El Salvador’un Bitcoin’i (BTC) yasal bir ödeme aracı olarak kabul etmesinin üzerinden 1 yıl geçti. Nayib Bukele’nin bu radikal hamlesi zaman içerisinde halk tarafından farklı tepkilerle karşılandı.
El Salvador 7 Eylül 2021 tarihinde Bitcoin’i yasal bir ödeme aracı olarak kabul ederek dünyada bir ilke imza atmıştı. Finansal hizmetlere erişimi oldukça kısıtlı olan yerel halka bir alternatif olarak sunulan Bitcoin, başta birçok avantajı ile halkın gönlünü kazansa da kararın alındığı tarihten bu yana yaşadığı %60’a yakın değer kaybıyla halkın görüşlerini değiştirdi.
El Zonte sahil beldesinde bir dükkan sahibi olan Mari Aguirre, Bitcoin’in yasal bir ödeme aracı olarak kabul edildiği tarihte 52.660 dolardan 68.000 dolara kısa bir sürede yükseldiğini ve bu arada işlerin iyi gittiğini belirtti. Ancak son 5 aydır sürekli düştüğünü belirten Aguirre yine de Bitcoin ödemelerini kabul etmeye devam ediyor.
Bunların beraberinde hükümet, El Salvador GSYİH’nin %28’ini oluşturan havalelerin gönderilmesi sırasında oluşan komisyon kaybından kurtulmak adına Chivo adlı bir elektronik cüzdan çıkardı. Chivo yaklaşık 4 milyon kez indirildi ancak indiren kullanıcıların üç milyona yakını ABD’de ikamet ediyordu. Ayrıca Merkez Bankası eski Başkanı Carlos Acevedo, havalelerin %2’sinden daha azının Chivo aracılığıyla yapıldığını ve bunun da pek bir fayda sağlamadığını belirtmişti.
Bitcoin’e ne pahasına olursa olsun güvenen Bukele, 6 Eylül tarihinde El Salvador rezervlerinin bir kısmıyla 400 Bitcoin alarak rezervlerinde ilk Bitcoin bulunduran ülkelerden biri olma ünvanını elde etti. Başkan Bukele, 7 Eylül tarihinde Bitcoin’in yaklaşık 10.000 dolar değer kaybetmesiyle beraber 150 Bitcoin daha aldıklarını açıklayarak toplam rezervin 550 Bitcoin olduğunu bildirdi. Daha sonra “diplerden” Bitcoin almaya devam eden El Salvador, şu anda rezervlerinde 44.000 dolar ortalama maliyetle 2.381 Bitcoin bulunduruyor. El Salvador’un Bitcoin rezervlerinden ettiği zarar mevcut fiyatla 60,1 milyon dolara denk geliyor.
Bu süreçte Uluslararası Para Fonu (IMF) ve bir çok kredi derecelendirme kuruluşu El Salvador’un Bitcoin hamlesinin mevcutta kırılgan olan ekonomisini daha da zayıflatabileceğini belirterek, Bukele’ye geri adım atması için çağrıda bulundu. Ancak El Salvador hükümetinden beklenen yönde bir adım gelmeyince finans kuruluşları El Salvador’un kredi notunu CCC seviyesine indirdi. Bunun üzerine Başkan Bukele, 2023 ve 2025 vadeli toplamda 1,6 milyar dolarlık devlet tahvilini vadesinden erken geri çağırmayı planladıklarını duyurarak halkına güven, finans kuruluşlarına gözdağı vermeye çalıştı.
El Salvador hükümeti ülkedeki jeotermal enerjiyi kullanarak Bitcoin madenciliği yapmak ve Bitcoin City adında ekonomisi yüksek oranda Bitcoin üzerine kurulu pek çok vergiden muaf yeni bir şehir kurmak gibi birçok radikal proje öne sürdü. Projelerin finansmanı için 1 milyar dolar değerinde Bitcoin tahvili çıkaracağını duyuran hükümet, yüksek volatilite ve piyasanın içinde bulunduğu belirsizlik nedeniyle tahvil ihracını erteledi. Ancak Başkan Bukele, 22 Temmuz tarihinde jeotermal enerjiyle Bitcoin madenciliğine başlandığını duyurdu.
Bitcoin’in yasal para olarak kabul edilmesinin bir diğer artısı ise, El Salvador turizm gelirinin Bitcoin’den sonraki 1 sene içerisinde %30’dan fazla artması olarak gösterilebilir. Ülkenin Turizm Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Bitcoin teknolojisinin yaygın kullanımı ülkedeki iş fırsatlarını artırttı ve El Salvador, dünyanın her yerinden “iş turizmi” gelirleri elde etmeye başlayan bir ülke haline geldi. Bitcoin’in yasal para birimi olarak kabul edilmesi ile birlikte turizmde ortalama %30’dan fazla bir artışın kaydedildiğini özellikle vurgulayan Nayib Bukele, Bitcoin kullanımının yalnızca turist sayısına değil, aynı zamanda turistlerin harcamalarına da etki ettiğini ifade etti.
El Salvador için oldukça çalkantılı geçen bir senenin sonunda akıllarda kalan 2 somut gelişme, jeotermal enerji ile kripto madenciliği ve “dipten” alınan Bitcoinlerden kaynaklanan 60 milyon dolarlık zarar oldu. Yine de Bitcoin’in önümüzdeki dönemlerde toparlanması El Salvador için tekrar işleri “dayanılacak” seviyeye getirebilir. Tüm bunların yanı sıra halkın bir kısmı, Bitcoin hamlelerine karşın oldukça sinirli olsa da diğer bir kısmı tüm yaşananlara rağmen bu karardan memnun. El Zonte’de bir otelde çalışan Cheetara Hasbun, “Bitcoin’in hala iyi bir ödeme aracı olduğunu sadece ona dolara verildiği kadar zaman verilmesi gerektiğini” belirtiyor.