Token Mi Menkul Kıymet Mi? Facebook’un Kripto Parası Nasıl Şekil Alacak?

Geçtiğimiz günlerde SEC‘in Ether’in ve çoğu kripto varlığın menkul kıymet olmadığı hakkındaki görüşü bir çoklarını rahatlatıp kendi blockchain keşiflerini başlatmak isteyen ancak içten içe bir korku yaşayan kurumsal büyük işletmelerin içine de su serpmişti.

SEC’den gelen bu haberden önce bile Mayıs ayında Facebook‘un Messenger uygulamasının başı olan David Marcus’un eski görevini bırakıp şirket için blockchain uygulamalarını araştıracak bir ekibin başına geçtiği haberi piyasaya çıkmıştı.

Marcus konu hakkında şunları ifade etmişti:

”İşe en baştan başlayarak Facebook içerisinde Blockchain’in sunduğu olanaklardan en iyi nasıl yararlanabileceğimizi bulmak için küçük bir grup kuruyorum.”

Facebook için olan bir kripto para birimi hakkında herhangi resmi onay olmasa bile Marcus, PayPal‘ın eski başkanıydı ve buna ek olarak Coinbase isimli ünlü borsanın kurul üyelerinden de bir tanesi.

Yakın zamanda yaptığımız bir haberde Facebook’un kendi kripto para birimini çıkartabileceğini ifade etmiştik.

”Konuya yakın kişi ve kaynaklar Facebook’un mevcut iki milyarın üstündeki kullanıcısı için itibari paraya gerek kalmadan işlem yapabilmelerini sağlayacak bir token çıkartma konusunda ilgili olduğunu belirtti. Facebook bunun yanı sıra bitcoin ve ethereum gibi popüler kripto para birimlerine dayanak oluşturan çekirdek blockchain teknolojisini kullanabileceği yerleri de araştırmakta.”

Ya Mark Zuckerberg Facebook’u merkeziyetsiz bir hale getirip verilerin kontrolünü tekrardan müşterilerin kendilerine vermek istiyor, ki bu şirketin reklamcılık modelinin temelini yerle bir edebilir, ya da yine Zuckerberg 2 milyardan fazla kullanıcıya sahip topluluğu içerisinden dünyanın en büyük mikro ekonomisini oluşturmak istiyor.

Facebook ta 2009 yılında kendi platform kredilerini tanıtmıştı ki bunlar Farmville gibi oyunlarda veya diğer uygulamalarda özellik ve ek seçenek satın alınmasını sağlıyordu ancak bunlar çok fazla ilgi görmedi ve kısa sürede unutuldu. Eğer Facebook kendi kripto para birimini sunacak olursa bu emoji takası veya FarmVille üzerinden tarla satın almaktan çok daha fazlasını mümkün kılacaktır.

Silikon Vadisi içerisinde yer alan bir hukuk firmasının ortaklarından olan Grant Fondo konu hakkında şunları ifade etmekte:

”Böyle köklü bir platform ile, bence Facebook Menkul Kıymet Tokeni yerine SEC tarafından denetlenemeyecek olan Hizmet Tokeni çıkartacaktır. Facebook’un hisse senedi için uğraşacağını sanmıyorum hatta tam aksine Facebook bu kapıyı inanılmaz bir kar getirisi olarak görecektir.”

”SEC’in yorumları ve onayları kurumsal firmalar için risk-ödül belirsizliğindeki bir çok engeli ortadan kaldırdı ve bir çok büyük oyuncunun kripto alanına dalacağını düşünüyorum.”

Olası Bir Facebook Koini Nasıl Piyasaya Sürülebilir?

Şirket ICO’ları tersine çevirebilir ki bu da şirketin bütün bir token satın alma süreci ile başka bir merkeziyetsiz protokol satın almasını ve bunları Facebook tokenleri ile değiştirmesini içeriyor. Facebook bunu yapmak yerine o şirketteki tokenleri kendi eko sistemi içerisinde tokenlaştırabilir hatta Facebook’a bağlı kalmış bilmem kaç yıllık kullanıcıları yıllar boyunca sağladıkları içerikler için ödüllendirme yoluna bile gidebilir.

”Bir ICO projesi yapabilirler” diyen Fondo sözlerine şu şekilde devam ediyor:

”Bir çok şirket şu an Reg A+ arzlarının peşinde ancak bunlar 50 milyon dolar seviyesinde sınırlandırılmış. Facebook büyük ihtimalle bunu normal bir IPO (halka arz) gibi yapacak ve örnek vermek gerekirse bu süreci bir hisse senedi arzı veya bir çeşit kar payı hissesi süreci olarak yürütebilir. Bu sürecin sadece akreditif yatırımcılara değil de bütün yatırımcılara açık olacağı kanısındayım.”

Olası Bir Facebook Koin’i Neler Yapabilir?

Amazon ahtapotu bir çok farklı endüstri ve tedarik zincirinde daha fazla kola sahip olabilir ancak Facebook dünyadaki en aktif (veya bağımlı) kullanıcılara sahip olmanın avantajına sahip ve kendilerine ait bir para birimi üretmek demek Facebook’un bir daha asla kendi alanlarının dışına çıkmalarına gerek olmaması demek.

Bu çok mantıklı aslında. Neden etkinliklerinizi Facebook üzerinde pazarlayıp, komisyon ödedikten sonra sadece etkinlik biletini satmak için bile başka bir üçüncü taraf ile anlaşıp onun da bilet satışından kendi payını almasına izin veriliyor? Satışın diğer ucunda bileti satın alanlar EventBrite, TicketMaster, Biletix veya Mastercard gibi kurumların bu denklemden çıkmasın üzülmeyeceklerdir çünkü bunların çıkması demek kredi kartlarının ve ”işletme” ücretlerinin ortadan kalkması demek oluyor.

Varsayımsal olarak, biletlerin fiyatı düşebilir ve müşteriler platformdan elde ettikleri tokenlar aracılığıyla daha fazla bilet almaya teşvik olabilir ki bu da FB koininin sirkülasyonunu ve değerini arttırıp olumlu döngünün başlamasına sebep olacaktır.

İlginç olan ise bunun henüz yapılmamış olması ancak eğer Facebook bunu gerçek dünyaya uyarlamayı başarırsa elde edeceklerinin neredeyse sınırı bulunmuyor. Facebook bunu yaparak bir bakıma gerçek dünyadaki ürünlerin fiyatlarını da koinleştirebilir aslında.

Nesnelerin İnterneti (IoT) teknolojisi ile birlikte, makineler birbirleri ile iletişim kurabilecek. Arabalar otopark sayaçları ile, mobil cüzdanlar para otomatları ile vb. Makineler birbirleri ile pazarlık yapabilecek ve arz ve talep dengesine uyan fiyatlarda anlaşabilecekler. A çikolatasına olan talebin uçuşa geçtiği bir sırada hep revaçta olan ancak o sıralar durgunlaşan B çikolatasının 1 yıllık fiyatı olan 2 TL üzerinden satışa devam etmesinin hiçbir mantığı yok.

Daha Evrensel Bir Token Standardına Doğru

”Eğer FB tokeni bu amaç için kullanılacak olursa bence yetkililer menkul kıymet tokeni yaratırlar. Kendi platformunuz içerisinde bir menkul kıymet tokenine sahip olmak oldukça zorlayıcıdır. Eğer bu tokenleri kendi platformunuzda kullanmaya çalışıyorsanız bu durum elinizdeki tokenleri farklı yasal yetki bölgesindeki insanlara satma konusunda bir çok sorun çıkartacaktır. Çünkü her ülkenin ve yasanın kendine özgü menkul kıymet yasası ve düzenlemesi vardır.”

Mevcut SEC yorumları tokenlerin menkul kıymet olmaması adına bir yol haritası sağlamış olmasına rağmen, menkul kıymet tokenleri de günün birinde hizmet tokenleri gibi hiçbir sınırdan etkilenmeyen ve her duruma uyum sağlayabilen bir hal alır mı?

”Bence ülkelerin ortak bir menkul kıymet protokolü üzerinden anlaşması çok zor. Ancak bunun gerçekleştiğini görmek mükemmel olurdu.”