Dünyanın en değerli ikinci blockchaini olan Ethereum daha da büyüyüp çeşitlendikçe, müşterilerinden dönüt elde etme mekanizmalarının da sorunlu olduğu ortaya çıkıyor.
Geçenlerde yaptığımız haber serilerinde de okuyabileceğiniz üzere bir kaç adet tartışmalı konuda – kayıp fonu geri kazanma, ether tedarik oranı ve yeni madencilik donanımlarının ortaya çıkması gibi – geliştiriciler, şirketin nasıl bir yol haritası çizmesi ve bu sık sık çelişkiye yol açan konularda kullanıcılarının ortak fikrini almak için haberleşmeyi nasıl koordine etmesi gerektiği hakkındaki sorulara ve sorunlara hala cevap bulamadı.
Çok yakın zamanda bir kaç geliştirici bunun gibi fikir ayrılıklarının EIP 999 teklifinin ardından çok daha büyük etkilere neden olabileceği ve hatta hatta iki uyumsuz blockchain yaratabileceğinden bile korktuklarını ifade ettiler.
Bu sırada yazılımın yaratıcısı Vitalik Buterin’in de aralarında bulunduğu bir çok önde gelen geliştirici bir bölünmenin mümkün olmadığını belirtseler de, bu seçenek hem anlaşmazlığın boyutu yüzünden hem de kodu yöneten herhangi birisinin kafasına estiği herhangi bir zamanda ağı ‘forklama’ avantajından yararlanmak isteyebileceği düşüncesi yüzünden teknik bir olasılık olarak kendini muhafaza etmekte.
Bunun da ötesinde, böyle bir olayın ne kadar olası olduğunu anlamak bile başlı başına teknik bir zorluk haline dönüşmekte. Piyasanın nasıl bir ikilemde olduğunu varın siz düşünün.
Sadece geliştiriciler değil aynı zamanda topluluğun çoğu da bu konuda bölünmüşe benziyor. Bir ”koin-oylama” (elinizde bulunan etherler kadar oy kullanabildiğiniz ethereum temelli bir oylama sitesi) internet sayfasında yapılan anketin sonuçları bile bu fikre karşı olanlar ve bu fikri savunanlar arasında neredeyse yarı yarıya bir dizilim ortaya sunmakta.
Sosyal medya üzerinde süren kavgalar da hemen hemen aynı sonucu ortaya koymakta.
Geçenlerde yaşanan Parity fon ‘dondurulması’ olayı yüzünden 210 milyon dolar kayıp yaşayan Web3 Foundation‘dan Ashley Tyson CoinDesk ile yaptığı röportajda şunları belirtti:
”Şu an için hepimiz bir işaret bir sinyal için çalışıyoruz ve bu topluluğun ihtiyaçlarını belirlemek için oldukça hatalı bir yöntem. Reddit veya Twitter’ı inceleyebilirsiniz ancak bu topluluğun doğru bir yansımasını sunacak anlamına gelmez.”
Ancak bu problem sadece Ethereum’a has olma özelliğini taşımıyor.
Aslında bitcoin geliştiricileri, madencileri, startupları ve kullanıcıları da belirli zamanlarda karşıt görüşlerle karşı karşıya kaldılar. Bunlardan en belirgini ise BTC‘nin yükselmesi tartışması üzerine geçen sene Ağustos ayında topluluğun bazı kullanıcılarının rakip bir kripto para birimi oluşturmak için topluluktan ayrılması olayı sırasında vücut bulmuştu.
Bütün yazılım değişiklikleri ortalama kullanıcılar üzerinde direkt etkiye sahip olmasa da bazı önemli figürler konu daha tartışmalı değişimlere geldiğinde bazı hisse sahiplerinin söz söyleme hakkı bulunmasının önemli olduğunu düşünmekte. Tartışmalı konu derken kast edilen şey ise sistemin ana çekirdek değerlerinde değişim etkisi yaratabilecek denli büyük olanlar.
Bir çekirdek Ethereum geliştiricisi olan Péter Szilágyi bu konuda şunları düşünüyor:
”Bütün katılımcıları aktif bir şekilde dahil etmeden bir yönetme süreci yaratamazsınız.
Herkesin mutlu olabileceği şekilde bir yönetim biçimi uygulanabilir mi konusu hakkında da görüşlerini söylemekten çekinmeyen Peter şunları belirtiyor:
”İnsanlar bir şeyin onlara zorla yaptırıldığını hissettiği müddetçe bunun için mücadele edeceklerdir. Birlikte iki taraf için de yararlı olan bir şey inşa edin ve herkes bunu bir güncelleme olarak görsün.”
Kusurlu Geri Dönütler
”EIP 999 teklifinin sosyal medyada gözüktüğü kadar tartışmalı olduğuna inanmıyorum.”
”Bence bu cidden önemli bir nokta çünkü özellikle bu zamanda sonuçlar sosyal medya sayesinde belirleniyor ve bu var olan tek alan değil.”
”Bir grubun kaç tane farklı kullanıcı adı kullandığını ve bu kullanıcının bir ethereum topluluğu üyesi olup olmadığını kim bilebilir ki?”
”Küçük sesler ne kadar mantıklı olsa bile asla duyulmazlar. Ne kadar paran varsa o kadar etkili bir şekilde sonucu kontrol edebilirsin.”
Çözüm Mümkün Mü?
Bir çok grup ve geliştiricinin uğraşlarına rağmen şuan hali hazırda bir çözüm bulunmamakta.
Örneği çoğu geliştirici hem foruma hem de yüz yüze buluşmalara dayanan Ethereum Büyücülerinin Yoldaşlığı (Fellowship of Ethereum Magicians) adını verdikleri bir çalışma grubu başlattılar ve platform hakkındaki değişiklikleri koordine etmeye çalışıyorlar. Grup hem ana geliştirici topluluğu ve diğer ilgili taraflar arasında bir medyan rolü oluşturmuş olsa da bunun için bile tam olarak bütün topluluğu kapsıyor denilemez.
Bu sebeple bir çok ethereum üyesi konuya ciddi bir şekilde kendilerini adamaya başladı.
Buna bir örnek olarak, Ethereum iletişim yetkilisi Hudson James’in zengin ethereum GitHub kaynaklarını, bir çok kod teklifini daha erişilebilir bir yöntemle irdelemeye kendini adamış bir internet sayfasına transfer ettiğini gösterebiliriz.
”Bu sorulara henüz bir cevabımız yok. Ama umuyorum ki topluluk olarak bu soruları idrak etmeye ve onlara uygun cevapları vermeye başlayabiliriz.”