Eğer multi-milyar dolarlık bir kripto para yaratmış olsaydınız, bundan sonra ne yapardınız?
Bugün bu soruya 23 yaşında, kemik torbası sayılabilecek, “Doge” t-shirt’ü giyen bir programcı cevap vermiş bulunuyor. Ethereum‘un zirve toplantısı olan Devcon’da konuşan proje yaratıcısı Vitalik Buterin yaptığı bir açıklamada, blockchain ağının uzun dönem geleceği için bir süredir sessizce bir yol haritası planladığını söyledi. “Mütevazi bir öneri” olarak adlandırdığı tasarıda, Ethereum ağının 3 ila 4 yıl içindeki teknik gelişimi planlanmış.
Aslında bu yol haritası, Ethereum platformunda mevcut birçok sorun için çözüm önerisi sunuyor. Bu sorunlardan en çok vurgu yapılanı, bağımsız proje geliştiricilerinin karşılaştığı “ölçeklenebilirlik” problemi. Ethereum ağında yapılan bütün hareketler, node yani ağın paylaşım noktalarında kayıt altına alınmak zorunda. Ağ genişledikçe bu kayıtların donanımsal olarak saklanmasının fiyatı da üstel bir şekilde daha pahalı hale geliyor. Bunun gelecekte önemli bir problem olmaması için Buterin, şimdiden bu sorunu hafifletecek bir çözüme ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Bu önemli problem, proje geliştiricilerinin uzun süredir kafasını kurcalayan bir konuydu. Buterin’in bu sorunların araştırılması üzerinde yaptığı çalışmalar ise yüreklere su serpecek gibi görünüyor. Devcon’da yapılan konuşma, çözüm önerilerine vurgu yaparak geliştiricileri “canlandırmak” için ideal bir zamanda düzenlendi. Ethereum ağında artarak gerçekleşen günlük transferlerle birlikte, 20000’den fazla node ağa katıldı.
“Blockchain üzerinde gerçekleşen aktiviteler, 1–2 yıla göre geometrik düzeyde daha yoğun.”
Bu değerlere bakacak olursak, Ethereum artık limitlerini zorlamaya başlıyor.
“Ölçeklenebilirlik şu anda en büyük problem. Bu sorunu sözde çözecek sistemler artık bir mezarlık haline geldi ve hiçbir işe yaramıyorlar. Bu artık çok önemli ve aşılması zor bir durum. Bunlar herkes tarafından bilinen gerçekler.”
İleri Seviye Detaylar
Buterin’e göre, kırmak anlamına gelen sharding işlemi bu sorunları “büyük ihtimalle” çözebilir.
Toplam veriyi daha küçük kümelere ayırma işlemi, geleneksel veri tabanlarında kullanılan bir yöntemden esinlenilmiş. Ortaya atılan fikre göre, her bir node şimdikinden daha küçük bir ağ parçası, yani daha az veri barındıracak. Bu yolla, node’lar anlamsız olsa da ağın altında yatan matematiksel işlemler bütün sistemi anlaşılabilir kılacak. Ayrıca eğer bir node ihtiyaç duyarsa başka bir node’daki verilere dayalı hareket edebilecek.
Teknik olarak kulağa güzel gelse de, pratikte bunu güvenli bir şekilde uygulamanın yolları araştırmacıları harekete geçirmiş. Ayrıca bu yöntemle, bir node’dan diğerine veri gönderirken verinin kesin bir doğrulukta olması gerekiyor.
Ancak Buterin, entegrasyon sırasında çıkabilecek sorunlar için yeni bir sharding altyapısı önermiş bulunuyor. Bu altyapıyla hem ölçeklenebilirlik ve denetim sorunları giderilecek, hem de sistemin bütünlüğü sağlanacak.
Bugün sunulan öneride, Ethereum 3 farklı shard, yani parçaya ayrılacak. Ana shard, günümüzdeki Ethereum ağını kapsayacak, sonrasındaysa Buterin’in farklı “evrenler” olarak adlandırdığı diğer shard’lar gelecek.
Buterin’e göre sharding’in getireceği en önemli fayda, küçük parçalarda daha liberal politikalar izlenirken ana parçada ağa daha muhalif değişikliklerin getirilebilecek olması. Bu sayede, Ethereum’dan beklenen platform stabilitesi sağlanmış olacak. Geliştiricilerse diğer parçalarda istedikleri derecede testleri gerçekleştirip kendi projeleri için daha hızlı karar alabilecekler.
“Geçtiğimiz birkaç yıldır üzerinde çalıştığımız evrenler çok ama çok daha hızlı bir şekilde piyasaya sürülebilir.”
Geleceğe Bir Bakış
Buterin tarafından duyurulan yol haritası, başka değişimlere de sahiplik etmekte. Ancak bu değişimler sharding’e göre çok daha arkaplanda kalmış diyebiliriz.
Bu değişimlerden biri, Ethereum Sanal Makinesi (EVM) üzerinde yapılacak güncellemeler. Günümüzde EVM, akıllı sözleşme kodlarının derlenmesinde ve Ethereum ağına yüklenmesinde kullanılıyor. Yapımı uzun süre alan başka bir proje olan eWASM ise Ethereum’un bir web tarayıcısında çalıştırılmasını hedef alıyor. eWASM’la birlikte, EVM’lerin diğer blockchain projelerine entegre edildiğini varsayarsak, bu sistemin sağlama alınması zorunlu hale gelecek.
Önerilen fikirlerden başka biriyse “bağımsız istemciler” adında. Bu önergeyle birlikte Ethereum istemcileri ağın bütünüyle çok daha hızlı bir şekilde senkronize olabilecek.
“Bu önerileri çok daha fazla duymaya başlayacaksınız” diyen Buterin, geliştiricileri yapılanlara katkıda bulunmaya davet etti. Yol haritası üzerinde yapılan araştırmaların büyük bir kısmı, GitHub üzerinden erişime açık.
Neticede, sharding işlemi 3–4 yıl içinde gelecek en büyük yenilik sayılabilir. Ancak Buterin üstteki gibi araştırma yapılan alanların halihazırda geliştiriciler tarafından üzerinde çalışıldığını ekledi. Başka not alınması gereken bir konuysa Vitalik’in bu çalışmaların düşünüldüğünden çok daha ileri gidebileceğini söylemesi.
“Aslında bu konseptlerin Python üzerinden ispatlanmasına oldukça yakınız.”