Blockchain Nedir? başlıklı yazıda belirtildiği gibi, bir blockchain oluşturmak için kullanılan üç temel unsur vardır. Bunların hiçbiri yeni bulunmuş şeyler değil fakat bu üçünün bir araya getirilip uygulamaya konulması yeni bir şeydir.
Bu üç unsur şudur:
- Özel anahtarlı kriptografi
- Ortak defterli dağıtılmış bir ağ
- Ağın işlemlerini, kayıt tutumunu ve güvenliği sağlamaya yönelik teşvik
Aşağıda bu teknolojilerin bir araya gelerek dijital ilişkileri nasıl güvence altına aldığını açıklayacağız.
Kriptografik Anahtarlar
Örneğin:
- İki kişi internet üzerinden işlem gerçekleştirmek istiyor
- İkisi de birer adet özel ve halka açık anahtar bulunduruyor
Bu blockchain teknolojisi bileşiminin asıl amacı güvenli bir dijital kimlik yaratmaktır. Kimliğiniz, bulundurduğunuz özel ve halka açık kriptografik anahtarların karışımı sonucunda ortaya çıkartılır.
Bu anahtarların birleşimi aşırı derecede kullanışlı bir dijital imza oluşturur.
Karşılığında, bu dijital imza size güçlü bir sahiplik kazandırır.
Kimlik
Güçlü bir sahipliğinizin olması dijital ilişkilerinizi güvence altına almak için yeterli değildir. Kimlik doğrulama probleminizi ortadan kaldırır ancak hala daha işlemleri ve yetkileri onaylayabiliyor olmanız lazımdır. (Yetkilendirme).
Dağıtılmış Ağ
Dağıtılmış ağın faydası ve bu ağ tipine duyulan ihtiyaç ormanda bir ağaç düşerse adlı düşünce deneyiyle anlaşılabilir.
Eğer ormandaki bir ağaç düşerse ve kameralar bunu kayıt ederse, o ağacın düştüğüne emin olabiliriz. Çünkü niye veya nasıl düştüğünü tam olarak bilemiyor olsak da, düşmüş olduğuna dair görsel bir kanıtımız vardır.
Bitcoin, blockchaininde de yukarıda bahsettiğimiz kameralar yerine, çok geniş bir ağa yayılmış doğrulayıcılar vardır. Bu doğrulayıcılar bir şey olduğu zaman, o olayı aynı anda ve aynı şekilde gördüklerine dair fikir birliği sağlıyorlar. Ama kamera yerine, matematiksel doğrulamayı kullanıyorlar.
Kısaca ağın büyüklüğü, ağın güvenliğini sağlamak için önemli.
Bitcoin blockchainin en çekici özelliklerinden biri de budur. İnanılmaz geniş bir ağa ve çok büyük bir işlem gücüne sahiptir. İşleme sırasında Bitcoin 3,500,000 TH/s işlem gücü tarafından korunuyor. Bu sayı, dünyanın en büyük ilk 10.000 bankasının işlem hacminin birleşiminden daha büyüktür. Henüz iki senelik olan ve neredeyse hala daha test evresinde olan Ethereum, 12.5 TH/s işlem gücü tarafından korunuyor ki bu sayı Google’ın işlem hacminden daha büyüktür.
Kayıt Sistemi
Kriptografik anahtarlar bu ağ ile birleştirildiği zaman, süper kullanışlı dijital etkileşimler ortaya çıkıyor. Bu süreç şöyle başlıyor: A tarafı özel anahtarını alıp bir nevi duyuru yaparak -Bitcoin söz konusuysa, bir miktar kripto para gönderdiğine dair- B tarafının halka açık anahtarına bağlıyor.
Protokol
Dijital imzayı, zaman damgasını ve alakalı bilgileri barındıran bir blok, daha sonradan ağdaki tüm düğümlere yayınlanır.
Ağ Hizmet Protokolü
Realist bir insan, yukarıda verdiğimiz ormanda ağaç düşmesi deneyine şu soruyla karşı çıkabilir: “Ormanın içinde bir milyon bilgisayar bir ağacın düşüp düşmeyeceğini kayıt etmek için niye bekliyor olsun? Başka bir deyişle, işlem gücünü ağın güvenliği sağlamak için nasıl ayarlıyorsunuz?”
Açık ve kamusal blockchainlerde bu durum madencilik ile oluyor.
Blockchainlerde, kendi bilgisayarınızın işlem gücünü ağa hizmet etmeye adarsanız karşılığında ödüller alabiliyorsunuz. Yani insanların şahsi çıkarları, toplumun hizmetini sağlamaya yarıyor.
Bitcoin’deki protokolün amacı, aynı Bitcoin’in aynı anda farklı işlemlerde kullanılıp kullanılmadığını denetlemektir ve bu denetleme işi oldukça zordur.
Bitcoin bu açıdan altına, herhangi bir mal varlığına benziyor. Bitcoinler eşsiz olmalı ki değerli olsunlar. Bu eşsizliği sağlamak için, ağa hizmet eden düğümle POW (proof-of-work) matematik problemlerini çözerek yapılan her Bitcoin işleminin geçmişini tutuyor.
Yani bir nevi işlemcileri (CPU) ile oy veriyor. Yeni blokları ya kabul ediyorlar, ya da geçersiz oldukları sebebiyle reddediyorlar. Madencilerin çoğunluğu aynı karara varınca, zincire yeni bir blok ekliyorlar. Bu blokta zaman damgası oluyor ve bazen veri veya mesaj da olabiliyor.
Örnek bloklar zinciri:
Her blockchain’in türü, miktarı ve doğrulaması farklı olabilir. Blockchain’in protokolüne veya geçerli veya geçersiz olması durumunda uygulanan kurallara bağlı. Her blockchain’in doğrulanma süreci kendine has olabilir. Düğümler, işlemlerin nasıl doğrulanacağı konusunda bir oy çoğunluğuna sahip olursa yeni kurallar eklenebilir. Yani herkesin zevki kendine durumu vardır ve insanlar zevklerini henüz yeni yeni keşfediyor.
An itibariyle, bu keşiflerin çok sık yapıldığı bir blockchain evresindeyiz. Ancak şu ana kadar bu keşiflerden elde edilen tek sonuç, hala daha blockchain protokolünün tüm hünerlerini anlayamadığımızdır.
[widgets_on_pages id=”2″]
[widgets_on_pages id=”5″]