Yüksek Arzlı Koinler Nasıl Yüksek Piyasa Hacmine Ulaştı?

Öğle vakitlerinde en sevdiğim simit dükkanından kahvemi alırken birinin kripto para hakkında konuştuğunu duydum. Medya sayesinde piyasa giren yeni yatırımcılarla birlikte artık kripto para hakkında konuştuğumda garip görünmediğim için epey heyecanlandım. Ancak bu heyecan, adam “şu Ripple şeysini duydun mu? İnsanlar Ripple’ın yeni Bitcoin olabileceğini söylüyorlar” dediğinde gerginliğe dönüştü.

Piyasanın kendisi de beni biraz geriyordu. Devasa miktarda arzlara sahip pek çok eski koin patlıyordu ve tüm bunlar biraz kafa karıştırıcıydı. Kripto para piyasasının toplam piyasa hacmi yalnızca birkaç hafta içerisinde birkaç yüz milyar artış yaşadı ve uzun zamandır piyasada olan projelerin yanında bilinmedik koinler de artış gösterdi. Bir şeyler kesinlikle yanlıştı.

“Ucuz Koin”

Brian Kelly 5 Ocak’ta CNBC’nin Fast Money programının bir kısmında yer aldı ve müşterilere Ripple şirketinin XRP koinini meşhur kripto para borsası Poloniex’ten almanın yolunu gösterdi.

Coinbase dışındaki kripto paralarla pek aşina olmayan ABD’li yatırımcılar büyük ihtimalle 10 $’ı bir kenara koyalım, 100 $’ın altında fiyata sahip bir kripto para görmenin şaşkınlığını yaşamışlardır.

Yeni bireysel yatırımcılar XRP’nin fiyatını “yeni Bitcoin”i bulmak için bir fırsat olarak gördüler ve hatta pek çoğu XRP’yi “favori koinleri” olarak belirledi. Ancak XRP’nin Bitcoin’in fiyatına yaklaşması için bile 1 katrilyon $’dan fazla piyasa hacmine sahip olması gerekiyor.

Programın olduğu sırada XRP fiyatı 2.57 $’dı ve o sırada en yüksek fiyata Kore sahip olsa bile Fast Money programı sırasında fiyatta bir artış yaşandı gibi. Bireysel yatırımcılar para dökmeye devam ettikçe Ripple 2 $’ın altına doğru düşmeye devam etti ve en sonunda yakın zamandaki düşüşle 1 $’ın altını gördü.

Bu gibi yükselme eğilimleri gösterip sonra yeniden düşen tek “ucuz koin” Ripple değildi. ReddCoin, Verge ve hatta Dentacoin gibi parodi koinler bile böyle hareketler sergiledi.

Yaşanan bu artışın ardında yatan psikoloji büyük ihtimalle şu: neden “ucuz” bir koinin tamamını almak varken bir parça Bitcoin (yatırımcının bunu bilip bilmediği şüpheli) alayım ki? Kripto para piyasasına yeni girmiş biri için hangisi daha cazip gözükür? 0.54132 Bitcoin mi yoksa 5,000 XRP mi?

Yüksek Arz

XRP’nin Bitcoin gibi 10 bin $ sınırını geçme şansı olduğuna inanıyorsanız hayallerinizi yıktığım için özür dilerim. Ama XRP’nin 10 $ olması için bile (ki pek çok kişi böyle hayal ediyor) tüm arzın karşılığa sahip olduğunu varsayarsak yaklaşık 1 trilyon $ piyasa hacmine sahip olması gerekiyor. Bu değer, şu anda toplam kripto para piyasasının piyasa hacminin (555 milyar $) neredeyse iki katı demek oluyor.

Toplam kripto para piyasası birkaç trilyon $ piyasa hacmine sahip olursa XRP’nin de 10 $ gibi bir fiyata sahip olma ihtimali bulunuyor ancak şu an için böylesine bir varlığın, bu kadar yakın gelecekte bu denli yüksek bir fiyata sahip olacağını hayal etmek biraz aşırıya kaçıyor.

Bu Ripple’ın teknolojisini kötülemek değil, yalnızca belli bir varlığın muhtemel fiyat aralığı hakkında bir gözlem yapmak. Bu kuralların hepsi yüksek arz miktarına sahip pek çok kripto para için geçerli. Arkalarında iyi bir teknoloji olsun olmasın.

Mesela merkezsiz bir bulut depolama çözümü sunan Sia’yı ele alalım. Düşük fiyat çılgınlığı sırasında Sia fiyatı yalnızca birkaç gün içinde 0.03 $’ın altından, 0.10 $’ın üstüne sıçradı. Sia uzun zamandır piyasada ama yalnızca 1 milyar $’lık piyasa hacmi var. Yaşanan bu artış da yalnızca “ucuz koin” durumuydu ve arz ölçümleri tamamen göz ardı edildi. Tekrar söylüyorum, bu Sia’nın teknolojisini kötülemek değil -hatta gayet iyi bir teknolojisi var-. Ama Sia o fiyatı hak etmiyordu ve piyasadaki o hareketlilik tamamen yeni yatırımcılardan kaynaklanıyordu.

Bunların kötü tarafı, teknoloji bakımından çok şey vaat etmeyip yine de aynı sebep yüzünden sıçrayan koinlerdi. Dentacoin’i ele alalım. Küresel diş hekimlik sektörü gerçekten bir Ethereum token’ını mı benimseyecek? Biraz para topla, birkaç klinik satın al, bunların bağımsız ortak olduklarını iddia et ve işleri bir güzel hallet. İyi, ICO’nu yap, kendi kripto paranı çıkar ama 8 Ocak’ta 2 milyar $’lık piyasa hacmine sahip olup elinde bunu destekleyecek doğru düzgün bir şeyin olmaması? Burada bir şeyler yanlış.

Arz ve fiyat noktası ölçümlerine bir bakalım: ortada sekiz trilyonluk bir maksimum Dentacoin arzı var, sirkülasyonda 325 milyar Dentacoin var ve bir sentin biraz altında bir fiyat var. Yeni yatırımcı çekmenin formülü bu.

Ancak bu gri koinlerin -ben onlara böyle diyorum- yükselmesinin sebeplerinden biri de meşhur siber güvenlik uzmanı John McAfee’ydi. Kendisi “günün koini” diye diye bazı koinlere yeni yatırımcı sağladı.

McAfee, Usta Manipülatör

13 Aralık’tayken John McAfee gizlilik koinlerine olan aşkını duyurdu. Daha sonradan da önceden DogeCoin Dark olarak bilinen, şimdi ise Verge (XVG) olan bir ‘gizlilik koini’nden bahsetti. McAfee attığı tweette bir koinin 0.03 $’dan 3.00 $’a sıçramasının, 300 $’dan 30.000 $’a sıçramasından daha kolay olduğunu söyledi.

McAfee’nin bu tweetinden bir hafta sonra Verge sıçradı ve 0.013 $’dan 0.30 $’a gelerek rekor kırdı. Böylece bir haftada yüzde 2 bin 300’den fazla artış göstermiş oldu. Neredeyse hiçbir işlevi olmayan koin, yalnızca fiyatı ve meşhur birinin tanıtımı yüzünden 4.4 milyar $’dan fazla piyasa hacmi gördü.

McAfee, Verge’ün yaşadığı bu artışı ve kendisinin bundaki payını da görünce sahip olduğu gücü fark etti. Daha sonra da “günün koini” diye yeni bir seriye başladı. McAfee bu seride arz miktarı oldukça yüksek, fiyatı da oldukça düşük koinlerin tanıtımını yaptı ve McAfee’yi takip eden yeni yatırımcılar bu koinlere para yağdırdı.

McAfee’nin 21 Aralık’ta seçtiği ilk koin Monero’dan fork yapıp sonradan ICO düzenlemiş olan Electroneum oldu. Doğrusunu söylemek gerekirse Electroneum’un doğru düzgün bir başarısı yoktu. Bundan çok kısa bir süre sonra Electroneum, günün en düşük seviyesinin de altına düşmeden önce, %60 oranında artış yaşadı. Electroneum fiyatı 0.10 $’ın altındaydı ve sirkülasyonda 6 milyar adet Electroneum vardı.

McAfee bu serisine farklı koinlerle devam etti: Burst (sirkülasyonda 1.8 milyar), Digibyte (sirkülasyonda 9.7 milyar), ReddCoin (sirkülasyonda 28.7 milyar) ve hatta DogeCoin (sirkülasyonda 112.8 milyar). Hatta DogeCoin’i 8 Ocak’ta “haftanın koini” seçti. Bazıları McAfee’nin bu serisini fırsata çevirip, McAfee’nin seçtiği koinler üzerinden “pump and dump” yaptı.

DogeCoin’in kurucusu olan Jackson Palmer dahi doğru düzgün teknolojiye sahip olmayıp yüksek piyasa hacmine sahip olan saçma sapan varlıklara değindi. Ama düşük fiyatlara aldanıp arz miktarını göz ardı eden yeni yatırımcıları, bir varlığın ileride uçuşa geçeceğine inandırmak çok zor değil.

Borsalar Kayıtları Durdurdu

McAfee’nin yaptığı şeylerin olumlu yanı da var. Mesela yeni yatırımcılar artık nasıl altkoin alınacağını, altkoinlerin nereden alınacağını biliyor. Ama borsalar böylesine devasa bir trafik ile başa çıkmaya hazır değildi ve bunun sonucunda da pek çok borsa yeni kayıt almayı geçici olarak durdurdu.

Yeni kullanıcı akımıyla başa çıkamayıp Aralık ayında kayıt almayı durduran ilk borsa Bitfinex oldu ancak borsa birkaç gün önce üye alımını yeniden açtı. 14 Aralık’ta Bittrex kayıtlardaki “fazla artış” nedeniyle yeni kayıt alımını durdurdu. Binance 5 Ocak’ta yeni kayıtları geçici olarak durdurdu ve “popülerlikteki aşırı artış”tan bahsetti.

Bir gün sonra yani 6 Ocak’ta Cryptopia bile kapılarını kapatmak zorunda kaldı. Ama birkaç gün önce bu borsa da kapılarını tekrar açtı.

Borsa hesaplarının satıldığı bir kara borsa hemen oluştu tabi. Yatırımcılar yeni kayıt kabul edilmemesi sebebiyle üye olamadıkları borsalardan, o borsaya üye olanlar aracılığıyla üyelik satın almaya başladılar. Onaylı hesapların piyasası birkaç yüz dolardan birkaç bin dolara kadar değişiyor. Binance durumun farkına varıp hemen konu hakkında bildiri yayınlayıp, üyelik satın almayı düşünen yatırımcıları bazı güvenlik riskleri konusunda uyardı.

Bu geçici durdurmalar, piyasaya ne kadar yeni yatırımcı girdiğinin bir göstergesi. Tabii piyasaya akın eden bu yatırımcılar, piyasada geçtiğimiz haftaki gibi bir düşüşü beklemiyorlardı.

Salı Gecesi Katliamı

Geçtiğimiz hafta boyunca tüm kripto para piyasası adeta dayak yedi. Kimisi bu düşüşü Güney Kore’den gelen haberlere ve genel olarak Asya’ya bağlıyor. Bazıları ise bu düşüşü vadeli işlem piyasalarının ilk turunun kapanmasına ve Wall Street tarafından yapılan bazı manipülasyonlara bağlıyor.

Toplam kripto para piyasa hacminde %50 oranında düşüş yaşandıktan sonra yaşam belirtileri yavaştan yavaştan ortaya çıkmaya başladı.

Düşüşün sebebi ne olursa olsun yeni yatırımcılar, kripto para piyasasının oynaklığına henüz alışık olmadıkları için epey sarsılmış olmalılar. Umuyoruz ki bu yaşananlar yüksek arzlı, yetersiz teknolojili koinlerden mucize beklenmemesi gerektiğini göstermiştir ve yine umarız ki bu koinler zamanla göçüp giderler (DogeCoin hariç, o kalabilir). Artık piyasaya radikal bir ayar çekme vakti.

Kaynak: New Crypto-Investor Pscyhology – Where Did These High Caps on High Supply Coins Come From?