Koronavirüs Yüzünden Borçlanan İnsanların Sayısı Artıyor
Merkezi Çin olan yeni tip Koronavirüs Dünya genelinde 600 binden fazla kişiyi etkilemişken Çin’deki hayat yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Birçok ülkede her gün binlerce yeni Kovid-19 tanısı konarken Çin’de dün sadece 31 vaka tespit edildi ki bunlardan 30 tanesi yurt dışından gelen insanlardı.
Çin Koronavirüsü hala tam anlamıyla kontrol altına alabilmiş değil. Bu yüzden ülkedeki bazı bölgeler hala karantina altında tutuluyor. Ancak hükümet bazı kısıtlamaları kaldırmaya başladı ve bazı vatandaşlar normal hayatlarına dönmeye başladılar.
Peki insanlar normal hayatlarına döndükleri zaman ne gibi bir tabloyla karşılaşıyorlar? Birçok kişi aynı şeyle karşılaşıyor: Kredi kartı borcu.
Borçlar Birikiyor
Koronavirüs pandemisinin ekonomik etkilerini şimdiden hissetmeye başladık. Bunu gerek hisse piyasasında, gerek altın ve petrolde, gerek market alışverişinde görebiliyoruz.
Çin’deki durum da geçtiğimiz üç ay boyunca bundan pek farklı değildi. Koronavirüs Çin ekonomisini ve dolayısıyla birçok kişinin hayatını etkiledi. Yalnızca şubat ayı içerisinde 8 milyon kişinin işsiz kaldığı düşünülüyor. Bu süreç içerisinde işini kaybetmemiş olsa bile eskisi kadar fazla para kazanamayan insanlar da var.
Bu insanlar geçtiğimiz son birkaç ay içerisinde hayatlarını idame ettirebilmek için bankalardan yüklü miktarlarda borç çektiler. South China Morning Post’un haberine göre Şubat 2020’de ödenmemiş toplam kredi borcu miktarı, Şubat 2019’daki sayıya kıyasla %50’lik bir artış gösterdi.
Ülke genelinde kredi almak için bankaları arayan insanların sayısında ciddi bir artış söz konusu. Fakat insanlar çektikleri bu kredileri ödemekte zorluk çekiyorlar. Mesela normalde bir otelde aşçılık yapan ama Koronavirüs yüzünden işini kaybeden 27 yaşındaki Yin Weijun, mevcut durumunu şöyle özetliyor:
“Hayatım boyunca hiçbir ödemeyi aksatmamıştım. Ama virüs yüzünden çaresiz kaldım. Banka bana fazladan 1-2 ay müddet verse borcumu yine ödeyemem.”
Bu durum artık o kadar ciddi bir boyuta ulaştı ki China Merchants Bank gibi dev bir banka bile ödenmemiş kredi borçları yüzünden insanlara yeni kredi kartı vermeyi bıraktı.
Çin’de hayat normale dönüyor dönmesine ama insanlar işlerini kaybettikleri için kredi çekmek zorunda kaldılar, şimdi de bu borçları ödemekte zorluk çekiyorlar. Bankaların veya hükümetin insanlara bu konuda bir kolaylık sağlayacağının da garantisi yok. Peki Çin’deki bu durum diğer ülkeleri, hatta bizi neden ilgilendiriyor?
Tüm Dünyaya Örnek
Çünkü Çin aslında bu konuda diğer ülkelere bir örnek temsil ediyor. Şu anda Türkiye de dahil olmak üzere birçok ülke Koronavirüs pandemisiyle yeni yeni mücadele etmeye başladı. Çin ise bu mücadele sürecinin (öyle görünüyor ki) sonuna yaklaşmış durumda. Biz de virüsü kontrol altına almaya başladıktan sonra Çin’dekine benzer bir tabloyla karşı karşıya kalabiliriz.
Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü araştırmacılarından Martin Chorzempa’nın konu hakkındaki yorumu da bu şekilde. Chorzempa’ya göre:
“Şu anda Çin’de yaşanan sorunlar, dünyanın geri kalanında yaşanacakların sadece fragmanı.”
Uluslararası Finans Enstitüsü’nün Ocak 2020’de paylaştığı rapora göre Fransa, İsviçre, Yeni Zelanda ve Nijerya gibi ülkelerdeki hane borcu, hiç olmadığı kadar yüksek seviyelere çıkmaya başladı. Bunun yanı sıra Avustralya’daki kredi talebi hızla artmaya başladı. Buna benzer bir tablonun Türkiye’de de oluşması işten değil.
İnsanlar virüs sırasında hayatlarını idame ettirebilmek için kredi çekiyorlar çekmesine ama virüs kontrol altına alınmaya başladığı zaman (Çin örneğinde olduğu gibi) bu borçları ödemek pek kolay olmuyor. İnsanların bu borçları ödeyebilmeleri için önce yeniden bir iş bulmaları, yeni bir düzen kurmaları gerekiyor. Bu borçların ödenmesi konusunda vatandaşlara/işletmelere ne gibi bir kolaylık sağlanacak, daha doğrusu, bir kolaylık sağlanacak mı göreceğiz.
