Bitcoin Fiyatını Tek Bir Yatırımcı Etkiliyor Olabilir
Şu sıralar topluluk arasında sonsuz kaynaklara sahip tek bir yatırımcının Bitcoin piyasasını etkilediği dedikoduları dönüyor. Genelde Bitfinex üzerinde işlem yapıp piyasayı “sazanlayan” bu yatırımcıya “Sazancı” lakabı takıldı.
Sazanlamak Nedir?
Dodd-Frank Yasası*‘na göre sazanlama eylemi:
“Sonradan iptal etme niyetiyle teklif yapmak veya ihaleye girmek”
Tabii bu resmi tanımı. Peki tam olarak nedir bu olay? Bildiğiniz gibi borsalarda ‘al’ ve ‘sat’ olarak 2 tür emir var. Belli bir miktar belirledikten sonra otomatik olarak bir miktar hisse satın alıyor veya satabiliyorsunuz. İşte sazanlama eylemi, bunun biraz çıkar sağlamak adına yapılan halidir. Bazı yatırımcılar çok yüksek bir miktar belirleyip o miktarda hisseyi ‘sat’ emri veriyor ama bir süre durduktan sonra emri iptal ediyor. Bunu yapma amacı nedir? Piyasaya hareket getirmektir. Bu durumu Bitcoin piyasasına uyarlayalım. Bir yatırımcı belli bir fiyat belirliyor ve o fiyattan 2000 Bitcoin satma emri veriyor. Bu emri gören diğer yatırımcılar da “balina geldi, kaçın” mantığıyla korkudan kendi Bitcoinlerini de satıyorlar.
Olay şu: Bitcoin’in fiyatı sazanlayan kişinin belirlediği sat emrindeki fiyata yaklaştığı zaman, sazanlayan kişi anında sat emrini iptal ediyor. Sazanlamak aslında yasa dışı bir eylem ama Bitcoin piyasaları devletler tarafından düzenlenmediği için Bitcoin piyasasında epey yaygın bir olay. Peki bu kadar yaygın bir durumsa neden bu sefer yaygara kopuyor? Çünkü “Sazancı” lakaplı kişinin elinin altında çok ciddi miktarlar bulunuyor. Toplamda yaklaşık 60 Milyon $‘ı bulan sat veya satın al emirleri verebiliyor.
Daha da ilginç olan şey Sazancı’nın bu eylemi sıklıkla yaptığı tek bir borsa var: Bitfinex. Wells Fargo ile olan bankacılık bağlarını kopardıktan sonra bu borsa baharın başlarında epey eleştiriye maruz kalmıştı. Bankayla olan bağlarını kopardığı için artık Bitfinex’e direkt olarak devlet onaylı para yatırmak mümkün değil. Bir aracı platform üzerinden yatırabiliyorsunuz. Sazancı’nın da bu borsada hem çok yüklü miktarlarda devlet onaylı parası hem de Bitcoin’i var. Bu iki şeye de sahip olan nadir yatırımcılardan biri.
Başka Taktikler
Sazancı lakaplı kişinin uyguladığı pek çok taktik var. Bunlardan biri bahsettiğimiz gibi sazanlama taktiği, biri wash trading* taktiği. Bunun gibi pek çok şeyi yapıyor. BitCrypto’ed bir yazıda şöyle bahsediyor:
“Sazancı istediği zaman fiyatların artmasını sağlayabilir. Aynı şekilde istediği zaman düşmesini de sağlayabilir. Bunu yapmaya yetecek kadar parası var. Hem dolar olarak, hem de Bitcoin olarak. Bunları Bitfinex üzerinden yaptığı için de herhangi bir ceza almıyor.”
BitCrypto’ed blogunda Sazancı’nın uyguladığı wash trading* taktiğinden de bahsediliyor. Kendine Bitcoin satıyor ve kendinden Bitcoin satın alıyor. Wash trading* taktiği eğer yüksek hacimlerde yapılırsa pek çok yatırımcının elindekini satmasına veya yeni hisse almasına sebep olabilir. Çünkü yatırımcılar yüksek hacimli işlemler gördüğü zaman ona göre hareket ediyorlar.
Bitfinex Bitcoin Cash dağıtacağını açıkladığı zaman ilk başlarda sadece açık pozisyon* sahiplerine dağıtmayı planlıyordu. Bu açıklama geldikten hemen sonra tek bir yatırımcı on binlerce Bitcoin‘i topluca sattı. Olabildiğince fazla sayıda Bitcoin Cash almak için bu satışı yapan kişinin Sazancı olması epey muhtemel.
Bitfinex üzerinde çok fazla açık pozisyon olması sonucunda pek çok kişi çok yoğun bir “short squeeze*” durumunun yaklaştığına inandı ve pek çok yatırımcı bu düşünceyle Bitcoin satın aldı. Birden bire biri kendisinin tüm açıklarını sahiplendi ve kendi Bitcoin’ini kapatarak bu açık pozisyonlarını kapattı. Böylece açık pozisyon sayısı büyük ölçüde azaldı ve Bitcoin fiyatı hiç değişmedi.
Kim Bu Sazancı?
Kendisinin kim olduğu bir gizem. Belki yalnızca bir kişidir belki bir grup yatırımcıdır belki de Bitfinex’in yönetim ekibinin ta kendileridir. Bazen Bitcoin’in fiyatını azaltmak istiyor bazen ise arttırmak.
Sadece Bitfinex Değil
İşin içine arbitraj yapmak da girince Sazancı başka borsalarda da aktif olabiliyor. Bitcoin piyasası çok hassas olduğu için tek bir balina kendi başına tüm piyasayı etkileyebilir. Sazancı denen yatırımcının çok büyük bir etkisi olduğu bilinse de piyasa üzerindeki tam etkisi ne düzeyde bilinmiyor. Bitcoin fiyatı şuanda epey artışa geçmiş durumda. Ancak sorun şu ki kimse bu artışın doğal ve istikrarlı bir artış mı yoksa Sazancı ve diğer balinaların manipülasyonuyla sağlanmış bir artış mı olduğunu bilmiyor.
Terimler
Dodd-Frank Yasası: ABD’nin finansal sistemine belli düzenlemeler getirmesi amacıyla çıkarılmış bir yasa.
Wash trading: Diğer yatırımcıları aldatmak ve borsayı manipüle etmek amacıyla bir aracı platformdan hisse satın alıp bu hisseleri başka bir aracı platformda satma durumudur. Diğer yatırımcılar, birinin yüklü miktarda hisse satın aldığını görüp hisse satın alırlar. Öteki borsadaki yatırımcılar ise birinin yüklü miktarda hisse sattığını görüp kendi hisselerini satarlar. Bunu yapan kişi arbitrajdaki gibi borsalar arasında daha az fiyata alıp daha yüksek fiyata satmak peşinde koşmaz. Sadece diğer yatırımcıların birinin yüklü miktarda yatırım yaptığını düşünmesi için yapılır. Tamamen manipülatif bir eylem olduğu için yasa dışıdır.
Açık pozisyon: Vadeli piyasa işlemlerinde bir yatırımcının bir aracıdan aldığı borç ile değer kaybedeceğine inandığı hisseye yatırım yapması durumudur. Yatırımcı aracıdan aldığı borç hisseyi yüksek, hisse hala daha yüksek bir fiyatta iken satar ve o değerden para alır. Bir süre sonra hissenin değeri düştüğü zaman yatırımcı ilk başta borç aldığı hisse miktarı kadar hisse satın alır. Böylece hisse borcunu ödemiş olur. Ama zamanında hisseyi yüksek fiyattan satıp şimdi düşük fiyattan almış olduğu için kar eder. Kar etme ihtimali kadar zarar etme durumu da vardır.
Short squeeze: Bir hissenin düşeceğine inanan yatırımcılar açık pozisyon aldıktan sonra hisseler düşmez ve aksine artarsa, açık pozisyon almış kişiler zararlarını kapamak için daha fazla hisse alırlar. Daha fazla hisse alındığı zaman fiyat daha da artar. Böylece piyasada bir artış yaşanmaya başlar.
