Eğer Facebook Milyar Dolarlar Ediyorsa, Kripto Paralar Neden Etmesin?

Mark Zuckerberg ve ekibi için 2018 Mart ayının son bölümünün pek parlak geçtiği söylenemez. Öncelikle Cambridge Veri Analizi fiyaskosunun ortaya çıkması ve Elon Musk’ın hamlesi Facebook için işlerin git gide kötüleşmesine sebep oldu.

Facebook’un kullanıcı verilerini depolayarak bunu politik amaçlar hedefleyen kurumlara satması, birçok tartışmayı beraberinde getirirken; web sitesinin milyonlarca kullanıcısı arasında da belki de şirketin hiç istemeyeceği bir aydınlanmaya neden oldu. Şirket gelişen ve değişen dünyada en fazla veri depolayan ve elinde bulunduran kurum olarak ağır suçlamaların ve yükümlülüklerin altında kalacak ve gelecek neler gösterecek, şimdiden herkes merakla bekliyor. Facebook, bu yazıdaki esas konumuz elbette değil ancak, bu durum kripto para piyasası için de bir yansıması var.

Özellikle bu soru, kripto para piyasasını takip eden birçokları tarafından son dönemde muhakkak sorulmuştur. 20’den fazla Blockchain ağının yaklaşık 1 milyar dolardan fazla bir değer görmesi bir balon süreç mi?

Bu soruyu cevaplamak için Facebook örneğini vermek mantıklı olabilir. Nasıl olur da, Facebook gibi kendi kullanıcılarının bilgilerini izinsiz bir şekilde politik amaçlar güden -şimdilik bildiğimiz tek grup tipi bu, başkalarının olmayacağını da kimse garanti edemez- gruplara satan ve bu bilgileri de mesajlaşma uygulaması ile yapan bir şirket, neden bu kadar yüksek değer görüyor(du)?

Elbette ki birçok kullanıcı, hatta bazı kripto para ticareti yapan kişiler ya da biraz daha ileri gidelim bazı analistler bile Facebook’un şirket değerinin ortalama 500 milyar dolar olduğunu bilmiyor. Sadece Facebook da değil, örneğin aynı işi sadece Çin temelli yapan We Chat adlı uygulama da bu şekilde bir değere sahip. Ya da Facebook’un satın almayı başaramadıktan sonra Instagram’a ve hemen her türlü platforma ”hikaye” özelliği koymasıyla artık düşüşe geçen ve genç nüfus arasında revaçtalığını gittikçe kaybeden Snapchat’e bakalım. Böyle bir piyasada küçük balık olarak görülen Snapchat’in değeri ise 20 milyar dolar.

İşte tüm bu örnekler, aslında Blockchain gibi dünyada finansal devrim yapabilecek –ve hatta yapmakta olan- bir sistemin finansal karşılığı olan kripto paraların aslında değerinin çok da şişik olmadığını söylemek için verildi ve bu örnekler çoğaltılabilir. İşte bu sebeple, Bitcoin ve diğer türlü kripto paralar için yapılan balon yakıştırmasının içi boş kaldığını söylemek hayli mümkün.

Burada sorulacak esas soru, birbirlerinin basit bir kombinasyonu ya da bir özellik eksik, iki özellik fazlası olan ve çok benzeyen bu sosyal medya platformlarının neden hepsinin bu kadar yüksek değerlere sahip olduğu?

Bu sorunun cevabı bir başka yazının konusu olabilir ancak, bu sorunun bizi götürdüğü  cevap, bazı kripto para eleştirmenlerine cevap olabilir. O eleştirmenler hemen hemen aynı alt yapıyı kullanan birçok kripto para olduğunu ve bunlaın çoğunun gereksiz olduğunu savunsa da, işin pazar kısmında sonuç düşünülenin çok çok zıttı. Bazı yorumlar ise madem böylesi uygulamalar bu kadar para ediyorsa, aynı blok sistemlerini kullanan bazı kripto paralar da pek tabii ki çok değer kazanabilir fikrini benimsiyor.

Teknolojiler Arasında Çok Büyük Farklar Var

Kripto para eleştirmenlerinin yaptığı bu yorum, aslında pek de mantıklı değil. Şöyle ki, haydi telefonlarımıza bakalım… Elimizde birçok çeşitli ve farklı uygulama göreceğiz. SMS, Telegram, Signal, Slack, Skype, Whatsapp vb… Tüm bunların ortak noktasını fark ettiniz mi? Hepsi aslında temelde aynı hizmete -yani iletişim kurmaya- yarayan ancak bunu farklı arayüzler ve kombinasyonlar ile yapan uygulamalar…

”Mesajlaşma” servisini ele alalım… Burada yoğun bir talep var. Neredeyse her insan, telefonu aracılığıyla bir başkası ile iletişim kurma ihtiyacı duyuyor. Demek ki, bunu yapacak birden fazla uygulama olması da -bunu farklı şekillerde ve basit bazı özellikleri değiştirerek yaptıkları sürece- gayet normal.

Yani, ilk sorunun cevabını kabataslak verecek olursak, tüm bu temelde aynı işe hizmet eden ancak her birinin piyasa değeri çok yüksek olan bu sosyal medya uygulamalarının değerini belirleyen şey, aslında kullanıcı sayıları, tipleri ve neleri tercih ettikleri ile birlikte ortaya koydukları ve rakiplerinden az da olsa farkla  yaptıkları bazı şeyler.

Örneğin arkadaşınıza çok kötü çıktığınız ancak komik bulduğunuz bir resmi göndermek için Snapchat, Asya’daki biri ile konuşmak istiyorsanız WeChat, eğer tamamen şifreli ve korunaklı bir sohbet deneyimi istiyorsanız da Signal kullanabilirsiniz.

Bu durumda kullanıcı tabanının ne istediği ve neyi amaçladığı da, şirket için hayli önemli oluyor. Şirket, bunu bazen kendi istemese de, onaylamak zorunda kalabiliyor. Örneğin; Twitter’da görece daha rahat ve daha genç popülasyonun olduğu bir ortam varken, Facebook artık daha orta – üst yaş grubuna ve ailelere hitap etmeye başladı.

Yine de tüm bu sosyal medya uygulamalarında mesajlaşma kuralları evrensel. Aynı karakter bütünleri, aynı çıkartmalar ve aynı emojiler üzerinden dönüyor.

Farkı yaratan ise, bu içeriklerin ve sağlanan hizmetlerin kullanıcıda ne kadar, nasıl ve ne şekilde karşılık bulduğu ve kullanıcı tabanının, ürünü nasıl kullandığı…

Kripto Paralar İçin de Aynısı Geçerli Mi?

Elbette sosyal medya platformları ile bu denli örnekleri verdikten sonra, örneği kripto paralara uyarlamak da pek ala mümkün olabilir. Aynı protokol, aynı yazılım ve görece aynı özelliklerle çıkan kripto paralar için de bu durum, pek ala mümkün olabilir.

Şu örneği de vermek, geçmişteki iletişim firmalarının, bugüne kıyasla hangi hizmetleri verebildiğini açıklamak açısından hayli güzel olacaktır.

Unutulmuş ve artık tarihe gömülmüş bir telefon şirketi Bell Atlantic, sunduğu kısıtlı hizmetlere rağmen (O dönemin şartları için iyi ancak, şimdi için kıyaslayınca) o dönem Amerika Birleşik Devletleri’nde 125 milyar dolar değer ile en büyük telefon şirketiydi.

Yani, telefon ve iletişim konusunda geçmişin devlerinin verdiği hizmet, internet sayesinde artık neredeyse yerle bir oldu. İnternet, bu sistemlerin kurucularının hayal ettiklerinin de çok ötesine geçti ve her gün de kendini geliştirmeye devam ediyor.

Tüm bu durumlar göz önüne alındığında, aynı protokolü veya aynı sistemi takip ederek çıkarılmış olsalar da, insanların farklı dertlerine veya isteklerine çare olabilecek potansiyelde olan kripto paralar da, pek ala sosyal medya platformları gibi milyar dolar değerlere ulaşabilir. Bu durumda onlara balon yakıştırması yapmak, pek de rasyonel bir yakıştırma olmayacaktır. Özellikle de Telegram’ın yakında yapacağı ICO, bu iş hakkında bize daha büyük ip uçları verecek. Bakalım, gelecekte neler konuşuyor olacağız?