Vay Anam Vay: Türkiye’de Vergi ve Anket, Güney Kore Operasyonu, Nadir Elmas, Kongre’deki Altcoin Yatırımcısı
Vay Anam Vay, Neler Dönmüş Satoshi ya? Serimizin yirmi birinci yazısındayız. Kripto para piyasasının toplam değerinde dünden bugüne pek büyük bir değişim yaşanmadı. CoinGecko verilerine göre piyasa 24 saatte 89 milyar dolarlık hacim oluştu ve Bitcoin ile Ethereum ikilisi, sırasıyla 33.700 ile 2.100 doların üstünden işlem görüyor.
Bu haftaki yazıda fiyatların değil, sektörde yaşanmış bazı gelişmelerin üstünde durulacak. Sırasıyla Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı’nın kripto açıklamasına, Türkiye’nin en kapsamlı kripto anketlerinden birine, Güney Kore’deki operasyona, dün satılan nadir elmasa ve altcoin alan ABD Kongresi üyesine yer verilecek.
Kripto parada geriye dönük vergi olacak mı?
Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı İdris Şenyurt, bu hafta Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi tarafından düzenlenen Kripto Varlıklarda Düzenleme Arayışı başlıklı etkinliğe katıldı ve kripto paraların nasıl vergilendirilebileceği ile ilgili kendi görüşlerini paylaştı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, bu yıl kripto varlıkların ödeme amaçlı kullanılmasını kısıtlayarak kripto paraların yasal tanımına yönelik bir adımda bulunmuş olsa da bu varlıklar ülkemizde hala keskin bir şekilde tanımlanmış değil.
Şenyurt, kripto varlıkların dünya genelinde daha çok gayrimaddi hak olarak sayıldığını, böyle bir durumda kripto varlıkların elde tutulduğu süre içerisinde elde edilen dönemsel gelirlerin, gayrimenkul sermaye iradı sayılabileceğini ve bu şekilde vergilendirilebileceğini açıkladı.
- Türkiye’deki vergi sisteminde stopaj yoluyla, beyan usulüyle ve stopaj ile beyanın bir arada bulunduğu karma bir yöntem ile vergi alınabilir.
- Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı, kripto varlıkların vergilendirilmesinde karma stopaj ve beyan yönteminin uygulanabileceğini düşünüyor.
- Şenyurt’un üstünde durduğu nokta, “kripto varlık işlemlerinin Türkiye’nin dışına kaymasının önüne geçilmesi amacıyla, Türkiye’de yapılan (kripto) işlemlerinin vergisel yükünün daha cazip olması gerektiği” oldu.
- Kendisi bu nedenle Türkiye’deki bir platform aracılığıyla elde edilen kazançların stopaj, bir platform aracılığıyla olmayan veya yurt dışındaki bir platform aracılığıyla olan kazançların ise beyan yoluyla vergilendirilebileceğini dile getirdi.
- Türkiye’deki platformlar aracılığıyla elde edilen kazançlar için diğer menkul sermaye iratlarında olduğu gibi %5, %10 gibi bir stopaj uygulanabileceği belirtti.
- Yurt dışındaki platformlardan elde edilen kazancın beyan yolu ile vergilendirilebileceği söylenirken, burada uygulanan vergi tarifesinin %40’a kadar çıkabildiği biliniyor.
- Türkiye’de mukim olup da yurt dışındaki platformlarda işlem yapan şahısların işlem bilgileri, otomatik bilgi değişimi ve talep üzerine bilgi değişimi yoluyla alınabilecek.
- Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı, kripto paralarda geriye dönük vergi uygulaması olup olmayacağı ile ilgili, kanunun geriye dönük yürümeyeceğini ve “yürürlüğe girdiği tarihten itibaren elde edilecek gelirler” için vergi alınacağını söyledi.
Kripto parayla işlem yapanlarda 11 katlık artış
Akademetre Araştırma Şirketi, bu yıl 30 Nisan-27 Mayıs tarihleri arasında Paribu adına “Kripto Para Bilinirlik ve Algı Araştırması” adlı bir anket düzenledi.
12 ilde, 1.000 kişinin katılımıyla gerçekleşen ankete göre Türkiye’de kripto para ile işlem yapanların oranı, bir yıl içerisinde 11 kat büyüme gösterdi.
- Geçen yıl kripto para ile işlem yapanların oranı %0,7’yken, bu sene %7,7 oldu.
- Kripto para işlemi yapan her 10 kişiden 2’si kadınken, artık 4’ü kadın.
- Verilen çoklu yanıtlara göre bu kullanıcıların %64’ü alım-satım (trading), %50,3’ü ise yatırım yapıyor.
- Her 10 kişiden 7’si Bitcoin, 2’si Ethereum, 1’i XRP ile işlem yapıyor. Bunları popülerlik bakımından Chiliz, Litecoin ve Holo izliyor.
- Geçen yıl düzenlenen ankette kripto paraya “güvenirim” ya da “çok güvenirim” diyenlerin oranı %34,2’ydi. Bu oran bu yıl %25,3’e düştü.
- Ankete katılan her 4 kişiden 1’i, kripto para kullanımının “yasal olmadığını” düşünüyor. Fakat kripto para kullanımına karşı bir yasal engel bulunmuyor.
- Kripto parayla işlem yapanlar arasında, işlem deneyiminden memnun kalanların oranı %74 oldu. Bu oran Y kuşağı için %76,2, X kuşağı için %75,9, Z kuşağı için ise %58,3 şeklinde sıralandı.
- İnsanlara kripto paralardan neden memnun oldukları sorulduğunda, katılımcıların %41,3’ü “kârlılık” yanıtını verdi. “İşlem kolaylığı” diyenlerin oranı %10, “güvenilirlik” diyenlerin oranı %4,3 oldu.
Kore’de kaçak kripto işlemlerine operasyon
Seul Ana Gümrüğü tarafından çarşamba günü yapılan açıklamaya göre Güney Kore’de 33 kişinin, 12.7 milyar lira (1.69 trilyon won) değerinde kripto para işlemi yaptığı tespit edildi.
Korea Times’ın haberine göre Güney Kore hükümeti, dolandırıcılık ve suç gelirlerinin aklanması gibi suçlarda kullanılan kripto paralarla ilgili geçen yılın nisan ayında bir soruşturma başlattı
Soruşturma kapsamında; kripto para kullanılarak 6.1 milyar liralık yasa dışı döviz işlemi yapıldığı belirlendi. İşlemlerin 5.9 milyar liralık kısmı, yurt dışına yaptığı para transferlerinin kayıtlarıyla oynayan şahıslarca yapıldı. Güney Kore’de verilmiş bir kredi kartını kullanarak yurt dışında illegal şekilde kripto para alımı yapanların işlem hacmi 722 milyon dolar oldu.
Bir gümrük yetkilisinin, “Ticaret, seyahat veya eğitim kılıfı altında dijital varlık transferi yapmak yasaktır. Bunu ihlal edenler yaptırımlar ile karşılaşacak veya ceza alacaklardır.” dediği aktarıldı.
Nadir elmas, kendisine kripto parayla alıcı buldu
1744’te Londra’da kurulan Sotheby’s müzayede evi, 101,38 karatlık nadir bir elmas için Hong Kong’da açık artırma düzenledi. Sotheby’s, açık artırmada kripto para ile ödeme yapılacağını önceden açıklamıştı ve öyle de oldu.
Cuma günkü açık artırmada satışa çıkarılan The Key 10138 adlı elmas, dünyada açık pazara çıkarılmış en büyük ikinci armut kesim elmas oldu. Sotheby’s tarafından yapılan açıklamaya göre elmas, anonim biri tarafından 95.1 milyon Hong Kong doları (106 milyon lira) değerinde kripto para ile satın alındı.
Kongre üyesinden ADA, DOGE ve ETH yatırımı
ABD’de Alabamalı kongre üyesi Barry Moore’un, Temsilciler Meclisine verdiği beyandan edinilen bilgilere göre kongre üyesi son birkaç ay içerisinde Cardano, Dogecoin ve Ethereum’a yatırım yapmış.
ABD’deki kongre üyeleri satın aldıkları hisseleri, tahvilleri, çeşitli menkul kıymetleri 2012 yılına kadar yılda 1 kez bildirmekle yükümlüydü. Kongre üyelerinin içeriden aldıkları bilgilerle işlem yapmasını önlemek amacıyla 2012’de dönemin başkanı Barack Obama tarafından imzalanan STOCK yasası doğrultusunda, kongre üyeleri artık bu enstrümanları aldıktan sonra en geç 45 gün içerisinde beyanatta bulunmak zorunda.
Barry Moore’un beyanına bakılacak olursa kendisi 5 Mayıs tarihinde Ethereum (resmi belgede Ethereum yerine yanlışlıkla Etherium yazılmış), arka arkaya 10, 11 ve 13 Mayıs tarihlerinde Cardano (ADA), 13 Haziran’da Dogecoin (DOGE) almış.
Kongre üyesinin bunlara tam olarak ne kadar yaptığı bilinmese de her işlemin değeri 1.001-15.000 dolar aralığında gözüküyor. Dolayısıyla Moore tüm bu işlemler için 5.000 dolar ile 75.000 dolar arasında değişen bir miktar ödemiş olmalı.
ETH fiyatı 5 Mayıs’ta 3.300 doların, DOGE fiyatı 13 Haziran’da 0,31 doların, ADA fiyatı 13 Mayıs’ta 1,60 doların üstündeydi. Alabamalı kongre üyesi, aldığı bu kripto paraları sattı mı satmadı mı henüz bilinmiyor.
Bu arada, resmi belgede yapılan tek yazım hatası ‘Etherium’ da değil. Belgede Ethereum’un ne tür bir enstrüman olduğu tarif edilirken “cryptocurrency” yerine “cryto currency” yazılmış.
Görsel: 100 Turkish lira with Kemal Pasha Atatürk, Istanbul, Turkey (lab604, Flickr, görsel Koin Bülteni tarafından değiştirilmiştir)
