Koin, Altkoin ve Tokenler: Aralarındaki Temel Farklar Neler?

2009 yılında Bitcoin’in çıkışı ile başlayan ve onu yüzlerce diğer kripto paranın da zaman içinde takip ettiği süreçte, bir şeye ‘’kripto para’’ demeyi bizler de fazlasıyla yapıyoruz. Ancak bu kullanılan tabirin ne anlama geldiği konusunda, birçok kişi farklı görüşlere sahip. Özellikle de bu ürünlerin arkasında yatan Blockchain teknolojisi hayli karmaşık ve teknik terimleri içerdiği için, böylesi bir tanımın içini doldurabilmek giderek daha da zorlaşıyor.

Kripto Para Nedir?

Kripto para terimi aslında; şifrelenmiş dijital veya sanal para demek. Kriptografi de tüm bu kripto para transferinin gizliliğini sağlayan teknikler bütünü anlamını taşıyor. Bitcoin ise merkezi olmayan ilk kripto para birimi. Tüm Bitcoin transferlerinin halka açık bir deftere kronolojik olarak işlendiği ve saklandığı sistemin adı da Blockchain.

Bitcoin’in çıkışı ile birlikte, diğer kripto paralar da daha fazla şekilde piyasaya çıkmaya başladı ve bu durum, dijital para ekosistemi için adeta bir devrim yarattı. Özellikle Bitcoin’in merkezi olmayan yapısı onları diğerlerinden ayırırken, bu durum diğer kripto paralara da ilham verdi.

Bitcoin’in çıkışı ile birlikte özellikle şu günlerde sayısı binleri bulan birçok kripto para, çeşitli amaçlarla piyasaya çıktı. Ancak, ‘’kripto para’’ tanımı, bu yeni çıkan her bir ürün için, doğruluğu yüzde yüz yansıtan bir ifade değil. Çünkü, bu ‘’kripto paraların’’ çoğu gerçek anlamda bir ‘’para’’ özelliği taşımıyor.

Kripto Paraların Sınıflandırılması

Aslında üstte de belirttiğimiz gibi kripto para, sektördeki tüm oyuncuların fonksiyonunu açıklayacak bir terim değil. Bir kere‘’Para’’ dediğimiz şeyin en önemli özelliklerinden biri, bir değer ölçme aracı olmasıdır. Örneğin, bir takım elbise almaya gittiğinizde, satıcı size fiyat olarak 300 TL ya da 60 Euro der. Yani, bu TL ya da Euro’nun bir değer ölçüsü olduğunu gösterir. Ancak satıcı siz takım elbisenin fiyatını sorduğunzda 100 kasa domates dese, bu durumda TL ya da Euro’nun bir değer ölçücü fonksiyonu olmaz.

Yine para dediğimiz şey bir değer deposudur. Aynı örnekten gidecek olursak, tüm insanlar para ya da altın gibi şeyler biriktirmek ister ancak kimse, tasarruf etmek amacıyla ya da kar etmek için takım elbise biriktirmez.

Son olarak, para bir dönüştürme aracıdır. Eski dönemlerde bir kişiye olan borcu ödemek için ortada para olmadığı için takas yöntemi kullanılırdı. Takas çok zordu çünkü birine borç ödemek için takas yapacağınızda, vereceğiniz malı karşı tarafın da istemesi gerekirdi. Ancak paranın icadı ile bu da sona erdi ve para bir dönüşüm aracı olarak ortaya çıktı.

Tüm bu özelliklere baktığımızda, göreceğimiz ortak şey; bunların Bitcoin’de olduğudur. İşte o sebeple Bitcoin bir ‘’para’’dır ve şifrelenmiş olduğu için de ‘’kripto para’’ sınıfına tabiri caizse ‘cuk’ oturan bir üründür. Ancak sektördeki  her ürün için, bunu söylemek mümkün değil çünkü birçok ürün; ne şifreli ne de para olma özelliğini taşıyor.

Kripto paralar, ikiye ayrılır:

1. Alt Koin
2. Token

Gelin şimdi bunlara birlikte bakalım…

Alt koin

‘’Alternative coins’’ terimi ile hayatımıza giren ve daha sonra insanların ‘’altcoin’’ bizim ise Türkçe’ye daha uygun olduğunu düşündüğümüz hali ile alt koin terimi, genel haliyle Bitcoin’e alternatif koinleri ifade eden bir kullanım.

Aslında alt koinler, Bitcoin’in bir versiyonu olarak karşımıza çıkar. Bu koinlerin bir kısmı Bitcoin’in halka açık ve orijinal protokolünü alır, ona birkaç özellik daha ekleyerek yepyeni bir koin olarak, farklı özellikler ve farklı sorunlara çözüm getirme amacı ile karşımıza çıkarlar.

Namecoin *ki kendisi 2011 yılında çıkan ilk alt koin olarak bilinir-, Peercoin, Dogecoin ve Litecoin gibi örnekler bu açıkladığımız şeye tam anlamıyla uyan ürünler olarak gösterilebilir.

Bir diğer alt koin çeşidi ise, Bitcoin ve onun protokolünü takip etmeden; kendi protokolünü ve Blockchain’ini oluşturan koinlerdir. Bunlardan en bilinenleri Ethereum ve Ripple’dır. Omni, Nxt ve Wawes de bu türün diğer örnekleridir.

Tokenler

Token dediğimiz şey, aslında bir Blockchain alt yapısı kullanılarak oluşturulmuş ürün anlamına geren bir terim. Yani, en çok kullanılanı örnek vermek gerekirse, Ethereum üzerinde oluşturulmuş bir ürün, token adını alıyor.

Tokenler de aynı kripto paralar gibi takasa açık ve gerek emtialar gerekse de diğer kripto paralar ile takas edilebilir ürünler olarak karşımıza çıkıyor.

Bir Token oluşturmak, aslında çok daha kolay. Ethereum’un yaptığı gibi en baştan bir Blockchain oluşturmanıza ya da kodları değiştirmenize gerek yok. Tek yapmanız gereken belirli bir protokol üzerinde standard adımları takip etmek ve Token’i oluşturmak. Bunların herhangi bir üçüncü şahıs desteğine ihtiyaç duymaması ve kullanım alanlarının geniş olması, tokenleri öne çıkaran bir başka etmen.

Tokenler ICO adı verilen genel satışlar ile dağıtılıyor. Örneğin bir x bir soruna çare olacağını düşündüğünüz y tokenini ürettiniz. Bunu, çeşitli araçlar ile duyurarak yatırımcılara ulaşıyorsunuz ve onların bu tokeni almasını sağlıyorsunuz. Temel olarak buna da ICO deniyor.

Özellikle bazı ICO’lar düşük fiyata ciddi kar getirecek projeleri bize getirirken, maalesef bazıları da spekülatif ve dolandırıcı işlerde kullanılıyor.

Uzun Lafın Kısası

Token ve alt koinler arasındaki en önemli fark, yapıları. Alt koinler ya bir şekilde modifiye edilmiş ya da tamamen yeniden tasarlanmış kendi Blockchainlerine sahipken Tokenler, hali hazırdaki bir blockchain’in üzerine direkt olarak belirli adımların takip edilmesi sonucu oluşturuluyor.