Röportaj: Kripto Topluluğunun Önde Gelen İsmi Wolfe, Trade’in Püf Noktaları, Bitcoin ETF’si ve Dahası Hakkında Konuştu!
KB: Öncelikle bizimle röportaj yapmayı kabul ettiğin için tekrardan teşekkürler.
KB: Sizin için bu serüven nasıl başladı? Bitcoin ve kripto paralar ile ilk olarak nasıl tanıştınız?
Wolfe: Herkese merhabalar, öncelikle bugüne kadar Türkiye kripto topluluğunun sesi ve haber kaynağı olan bütün KoinBülteni çalışanlarına topluluk adına teşekkür ediyorum. Böyle bir platforma beni davet ettiğiniz için şahsım adına ayrıca teşekkür ediyorum.
Wolfe: Bitcoin ve kripto paralarla tanışma hikayem herkesle aynı denilebilecek şekilde gerçekleşti. 2012 yılında ilk internetten araştırdığım dönemde Bitcoin’in altyapısından çok vadettikleri ilgimi çekse de, hem o dönem yoğun akademik çalışmalar hemde bitcoinin isminin kara para yada Dark Web ile anılmasından dolayı bir yatırım fırsatı olarak değerlendirmemiştim. Bu konuda Yüzeysel araştırma yapmanın cezasını hala çekiyorum diyebilirim. Bu tanışma sonrasında Bitcoin sadece arada takip edebildiğim bir teknoloji haberi gibiydi. Alt koin’leri ise sadece copy-paste bitcoin olarak görüyordum. İlk Bitcoin’imi 2015 yılında aldığımda ise yine yatırım mantığından uzak, cüzdanlar arası transfer ve gerçekten blockchain nasıl çalışıyor gibi bir merakla sadece bir değer saklama ve transfer aracı olarak kullanmıştım. Bu sebeplerden dolayı, kendimi earlier investor (ilk yatırımcılardan) olarak görmüyorum. Bütün bu saydıklarım, beni bir bitcoin zengini yapmayacak seviyelerdeydi. Ama böyle bir gelişmenin de en azından dışında kalmamamı sağladı.
KB: Wolfe mahlası bir çok kişi tarafından ‘Wolf’, yani kurt simgesini çağrıştırdığı şeklinde yorumlanıyor. Peki gerçekten de sizin kullanma amacınız bu mu, yoksa altında farklı anlamlar mı yatıyor?
Wolfe: Borsalarda Kurt ve kurt çağrışımlı isimler, Wall Street kültüründen dolayı çok yaygındır. Aslında bu kadar yeni ve klasik borsa enstrümanlarından farklı bir piyasada klasik çağrışımlı bir isim kullanmayı tercih etmezdim. Fakat Bitcoin’de aşağıdaki gibi bir teknik analiz konusu olan Wolfe wave formasyonu bir kaç kez güzel çalışmıştı. Wolfe wave formasyonunun Newton’un 3. yasası olan etki tepki yasasına yıllarca benzetilmesi hep hoşuma gidiyordu. Bende 30 yaşında aramızdan erken ayrılan, bu formasyonun mucidi teknik analist Brian Wolfe anısına bu nicki kullanmayı tercih ettim.
KB: Yaptığınız ilk tradeler hep kazançlı mı geçti? Hiç bırakmayı düşünecek kadar zarar ettiğiniz veya usandığınız anlar oldu mu
Wolfe: Yaptığım ilk trade’ler kriptodan önce forex üzerine oldu. Forex yada diğer kaldıraçlı piyasalar başlangıç için en kötü marketlerdir. Kazanarak başlamak yada kazanarak devam etmek neredeyse imkansızdır. O yüzden çok fazla kez (sayısını hatırlamıyorum bile) trade yaptığım küçük miktarları sıfırlayarak trade’e ara verdim. Aynı şekilde teknik analiz öğrenirken de çok usanma noktasına geldim. Çünkü turist olduğum bir alandı ve kaynak yetersizliği yada yanlış yönlendirme bazen insanı usandıracak seviyeye getiriyordu. Ama bu miktarlar ve denemeler hiç bir zaman yatırım denilebilecek kadar yüksek rakamlarla yapılmadığından çalışma ve öğrenme azmimi sadece kısa süreliğine bitirebiliyordu.
KB: Bir çok kişi sizi Türk kripto para çevresinin analizcisi olarak biliyor. Bu konuda Türk kripto para topluluğuna önermek istediğin bir yöntem veya ‘püf nokta’ mevcut mu? Trade yaparken nelere dikkat etmeliyiz?
Wolfe: Öncelikle beni böyle görenlere teşekkürlerimi iletiyorum iltifat etmişler ama böyle bir ünvanı pek kabul edemeyeceğim. Çünkü hala yürümem gereken bir yol var. Teknik analistlik global bağlamda konuştuğumuzda, okulu, enstitüleri ve akredite sertifikaları olan ciddi bir meslek dalıdır. Bir çok okullu kişiden fazla bildiğimi düşünsem de, vaktim elverdikçe uluslararası Teknik analistlik sertifika sınavına hazırlanıyorum.
Tanıştığım yada yazıyı okuyan her yatırımcıya önerim, önce kendilerini ve beklentilerini tanımalılar. Yapmak istedikleri trade çeşidini belirlemeliler. Eğer day trade dediğimiz günlük işlem yapmak istiyorlarsa izlemeleri gereken yolla, position trading dediğimiz Al ve Tut (Buy & Hodl) metotları birbirlerinden siyah ve beyaz kadar ayrıdırlar.
Nasıl bir yatırımcı yada trader olmayı düşünüyor iseler, ya da kendi hayatları ya da borsaya ayırdıkları vakit hangisine izin veriyorsa, o yönde araştırma yapmak fayda sağlayacaktır. Söyleyebileceğim en püf nokta ise kendi kararlarına sahip olmalarıdır, ben dahil hiç kimseyi otorite görmemeleri de büyük bir adım olacaktır. Bir bilene sormak lazım denilir fakat geleceği hiç kimsenin kesin olarak bilmediğini ve bilemeyeceğini asla akıllarından çıkarmasınlar. Bu bölümde alıntı yapmayı kendi cümlelerime tercih ederim.
Fidelity Fonu Yöneticisi Peter Lynch:
”Hiç bir musluk tamircisi müşterilerine kendi musluklarını kendilerinin onarmalarını öğütlemez. Siz hiç size kendi saçınızı kesmeyi öğreten bir berber gördünüz mü? Ama bizim işimiz ne tamircilik ne de berberlik. Bizim işimiz yatırım. Bu işte herkesin zeki sandığı kişiler, aslında pek de parlak sayılmazlar. Kendini aptal hissedenler ise hiç de sandıkları gibi değildirler. Bunlar ancak zeki geçinen insanların peşine takıldıkları zaman kendilerini aptal yerine koyarlar.”
Trade ya da yatırım gerçekten çok fazla faktör içeren mekanizmalara sahiptir. Para yönetimi, psikoloji ve pozisyon yönetimi gibi ana başlıklar olarak söyleyebilirim. Tabi tüm bunları etkileyen baş unsur ise yaptığınız analiz türü ve belirlediğiniz hedef, stop seviyeleri ve zamanlama. Bunların hepsini yan yana getirebilmek her zaman kolay olmuyor.
KB: Daha önce analiz veya finans konusunda herhangi bir formal eğitim aldın mı? Kısacası, 4’te 4 yapan ”Wolfe Mumu” gibi grafiklerle analizlerin sırrı ne?
Wolfe: Açıkçası finans-ekonomi konusunda bir okul eğitimim yok, hatta kendimi geliştirmeye çalıştığım bir alan da değil. Teknik analiz, temel verilerden bağımsız bir analiz yöntemi sunabiliyor. Zaten ekonomi-finans gibi bir bilimi, fiyat tahmini yapacak kadar öğrenmek, benim gibi biri için galiba çok uzun yılları alır diye düşünüyorum. Kripto para borsası da klasik ekonomi-finans bilgisine tamamen muhtaçlık içermediği için kendimi bu borsada çok daha rahat hissediyorum. Hala katılmayı da planladığım bir kaç yurt dışı eğitimi bulunsa da uzun bir süredir teknik analizde yeni bir eğitim almadım, birçok yerli yabancı online, biraz da toplantı şeklinde olan ücretli-ücretsiz eğitimlere katılmışlığım var. Ne kadar verimli olduğunu tartışabilirim ama hepsinden öğrendiklerim olmuştur.
Teknik analiz konusunda da aldığım en formal eğitim Hasan Safa Kıroğlu hocamdan Elliot dalga teorisi üzerine oldu, hocama engin bilgilerini hala aktarmaya çalıştığı için çok teşekkür ediyorum. Farklı teknik analiz metotları için teknik analizin kara kaplı kitaplarını okumak araştırmak ve backtest yapmak beni en çok geliştiren faktör oldu. Ayrıca hem bilimsel hemde teknik analiz konusunda çalışma arkadaşım @cryptotrader_tr ‘nin de katkıları çok büyük, ismini anmazsam büyük ayıp olur.
Bütün bunların ışığında, her ne kadar bende şaşırsam da “Wolfe mumu” analizlerinde dörtte dört gibi bir başarı sağladım. Wolfe mumu olarak isimlendirdiğim şey, belli bir zaman aralığında gelecek olan büyük yükseliş beklentisi tahmini olarak özetleyebilirim. Fakat spesifik bir analiz metodundan ziyade, birçok analiz metodundan yardım alarak, birazda Bitcoin’i tanıdığımdan böyle güzel bir analiz serisi oluştu. Biraz sert bir spekülasyon olduğu için, yeni analizlerimde kimseyi yanıltmamak adına bu keyword’ü kullanmamayı daha yararlı buluyorum. Fakat bitcoin böyle güzel yükselişleri ben öncesinde bilemesem de umarım yapmaya devam eder 🙂
Wolfe mumları analiz tarihleri ve sonrasında olanlar
KB: Geçtiğimiz günlerde XLM analizin sayesinde %35 civarı kazanç elde ettiğin bilinmekte. Şu sıralar radarına aldığın ve yükselmesini beklediğin başka bir kripto para birimi mevcut mu?
Wolfe: Biraz teknik analizden uzaklaşırsak, bir borsa izleyicisi olarak konuşursam, bu dönemde gerçekten kripto borsadaki fiyatlar yatırım anlamında göz kırpar nitelikte görünüyor. Hacim ve volatilite az, dolayısıyla ilgi çok az. Böyle bir market eski kurt borsacıların tanımladığı gibi bir ortam oluşturuyor sanki. Hani derler ya , kimse ilgi göstermezken sen göster, uzun vade yatırım düşük hacim varken yapılır ya da en meşhuru sokaklarda kan varken satın almaya başla, hatta kendi kanın olsa gibi. Bu yüzden bütün kripto paraların durumları aslında teknik olarak da biraz aynı görünüyor. Ben uzun vade için bir tercih yapacak olsaydım, boğa ya da yükseliş döneminde hacim olarak ilk 10-15’e yerleşen koin’lere yönelirdim. Çünkü alışkanlıklar kolay bırakılmaz ve katiller olay yerine illa dönecektir diye düşünüyorum.
KB: Bitcoin hakkında ne düşünüyorsun? Sence yakın zamanda yeni bir rekor kırabilme şansı var mı? Tekrardan 20.000 dolar üstü gelir mi?
Wolfe: Bitcoin’in bütün gayreti 6000 doları kendine taban yapmak istemesi, hatta bütün sıkıntılarımızın sebebi de 6000 doların gerçekten bu kadar ciddi bir destek olmasından kaynaklanan fiyatın yön bulamayışı diyebiliriz. Son 1 yılda en çok bitcoin alım-satımı yapılan bölge 6000-7000 dolar aralığı olması bölgeyi çok ciddi bir destek yapıyor. Bitcoin fiyat olarak kendisini bu bölgede yayıp güven vermeye çalışıyor.
Yeni bir trendin ne zaman başlayacağını söylemek teknik ya da temel olarak neredeyse imkansıza yakın olsa da, grafik olarak yeni bir trendin eşiğindeyiz, başlayacak olan trend güçlü olmak zorunda ve tabi ki de aşağı doğru da olabilir, çünkü borsa da alıcı ve satıcılar anlaşmayı çok sevmezler, fiyat illa bir yöne akmak zorundadır. Benim şahsi fikrim trendin yukarı olacağı yönünde, fakat aşağı bir trend olursa da yine 6000 dolar bandına hızlı bir toparlanma izleyeceğiz diye düşünüyorum. Bugünlerde 6.000 doların altına, güncel gelişmeler ile bir düşüş oldu, Bu düşüşünde yine fiyatın yön arayışı ile alakalı olduğunu düşünüyorum ve tıpkı 6000 dolardan yukarı gidilen hareketler gibi sonu tekrar 6000 dolara çekilecektir diye düşünüyorum.
KB: Bitcoin hakkında belki de en çok beklenen haberlerden birisi de ETF onayı. Sence olası bir ETF reddinde, BTC birim fiyatı gerçekten de 3 haneli rakamlara kadar düşebilir mi ?
Wolfe: Açıkçası ETF onayı da bence Bitcoin’e yeni bir trend hikayesi başlatmayacaktır. Tabii ki olumlu etkisi olacaktır. Fakat Bitcoin, sadece bitcoin olduğu için 20 bin dolara kadar çıkabildi ya da her seferinde düştüğü yerden kalkabildi. Aynı şekilde ETF reddinin de bitcoin’ i 3 haneye götürecek bir etkisinin olacağını düşünmüyorum. Çünkü günümüzde insanlar bitcoin ve borsalarına erişmekte bir sorun yaşamıyorlar, bir altcoinin yeni ve büyük bir borsaya eklenme haberi ne kadar etkiliyse, ETF’lerin bitcoin fiyatı üzerinde o kadar etkisi olur. Bitcoin’e sahip olmak bir ayrıcalıktır hikayesini daha iyi işlemeleri lazım global aktörlerin fakat bu konuda zayıf kalındığını ayı piyasası boyunca gözlemledik.
KB: Son olarak, sizin değinmek istediğiniz özel bir konu veya Koinbülteni okuyucusuna seslemek istediğiniz bir konu var mı?
Wolfe: Kripto para yatırımcısı olun ya da olmayın, bitcoin, forex ya da Bist asla sizin düşmanınız değildir. Hatta borsalar, sizden paranızı almak için bekleyen balinalarla filan dolu değildir. En büyük şirketler de gelecekte ne olacağını bilmiyorlar, sadece sizden daha temkinli ve gerektiğinde tamahkar davranırlar. Bunları unutmadan Yatırımcı olmak asla kötü bir şey değildir, hatta ülke ekonomisi yada kripto para ekonomisi için çok önemlidir. Okumak, okumak ve daha fazla gelişmek, galiba verebileceğim en iyi mesaj olur.
