Güncelleme: Haberin yayınlanmasından itibaren büyük ethereum topluluğu üyeleri ortak bir sonuca varabilmenin önünde duran bütün engelleri aşma amacıyla çözüm bulma arayışında olacaklarını belirttiler. Bu kişilere aşağıda açıklamalarını verdiğimiz ParityTech gibi büyük oyuncular, Golem Project gibi topluluğun kilit üyeleri ve yazılımcı Peter Szilagyi de dahil.
Görüşüne göre Ethereum hangi teknik yönü seçeceği konusunda çok büyük bir yol ayrımına denk geldi.
Bu durum en azından geçen haftanın sonlarına doğru yapılan ve sektörün önemli ethereum yazılımcı ve geliştirmecilerini bir araya getiren EIP 999 adındaki tartışmalı bir kod önerisinin dedikodudan öte artık bir ‘ihtimal’ olması ve bununla alakalı müzakerelerin döndüğü toplantı için böyleydi diyebiliriz. Aslında, kayıp fonlarla beraber 264 milyon dolar gibi bir meblağı geri getirebilecek teknik bir düzeltme yapma amacıyla sunulan bu kod önerisi, o kadar tartışmalı ve tahmin edilemez ki, bazı kullanıcıların bu kodun yeni bir versiyonuna çark edebileceği düşünülmekte.
Bu teklifin lehine görüş belirtenler ise hatalı kontratlar (buggy contract) yüzünden sık sık yaşanan kayıpları işaret ederek topluluğun bunun gibi önlenebilir hatalara karşı garanti sağlaması gerektiğini belirtiyor. Ancak diğer taraf ise kodun piyasaya sürüldükten sonra tekrar editlenmesinin platformun sadece güvenlik algısına değil aynı zamanda bütünlük algısına da koca bir darbe vurabileceği görüşünde.
Ethereum’un Mist tarayıcısının yazılımcısı Alex Van de Sande 20 Nisan’daki yazılımcılar toplantısında şunları dile getirdi:
”Şu açıkça görünüyor ki ipin hangi ucunda olursanız olun eğer [EIP 999] kabul edilip uygulanırsa çok belirsiz bir hard fork’a sebep olabilecek kadar muallakta bir konu. Bir bölünme yaratacağı kaçınılmaz gibi duruyor.”
Ancak ipin neresinde olup olmamanız önemli olmasa bile hangisinin kim tarafından nasıl desteklendiğini bilmek kayda değer bir bilgi. Kod değişiminin başını çekenlere örnek vermek gerekirse, fon dondurulmasından güçlü bir darbe yemiş olan cüzdanın arkasındaki ethereum yazılım şirketi Parity Technologies buna örnek olarak gösterilebilir.
2015 yılında Ethereum kurucu ortağı Dr. Gavin Wood tarafından hayata geçirilen Parity, ağın neredeyse 3’te 1’i tarafından kullanılma oranıyla ikinci en popüler ethereum yazılımı ününe sahip.
Toplantıda Parity’nin temsilcisi olarak konuşma yapan iletişim sorumlusu Afri Schoedon ile şirketin kurucu ortağı ve CEO’su Jutta Steiner, istemci geliştirmecilerine yazılımın EIP 999 güncellemesi ile donatılmış versiyonlarına geçmeleri gerektiği konusunda ısrar etti.
Schoedon’a göre:
”Benim için en mantıklı adım EIP 999’u uygulamaktır ve bunun yanı sıra dört hafta daha beklemenin sonuca ne gibi olumlu bir yönü olacağını anlamıyorum.”
Steiner ise bu görüşe benzer bir görüş belirterek kodun uygulanmasının illa ki böyle bir bölünmeye sebep olacağı anlamına gelmediğinin de altını çizdi.
Ancak bu ifadelerle ilgili ciddi bir anlaşmazlık vardı. Kullanıcıların çoğuna hizmet veren Ethereum Topluluğu öncülüğünde kurulan ethereum yazılımı Geth’in ana geliştiricisi Péter Szilágyi ise bu görüşe katılmayarak eğer kod uygulanırsa bunun belirsiz ve kararsız bir bölünmeye sebep olacağını belirtti.
Szilagyi:
”Tam olarak aynı ağlardan bahsediyoruz ve en basit ifadeyle bir kabile savaşı başlatıyoruz. Ortak bir paydaya ulaşabileceğimizi düşünmüyorum.”
Geth vs Parity
Bu muhabbet havasında geçen tartışma aslında ethereum’un iki en büyük rakip yazılımının bu konu hakkında kıran kırana bir yarışa girmeye meyilli olduğunu ve önemli bir ilerleme sağlayabilecek bir gelişime işaret ediyor.
Biraz yavaşlayıp Parity ve Geth yapılarının nasıl birlikte çalıştığını anlamak da önem arz ediyor. Direkt olarak ethereum sanal makinesi – ki bu makine akıllı kontrat kodlama dilini alıp bunu daha genel bir kod haline çeviriyor – ile iletişime geçen bu iki yazılımın farkı ikisinin de bunu farklı bilgisayar programlama dilinde yapması diyebiliriz.
Birbirlerinin gelişmelerine ayak uydurarak iki yazılım da hem güncel kalmayı hem de sadece birbirleriyle değil aynı zamanda daha geniş bir şekilde ethereum ile aynı blockchain üzerinde kalmayı başarıyor.
Bu sebeple Geth ve Parity’nin aynı kodu içermesi çok önemli.
Mesela bir taraf EIP 999 kodunu uygulayıp diğeri bunu yapmazsa, kullandıkları blockchain iki farklı gruba, iki farklı ethereum’a ayrılabilir.
Ve tıpkı yazılım uygulamalarının geliştirmecilerinin bölünmüş olacağı gibi ethereum müşterileri de aynı şekilde ayrılacak. Yakın zamanda yapılan bir ether anketi gösteriyor ki insanların çoğu bu kod değişimine karşı ancak bu oylama yönteminin çok eleştiri aldığını belirtmeden de geçmek olmaz. Diğer yazılımcılar ise topluluğun ortak fikrini yakalamak için sosyal medyadan medet arıyor ancak şimdiye kadar ellerinde pek bir şey olduğu söylenemez.
Bu yüzden, Parity şirketinden Steiner, şirketin bu değişimi uygulayıp uygulamama konusunda ”daha bir karar vermediğini” belirtti. Ama şirketin yetkililerinin CoinDesk sitesine verdiği bilgilere göre çok yakında şirket tarafından yazılı bir açıklama yapılacak.
Bizim bildiğimiz şey ise Parity olmadan ethereum’un bir takım kayıplar yaşayabileceği.
Parity sadece ağ üzerindeki işlemlere güvenlik sağlayan madencilik gücününün önemli bir kısmını karşılamakla kalmıyor aynı zamanda ethereum geliştirme topluluğunun büyük de bir çoğunluğunu temsil ediyor.
Bunun hakkında ve Parity’nin kullanıcı fonlarını geri almak için hard fork’a yönelmesi konusunda konuşan Van de Sande şunları söyledi:
”Parity önemli bir geliştirici takımı ve şu anda bir fork yaratıp bunu destekleme konusunda çok istekliler.”
Karşıt Görüşlüler
Uygulamayı kullanıp ilerleme yanlısı bu kadar desteğe rağmen bir bu kadar da bunu istemeyenler mevcut.
Örnek vermek gerekirse, Van de Sande bir blog postunda, eğer ethereum bölünmesi meydana gelirse bunun sadece işlemleri değil aynı zamanda binlerce tokeni ve blockchain’in en tepesinde kurulan işleri de etkileyeceğini belirtti.
Bu bölünmenin ardından her bir ethereum kontratı eş zamanlı olarak iki zincirde de mevcut olacak veya Van de Sande’nin tanımladığı gibi ” Eğer nadir bulunan online kedilere sahipseniz, şimdi her birinin paralel bir evrende şeytani bir ikizi olacak.”
Van de Sande biraz da abartarak şunları belirtti:
”Bölünme hakkındaki en iyi senaryo ise azınlıkta kalan forkun çok küçük bir topluluktan ibaret olup çoğu uygulamanın hangi yöne gideceğini bilmesinden geçiyor ancak yine de bu bile düşman bir topluluk yaratmaya yetebilir.”
Van de Sande, ortada hala tam fikir birliğine varmadan Partiy’nin bu yönde ilerlemesini engelleme yolunda bir umut olduğunu belirtti.
Eğer bölünme gerçekleşirse, topluluk iki gruba ayrılacağından dolayı iki ethereum blockchain’inin de değer kaybetmesi olası. Bu da demek oluyor ki Parity, fon dondurulması olayının sonucu olarak kaybedilen parayı geri kazansa bile değer olarak gene kayıp yaşayacak.
Van de Sande:
”Ortada milyon dolarlar kadar büyük miktarlarda kilitli ether bulunduğundan, onlar bu fork’u gerçekleştirmek için belki bu kadar hevesli olmayabilirler.” dedi.
Ancak yine de bu, piyasaya ICO süren yüksek profilli bazı kişilerin de aralarında bulunduğu kullanıcıların yüz milyonlarca dolarlık kilitli etheri kullanabilmesi durumunu ortadan kaldırmıyor.
Bu sebeple Van de Sande, çok detay vermese bile, şu anda Parity’nin fon dondurulması sırasında kaybettiği değerin aynı ölçüde geri ödenmesinin sağlanabileceği bir yöntem üzerinden çalışmakta.
”Asıl soru bu tokenlere nasıl değer kazandıracağımız ve bu benim ve umuyorum ki diğerlerinin de büyük ihtimalle daha çok yazıp çizeceğimi[z] bir konu.