunun hiçbir garantisi yok), yeni versiyonu kurma ve sistemi yeniden başlatma sürecinde kesinlikle fiyatlarda bir çöküş görülür. Hatta bunun yanında bir fork görmek de şaşırtıcı olmaz.
Ancak Bitcoin topluluğu bu riskin zaten farkında. Kodda yapılan en ufak değişiklikler dahi eşler arasında incelenip test ediliyor ve her şey kuralına uygun yapılıyor. Ayrıca kusursuz bir kod yapmak için da NASA gibi bir kurum olmak gerekiyor.
Senaryo 3: Forklayarak kopukluk
İhtimal (önümüzdeki 5 yıl): Düşük
Muhtemel etki: Yavaş kopukluk
Eğer topluluk gelecekte atılacak adımlar konusunda teknik sebepler yüzünden (ya da para yüzünden) anlaşma sağlayamıyorsa Bitcoin birçok kez fork yaşayabilir.
Geçtiğimiz yaz gerçekleşen Bitcoin Cash ayrılığı sırasında orijinal ağdaki düğüm ve hash gücü düşüş yaşadı ancak yine de BCH forku o kadar zararlı değildi. Bunun gibi birkaç fork yaşanması durumunda ise ağ iyice parçalara bölünür ve iyice güçten düşer.
Bunun yaşanması durumunda Bitcoin piyasadaki egemenliğini kaybedebilir ve yavaş yavaş kopmaya başlayabilir. Yine söylemek gerekiyor ki bunun gerçekleşip gerçekleşmemesi de topluluğun elinde.
Senaryo 4: Devletler ensemizde
İhtimal (önümüzdeki 5 yıl): Düşük- orta
Muhtemel etki: Ani kopukluk
Hükûmetler direkt olarak Bitcoin’i yok edemezler çünkü bu, merkezsiz bir sistem. Ancak devletler Bitcoin’in kullanımını kendi yetki alanları dahilinde kontrol edebilir ve hatta kısıtlayabilirler.
Mesela kripto para şirketlerine bağlı banka hesaplarını kapatabilirler. Kripto para sektörüyle alakalı herhangi türde bir iş yerinin açılmasını engelleyebilirler. Yalnızca birkaç ülkenin kripto para yasağı uygulaması durumunda çok büyük bir etki yaşanmaz çünkü yasaklanan ülkelerdeki kripto para şirketleri kolaylıkla başka ülkeye geçiş yapabilirler.
Geçtiğimiz yıl Çin kripto para borsalarını kapattığında da tam olarak bu oldu. Dünya üzerinde en azından birkaç ülkenin Çin gibi bir tavır sergileyip kripto paraların üstüne çullanacağı neredeyse kesin gibi bir şey. Ancak Dünya çapında çoğu ülkenin böyle bir yasaklama kararına varması epey düşük ihtimal. Birleşmiş Milletler’in böyle bir uzlaşmaya vardığını düşünün.
Ki Bitcoin zaten Japonya’da yasal. Yani ABD, AB, Birleşik Krallık ve Çin toplu olarak bir yasak uygulasa yine ciddi bir etki yaşanır elbette.
Ancak bu ülkelerin kripto parayı yasaklama ihtimali çok yüksek değil çünkü… Yani, kripto para ticareti yapan kişilere vergi dayamak varken neden yasaklasınlar?
Senaryo 5: Devasa hack saldırısı
İhtimal (önümüzdeki 5 yıl): Orta- yüksek
Muhtemel etki: Geçici çöküş
Bu senaryo birkaç farklı şekilde gerçekleşebilir.
İlk şeklimizin adı %51 saldırısı. Bitcoin ağı içinde yer alan kötü niyetli bir taraf direkt olarak protokolün kendisini hackleyebilir. Bu saldırı teorik olarak muhtemel evet ancak hayata geçme ihtimali pek yüksek değil.
Ağ içinde yer alıp %51 saldırısını yapanlar kendi gelir kaynaklarını da yok etmiş olurlar. Ağ dışından saldırmak içinse madencilik ekipmanına, elektriğe çok yüklü yatırım yapmış olmak gerekiyor ki bu durumda da saldırı yapan kişi kendi gelir kaynağını yok etmiş olur.
Dolayısıyla direkt olarak protokole bir hack saldırısının yapılma ihtimali çok yüksek değil. Ama protokol üstüne kurulmuş bir uygulama saldırı düzenlemek gayet olası.
(Örnek olarak) 2014 yılında hacklendiği sırada Mt. Gox tüm Bitcoin işlemlerinin %70’ini sağlıyordu. Günümüzde Dünya genelinde çok daha fazla kripto para borsası var. Eğer bunlardan biri hacklense ve yüklü miktarda Bitcoin çalınsa Bitcoin fiyatında büyük ihtimalle bir düşüş görülür ancak Bitcoin bunu muhtemelen atlatabilir.
Mesela yakın zamanda yüz milyonlarca dolar değerinde NEM token’ının çalındığı Coincheck saldırısına bakalım. Bu saldırı sonrasında NEM’in fiyatı %15- 20 arasında bir düşüş yaşadı ve bir gün sonra kendini toplamaya başladı.
Senaryo 6: “Daha iyi” kripto para
İhtimal (önümüzdeki 5 yıl): Düşük- orta
Muhtemel etki: Yavaş kopukluk
“Daha iyi” bir kripto paranın Bitcoin’in yerini alması mümkün mü? “Daha iyi” derken madencilik açısından daha çok kar getiren, kullanıcılara daha düşük işlem ücretleri kesen ve geri kalan her konuda aynı düzeyde olan bir koinden bahsediyoruz.
Öncelikle netleştirmemiz gereken bir şey var. “Bitcoin’in yerine geçecek koin” konusu kullanımdan, işlevden daha çok ekonomiyle ilgili. Bu koinin ağ etkilerini aşmak ve Bitcoin’in günümüzde faydalandığı sermayeyi kendine geçirmesi için çok “daha iyi” olması gerekiyor.
Hala daha böyle bir şey olmamış olması da bir mesaj veriyor. Bitcoin’i önümüzdeki 5 sene içerisinde geçmeyi başaracak bir koinin epey sağlam bir sermayeye, işleve ve desteğe ihtiyacı var. Birleşmiş Milletler’in filan da yakın zamanda küresel bir kripto para oluşturma niyeti yok.
Ekonomi konusunda olabilecek başka bir şey daha var. Elektrik fiyatları çok ciddi ölçüde artarsa madencilik pek kar getirmemeye başlar. Yalnızca elektriğin kısmen ucuz olduğu bölgelerdeki maden havuzları iş yapmaya devam eder.
Bu Bitcoin için zor bir masraf-güvenlik takası. Bitcoin’in güvenlik masrafını düşürmesi gerekir ancak aynı zamanda ana defterin güvenliğinden de taviz vermemesi gerekir.
Senaryo 7: Piyasa bitkinliği
İhtimal (önümüzdeki 5 yıl): Düşük
Muhtemel etki: Yavaş kopukluk
Eğer kripto bazlı startuplar gerçek dünyada kullanıma sahip ürünler ortaya koymayı başaramazlarsa insanlar kripto paralara ve tokenlara olan inançlarını yavaş yavaş kaybedebilirler. Kripto para piyasasında 2015 ve 2016 yıllarında aslında buna benzer bir şey olmuştu.
Bu durumda piyasanın büyümesi yavaşlayabilir ve piyasa değeri bir yerden sonra neredeyse sabit hale gelir. Kripto para piyasası, bir yatırımcının gözünde sahip olduğu cazibeyi kaybeder ve düşüş yaşamaya devam eder.