Portekizliler Kripto Para Ticareti Konusunda Neden Heyecanlılar?

Portekiz Merkez Bankası’nın yöneticisi Hélder Rosalino, kripto paraları bir para birimi veya resmi bir aracı olarak tanımadığını ve ülkenin merkez bankasının da kendisine benzer bir tutumda olduğunu söyledi. 

Rosalino’nun görüşleri dünyadaki pek çok diğer ülkenin görüşleriyle paralel. Mesela ABD’de “bir kripto paranın hiçbir yetki alanında resmi bir aracılık durumu olmadığı” söylenmişti.  

Eurogroup’un başkanı da olan Portekiz Maliye Bakanı Mario Centano, geçtiğimiz Aralık ayında kripto paraların düzenlenmesine yönelik Avrupalı yasal düzenleme kılavuzunu incelediğini ve “büyük resmi gördüklerini” söylemişti. Centano’nun başkanı olduğu Eurogrup, AB ülkelerinden gelen 19 maliye bakanının her ay bir kez buluşup AB genelindeki büyük ekonomik ve parasal gelişmeleri masaya yatırdığı bir grup. Fransa, Almaya’nın ve Birleşik Krallık’ın maliye bakanları kripto paraların yasal olarak düzenlenmesi hususunun Arjantin’in Buenos Aires kentinde gerçekleşecek G20 zirvesinde uluslararası ölçekte tartışılması gerektiğini söylediler.  

Bankacılık İşlemlerinde Ripple Etkisi 

Portekiz’deki bankacılık ve finans düzenleyicileri ortak bir şekilde kripto paraların yasal olarak düzenlenmesi konusunda bir gelişme kaydetmeye çalışıyor olsalar da kripto paraların fiyatlarındaki aşırı oynaklıklar ve neredeyse tsunami şiddetindeki değişkenlikler Portekiz bankalarını biraz ürpertiyor ve bu da bir sonuç alınamamasına yol açıyor.  

Aralık 2017’de Bitcoin yüzde 100 civarında bir artış yaşayarak ilk kez 20 bin $ seviyesine gelmiş ancak bundan kısa süre sonra yüzde 50 gibi bir kayıp yaşayarak fiyatı 10 bin $ civarına düşmüştü. Bitcoin böyle ağır bir düşüş yaşadığında bundan tabii ki tüm kripto paralar da etkilendi. Düşüşün yaşanmasıyla birlikte Portekiz’in en büyük dördüncü bankası olan Banco Santander’in Portekiz şubesi, bünyesindeki müşterilerin tüm kripto para ticaret hareketliliğini durdurdu.  

Buna tepki olarak da bankanın binden fazla müşterisi bankanın finansal yeniliklerden uzaklaştığını ve Dünya genelinde Blockchain teknolojisine doğru yapılan teknolojik geçiş sürecine gözlerini kapadığını belirten bir dilekçe imzaladı. Bankanın bazı müşterileri durumu biraz ilerletip ülkenin müşteri hakları koruma organizasyonu olan DECO’ya şikayet dosyaları bile gönderdiler.  

Santander Group’un 2017 yılının son çeyreğinde masrafları kısmak ve sınır ötesi ödeme işlemlerini daha verimli hale getirmek için Blockchain teknolojisini kullanmaya başladığının ortaya çıkmasıyla banka, müşterilerin baskısına boyun eğdi. Banco Santader (Portekiz), en sonunda müşterilerin Lüksemburg merkezli Bitstamp ya da ABD merkezli Coinbase gibi yabancı borsalarda gerçekleştirdikleri sınır ötesi kripto para ticaretlerine yönelik durdurma kararından vazgeçti.  

Santander Küresel İşlem Bankacılığı küresel başkanı José Luis Calderon “Küresel çaptaki sınır ötesi ödemelerde önemli fırsatlar sağlayan, uluslararası çapta önde gelen bir Blockchain ödeme ekosistemi yaratmayı amaçlıyoruz” yorumunda bulundu. Banco Santander (Birleşik Krallık), American Express’in ABD’deki müşterilerinin Blockchain ağını -RippleNet- kullanarak Banco Santander’e (Birleşik Krallık) takip edilebilir, sınır ötesi, kartsız ödemeler yapabilmesi için American Express ve Ripple ağı ile çalışmaya başlamıştı.  

Ripple’ın CEO’su olan Brad Garlinghouse şöyle söylemişti: “Müşterilerin yavaş gerçekleşen sınır ötesi, küresel ödemelerdeki sorunlarını çözmek için American Express ve Santander ile önemli bir adım atıyoruz”. RippleNet, an itibariyle Bitcoin ve Ethereum’un ardından piyasa hacmine göre en büyük üçüncü kripto para olan Ripple’a (XRP) da opsiyonal erişim imkanı tanıyor.  

2012 yılında ortaya çıkan Ripple “hiçbir ibraz olmadan güvenli, anlık, neredeyse ücretsiz ve her boyutta küresel finansal işlemler” sunuyor.  

Şu anda Ripple’da işlem gerçekleştirmek için iki tarafa ihtiyaç var. Yasal olarak düzenlenmiş finansal bir kurum “fonları tutarken ve müşterilerin adına bakiyeleri oluştururken”, hedge fonları gibi “piyasa yapıcılar” ticaret yapmak istedikleri para birimi üzerinden likidite sağlıyorlar. Banco Santander’a ek olarak, bir ödeme altyapısı teknolojisi işleviyle RippleNet’i benimsemiş 100’dan fazla banka ve ödeme ağı bulunuyor.  

Kripto Paralarda Gelir Vergisi Yok

Banco Santander (Portekiz) müşterilerin yabancı kripto para borsalarındaki sınır ötesi işlemlerine yeniden izin vermeye başladıktan sonra daha güzel haberler de gelmeye başladı.  

Portekiz’de kripto paradan elde ettiğiniz karlar için gelir vergisi ödemeniz gerekmiyor. Hukuk firması Rogerio Fernandes Ferreira & Associados’ta baş vergi ortağı olan Rogerio Fernandes Ferreira, durumu şöyle açıklıyor: 

“Portekiz vergi yönetiminden gelen yeni bir bağlayıcı karara göre kripto para satışından elde edilen gelirler, vergi veren şahıs bu içerikten gelir elde eden bir iş ya da profesyonel eylem yürütmüyorsa, Portekiz’de vergilendirilmiyor. Vergi yönetimi bu satışın kişisel gelir, özellikle de sermaye geliri olarak vergilendirilemeyeceğinin bilincinde. Dolayısıyla eğer vergi veren bir şahıs kripto paralar ile alakalı aktif bir ticaret ya da iş yeri yürütmüyorsa, kripto para satın alımından ya da satışından elde edilen gelir Kişisel Gelir Vergisi kuralları dahilinde vergiye muaf.” 

Ferreira buna ek olarak şu yorumda da bulundu: “Portekiz kişisel gelir vergisine ek olarak ya da alternatif olarak ‘sınır-ötesi vergisi’ de kesmiyor.” 

Yani Portekiz’de eğer kripto para üzerinden çalışan bir iş yerinin sahibi değilseniz, yalnızca bireysel olarak kripto para ticareti ve yatırımı yapıyorsanız vergi ödemek zorunda değilsiniz.  

Ancak Portekiz’deki vergi veren şahıslar, yabancı kripto para borsalarında sınır-ötesi kripto para işlemleri gerçekleştirmeleri durumunda o borsanın bulunduğu yabancı ülke tarafından uygulanan sınır-ötesi vergilerine maruz kalabilirler.  

AB Komisyonu yakın zamanda Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve diğer uluslararası ortaklar ile birlikte dijital ekonomi üzerinde düzgün bir önerinin oluşturulması gerektiğini belirten bir vergi düzenleme taslağı hazırladı. Portekiz’deki müşteri haklarını korumaya yönelik hizmet veren DECO ise Maliye Bakanlığı’na ve müşterinin korunmasından sorumlu Avrupa komisyonuna Portekiz’de kripto paradan elde edilen bireysel gelirlerin, hisseler ile aynı çerçeve dahilinde vergilendirilmeleri gerektiğini önermişti.  

DECO’nun vergi önerisi, ABD’deki İç Gelir Servisi’nin (IRS) kripto para gelirlerine uyguladığı vergilerle benzer yönler taşıyor. IRS kripto paraları mülk olarak tanımlıyor. Bu da ne zaman bir kripto para aktarımı gerçekleşse ortaya vergi yükümlülüğü bulunan bir gelirin ortaya çıkabileceği anlamına geliyor. Bir vergi veren tarafından sabit sermaye olarak gösterilen kripto para, sermaye geliri olarak vergilendirilir. Vergi veren tarafından envanter ya da yeniden satış için tutulan kripto para sıradan gelir olarak vergilendirilir. Eğer kripto para bir ödeme aracı olarak kullanılıyorsa, para birimi olarak davranılır. Bir kripto para borsasında görünen piyasa değeri baz alınarak itibari paraya dönüştürülür ve sıradan gelir olarak vergilendirilir.  

Kripto paralar sınır-ötesi işlemlerde kullanıldıkları için, mukim olmayan vergi mükelleflerinin ABD içinde kazandıkları kripto para gelirleri, belli bir gelir vergisi anlaşması bünyesinde azaltılabilecek veya kaldırılabilecek bir stopaj vergisine tabii tutulur. Bu amaçlar doğrutulsunda internet üzerinden ticareti yapılan kripto para (ve kripto para ile alakalı) gelirler, uluslararası komünikasyon kaynakları kuralları altında incelenirler.  

Özet olarak denilebilir ki yabancı kripto para borsalarında sınır-ötesi kripto para ticareti yapabilecek olma konusunda oldukça heyecanlı olan Portekizli vergi mükellefi şahıslar, ticaret yaptıkları her bölgenin kendi yetki alanı dahilindeki vergi kurallarını incelemeli ve sahip oldukları kripto paraları hack saldırılarına karşı güvenli, yabancı cüzdanlarda saklamalılar.  

Yazan: Selva Özelli