Bitcoin, ortaya çıkışından bu yana olumlu veya olumsuz birçok eleştirinin hedef tahtası haline geldi. Özellikle Peter Schiff, Warren Buffett, Nouriel Roubini gibi büyük isimlerin sert eleştirilerine maruz kalan Bitcoin, bu eleştirilerden hangilerini hak ediyor?
Bitcoin, volatil oluşundan yasa dışı faaliyetlerdeki kullanımına kadar türlü türlü konularda eleştiri oklarına maruz kalıyor. Fidelity Digital Assets şirketi de tam bu noktada cevap niteliğinde olabilecek bir rapor hazırladı. Küresel çapta bitcoin hakkında en fazla yorum getirilen argümanlar, verilerle desteklenerek bir bir çürütüldü.
-
Bitcoin, bir değer deposu olamayacak kadar volatildir
Bitcoin’de görülen volatilite, tarihsel olarak azalma kaydetmiştir. Bitcoin’in benimsenme oranının artması ve yeni yatırım ürünlerinin piyasaya sürülmesiyle birlikte tarihsel ilerleyişine uygun olarak volatilitesinin düşmeye devam etmesi bekleniyor.
Bitcoin’in sınırlı bir arza sahip olması, volatilitenin kabul edilebilir bir etki olmasına yol açıyor. Volatilite, piyasa bozulmaları karşısında tercih edilebilecek bir etki olabilmektedir.
Bitcoin’in piyasa değeri yükseldikçe ve daha çok kabul görmeye başladıkça volatilitesinin de bu gelişmelere paralel olarak düşeceğine inanılıyor. Bitcoin’in kurumsal şirketler tarafından benimsenmesinin giderek artması; MicroStrategy, Square, Mass Mutual gibi şirketlerin bitcoin alması ya da Wall Street’ten btc’yi destekleyen açıklamaların gelmeye başlaması, volatilite konusunu uzun vadede olumlu yönde etkileyebilecek gelişmeler arasında gösterilebilir.
Bu konuyu destekleyen bir veri, analist Willy Woo’dan geldi. Woo; altın, gayrimenkul, hisse senetleri ve bitcoin’in 2018’den günümüze kadar volatilite değişimlerini incelediğinde bitcoin’in diğer varlıklara kıyasla volatilitesinin düştüğünü söyledi. Sözü geçen diğer varlıkların volatilitesi ise yükseliyor.
-
Bitcoin bir ödeme aracı olarak başarısızdır
Bitcoin’in Visa, MasterCard veya PayPal gibi ödeme sistemlerinin sahip olduğu işlem hacmini görmediği düşünülmektedir. Ancak bitcoin; taşınabilir, bölünebilir ve değiştirilebilir yapıya sahip bir paradır. Dijital ortamda var olan bitcoin, programlanabilir özelliğiyle gelecekte çeşitli yeniliklerle potansiyel olarak küresel ödemelere olanak tanıyacak bir yapıya kavuşabilir. Örneğin, Visa ve Mastercard komisyon ücreti tahsil ederler. Bu sistemler, koruma sağlayamamanın yanı sıra maliyetlidir. Bu açıdan bitcoin, tüm bu ödeme sistemlerine bir çözüm gibidir.
Bitcoin’in volatil olması ve saniyede yapılan işlem sayısının sınırlı olması, onun bir ödeme yöntemi olarak kabul edilmesini sınırlandıran özellikler olarak kabul edilir. Bu noktada şu sorulmaktadır: “Hangi işlemler bitcoin’in temel ödeme altyapısını oluşturmalıdır ve onun küresel olarak kullanımını sağlamalıdır?”
Fidelity, bitcoin’in bir fincan kahve almak gibi küçük ödemelerde kullanmaktan ziyade yüksek hacimli işlemler için bir ödeme olarak kullanılmasının uygun olduğu ifade ediyor ve bu duruma uluslararası ödemeleri de dahil ediyor.
Yüksek enflasyona sahip olan veya sermaye kontrolünün yoğun olduğu ülkelerde bitcoin kullanılması, para transfer işlemlerinde kolaylık sağlayabilir.
Aynı zamanda, ödeme protokolü olan ve hızlı para transferi sağlayan lightning network gibi çözümler bitcoin’in bir ödeme aracı olarak işlevini yükseltebilecek gelişmeler arasında gösteriliyor.
-
Bitcoin çevreye zarar verir
Bitcoin madenciliğinin yüksek enerji tüketimi yaparak çevreye zarar verdiğinin doğru olmadığı ifade ediliyor. Madencilerin %76’sının hidroelektrik, rüzgar, güneş enerjisi gibi yenilenebilir ve yeşil enerji kaynaklarını kullandığı öne sürülüyor.
Bitcoin madenciliğinin enerji tükettiği yadsınamaz bir gerçek. Bu durumda sorulması gereken soru şu: “Bitcoin ağını güvende tutmak ve işleyişini devam ettirmek için harcanan enerji bunca zahmete değer mi?” Fidelity’e göre bu sorunun cevabı kişiden kişiye değişecektir ama sınırlı arzı olan, merkeziyetsiz, güvenli, gizlilik sunan bir varlığın önemini kavrayanlar bu soruya ‘evet’ diyeceklerdir.
Unutulmamalıdır ki bitcoin’in sahip olduğu değerli özellikler doğal kaynaklar sayesinde var olmaktadır.
-
Bitcoin yasa dışı faaliyetler için kullanılır
Bitcoin’in yasa dışı faaliyetlerde kullanıldığı argümanı Janet Yellen, Christine Lagarde gibi isimler tarafından son dönemlerde dile getirildi. Blockchain analiz şirketi Elliptic’e göre, bitcoin’in darknet, fidye yazılım, dolandırıcılık gibi yasa dışı faaliyetlerde kullanım oranı, toplam bitcoin transfer işlemlerinin %1’ini oluşturuyor.
Bitcoin işlemleri, itibari parayla yapılan işlemlere kıyasla daha kolay takip edilebiliyor. Fidelity’ye göre bu, yasa dışı bitcoin kullanımının daha yaygın olduğu algısına yol açıyor.
Bitcoin’in sunduğu şeffaflık, fiat para birimlerinin aksine takip kolaylığı sağlıyor. Bu da btc’nin yasal olmayan işlemlerde kullanımının daha somut bir tahmin olanağı vermesine yol açıyor. Böylece insanlar herhangi bir yasa dışı faaliyette okları bitcoin’e çevirebiliyor.
Bitcoin’in şeffaf yapısı, darknet üzerinde kullanım için bir fırsat olarak görülüyor. Fakat bu özellik, bitcoin’i fiat para sisteminde görülen üçüncü taraf kaynaklı sorunları ve dolandırıcılıkları da engelleyen bir özelliktir.
-
Bitcoin hiçbir şey tarafından desteklenmez
Bitcoin, herhangi bir finansal varlık, banka, kurum veya kuruluş tarafından desteklenmez. Bitcoin; bilgisayar kodları ve kripto para topluluğunun desteğiyle ayaktadır. Dünyanın birçok yerinden milyonlarca insan, merkeziyetsiz ağa sahip olan bitcoin ile işlem yapabilir ve ortak kararlar doğrultusunda ağı etkileyebilir. Sınırlı bir arza sahip olmasıyla ağa yapılacak olan katkılar teşvik edilir ve ortaya küresel bir ekonomi modeli çıkar. Güven üzerine inşa edilmiş ve merkeziyetsiz bitcoin, dayanak olarak topluluğu ve teknolojisini baz alır.
Bitcoin; sınırlı arz, dayanıklılık, takas edilebilirlik gibi özellikleriyle altına benzetilir ve değer deposu olarak görülür. Dijital altın olarak da adlandırılan btc, bu özelliğiyle dayanak olarak bir değer deposu olma özelliğini kullanabilmektedir.
-
Başka bir finansal varlık bitcoin’in yerini alacak
Bitcoin’in sahip olduğu problemleri çözmeyi hedefleyen birçok dijital varlık ve hard fork geliştirildi. Fakat bu varlıklar bitcoin ağında görülen performansa ve etkiye erişemedi. Fidelity, bu durumu şöyle açıklıyor:
“Örneğin rakip varlıklar, bitcoin’in işlem kapasitesini iyileştirmek için sahip olduğu merkeziyetsizlik, şeffaflık gibi değerli özelliklerinden taviz vermek zorunda kalıyor. Bu, bitcoin’in birçok rakibe rağmen neden hala piyasaya hakim olduğunu bariz bir şekilde açıklıyor.”
Piyasa hakimiyetini korumaya devam eden bitcoin, 597 milyar dolarlık piyasa değerine sahip. Bitcoin dışındaki kripto paraların oluşturduğu toplam piyasa değeri ise 346 milyar dolar seviyesinde.
Bitcoin’e yöneltilen bu temel eleştirilerin yanında farklı argümanlar mevcuttur. Fakat teknolojiyle birlikte büyüyen ve gelişen kripto para sektörü, geleneksel piyasaların eleştirilerini almaya devam edecektir. Zamanla bu eleştirilerin ne denli doğru ya da yanlış olduğu da böylelikle ortaya çıkacaktır.
