Tether Meselesi: Yarım Kalan Denetlemeler ve Milyonlarca USDT

Tether’ın son birkaç aydır attığı her adım pek çok kişi tarafından yakından takip ediliyor. Geçtiğimiz hafta piyasaya 300 milyon adet yeni token süren Tether yine tartışma konusu oldu. Tether’ın son 6 aydır neden tartışmalı bir konu olduğunu anlamak için önce Tether’ın nasıl işlediğini anlamak gerekiyor.

Tether’ın iddiasına göre her bir USDT tokenı, bire bir oranda USD ile destekleniyor (1 USDT= 1 $). Tartışmaların çıkış noktası da tam olarak bu iddia çünkü kripto para topluluğundaki hatırı sayılır sayıda kişi Tether’ın aslında USD ile desteklenmeyen USDT’ler bastığını düşünüyor.

Bu yüzden piyasadaki pek çok uzman, piyasaya USDT sürüldüğü zaman Bitcoin’de nasıl bir değişim yaşanacağını yakından takip ediyor. Üretilen her bir token dolar ile desteklendiği için pek çok kişi kripto para alırken Tether tarafından üretilmiş tokenları kullanılıyor. Eğer üretilen tokenlar dolar ile desteklenmiyorlarsa, kripto para fiyatları da aslında boş yere değişiyor olabilirler.

Yine Tether, Yine Artış

Tether tokenlarının dolar ile desteklenip desteklenmediği konusunu bir kenara bırakıp, Tether’ın Bitcoin fiyatını nasıl etkilediğine bakalım. Mesela geçtiğimiz hafta piyasaya sürülen 300 milyon adet yeni USDT, Bitcoin fiyatında %6 oranında bir toparlanma yaşanmasını sağlamıştı.

Bu durumu fark eden piyasa uzmanları da yeniden Tether hakkında konuşmaya başladılar. Tether hakkında en çok konuşan kişilerden biri şüphe yok ki Bitfinex’ed takma adını kullanan blogger. Tether ve Tether ile epey yakın olan Bitfinex, Aralık ayında yaptıkları duyuruyla bu gibi eleştirmenlere dava açacaklarını belirtmişlerdi.

Pantera Capital’ın yetkililerinden Joey Krug, Ocak 2018’de Tether hakkında konuşmuştu ve Bitcoin’in Aralık ayında 20,000 $’a ulaşmasının ardında yatan sebebin aslında Tether olduğunu söylemişti:

“Bu durum gittikçe daha da endişe verici oluyor çünkü piyasa ne zaman düşüş yaşasa aynı şeyin tekrarlandığını görüyoruz. Bu da Aralık ve Ocak aylarında yaşanan artışlarının büyük bir kısmının aslında gerçek olmadığı anlamına gelebilir.”

Hala Denetlenmiş Değil

Aralık 2017’de ABD’deki düzenleyici kurumlardan celp kağıdı alan Tether, bağımsız bir denetleme firması olan Friedman LLP ile çalışmaya başlamıştı. Bu çalışma doğrultusunda Friedman LLP, Tether’ın sahip olduğu USD rezervlerini denetleyecekti. Ancak anlaşma sağlandıktan bir ay sonra Tether ile Friedman LLP’nin yolları ayrıldı ve Tether’ın sahip olduğu rezerv denetlenmedi.

Bu gelişme de piyasadaki pek çok kişinin dikkatini çekmişti. Hatta Litecoin’in kurucusu olan Charlie Lee de konu hakkında yorum yapmış ve Tether’ın denetlenmesi gerektiğini belirtmişti. Lee:

“Yakın zamanda yaşanan fiyat artışının USD ile desteklenmeyen USDT’ler ile sağlandığına dair endişeler var. Bitfinex’i ve Tether’ı, sahip oldukları rezervleri kanıtlamak adına bağımsız bir denetim altına girmeye çağırıyorum. Lütfen doğru şeyi yapın.”

Tether’ın çökmesi halinde kripto para piyasasının da çok ciddi zarar göreceği (hatta çökebileceği) dahi söyleniyor. Charlie Lee zamanında bu endişeleri de dile getirmişti ve Tether’ın hala bir denetime tabii olmaması durumu daha da kötü yapıyor.

Resmi Denetim Yok

Tether Aralık ayında Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu’ndan (CFTC) celp kağıdı almadan önce Friedman LLP ile bir denetleme yapması için anlaşmıştı ve bu denetimin “hızlıca yapılacağını” belirtmişti. Tether bu işbirliği hakkında bir duyuru yaparak konuyla ilgili bir bildiri yayınladı. Şirket, yapılacak denetimin resmi nitelik taşımadığını ama en azından Tether’a yöneltilen eleştirileri gidereceğini de belirtmişti:

“Tether Limited’ın şeffaflığını arttırmak için başlattığımız süreç doğrultusunda nakit durumumuzun ve tokenlarımızın detaylı bir analizini sunuyoruz ve (kripto para topluluğunun) yayınladığımız bildiriyi buna göre değerlendirmesini istiyoruz.”

 Yayınlanan belgelere göre Tether’ın 15 Eylül 2017 itibariyle banka hesabında 442.9 milyon $‘ı, üretmiş olduğu ise yaklaşık 442 milyon adet tokenı vardı. Yani o dönemlerde Tether’ın rezervi konusunda herhangi bir sorun yoktu.

Tether ile Friedman LLP arasındaki iplerin neden koptuğuna dair net bir bilgi yok ancak bundan birkaç ay önce Tether’ın sözcüsü konu hakkında açıklamada bulunmuştu ve şöyle söylemişti:

“Friedman ile olan ilişkinin sona erdiğini doğruluyoruz. Friedman’ın, Tether’ın kısmen basit bilançosu için artık işkence boyutuna ulaşacak kadar detaylı prosedürler uygulaması sonucunda yakın bir zaman dilimi içerisinde bir denetleme sağlayamayacağımız bariz hale geldi.”

Cointelegraph, konu hakkında bilgi almak için Amerikalı bir denetleyici ve muhasebeci olan Abhishek Shah ile iletişime geçti. Shah’a göre Friedman LLP tarafından yayınlanan belgeler, Tether’ın rezervlerinde bir sorun olmadığını gösteriyor.

Ama Shah, Tether’ın Friedman LLP ile olan işbirliğini sonlanmasının ‘zaman’dan ve ‘uzun işlemler’den kaynaklanmasını garip buluyor. Shah:

“Tether tarafından sebep olarak gösterilen şey açık ve net olmadığı gibi kabul edilebilir de değil. Bir denetlemenin anlaşılmış tarihten önce bitmesi gerekir ancak o zamana dek gerektiği kadar uzun sürebilir. Bu sebep pek mantıklı gelmiyor ve denetleme kariyerimde şu ana kadar hiç böyle bir sebep duymadım.”

İnsanlar Denetleme İstemeliler

Shah, dünyanın en büyük kripto para borsası olan Bitfinex’in Tether’ı desteklemeye yetecek kadar rezerve sahip olabileceğini düşünüyor. Ama Shah’a göre şeffaf bir denetim şart ve böyle bir denetimin yapılabilmesi için kripto para topluluğunun söz konusu şirketlere baskı kurması gerekiyor:

“Kripto topluluğu bir araya gelip Tether’ın tam bağımsız bir denetime tabii tutulmasını talep etmeli. Araştırmalara göre Bitfinex’in yeteri kadar para rezervine sahip olmasını sağlayacak kadar ticaret hacmi var. Bitmex tarafından yapılan araştırmada, para rezervlerinin bulunduğu iddia edilen bankalar takip edilebilmişti. Yeteri kadar rezerve sahip olma ihtimalleri şüphesiz ki var, ama bir denetleme şart ve denetlemeye direnmek yalnızca daha da gergin bir ortam yaratacak.”

Bazı kişiler kripto para borsalarını denetlemenin çok zor, hatta imkansız olduğunu çünkü işin içinde çok karmaşık süreçler olduğunu söylüyorlar. Shah bu gibi söylemlere kesinlikle katılmıyor ve şöyle söylüyor:

“Bu o kadar gereksiz bir söylem ki. Çok daha karmaşık operasyonları olan, piyasa hacmi çok daha fazla olan Vadeli İşlem piyasalarında iş yapan şirketleri denetledik biz.”

Korkacak Bir Şey Olmayabilir

Tether ile ortada pek çok şüphe var evet ancak Tether’ın ve Bitfinex’in aslında kötü bir şey yapmadığını düşünen kişilerin sayısı da az değil.

Bitmex tarafından Şubat 2018’de yayınlanan yazıda Tether’ın, sirkülasyonda olan her bir USDT’yi desteklemeye yetecek kadar rezervi olduğu belirtiliyordu. Bitmex hatta Tether’ın söz konusu rezervleri Porto Riko’daki bir bankada tuttuğunu dahi iddia etmişti. Porto Riko’nun kripto para vergisi bakımından cennet gibi bir yer olduğunu da söyleyelim.

Tether bundan birkaç ay önce bir saldırıya uğramıştı ve 31 milyon $ değerinde USDT çalınmıştı. Bitmex’e göre Tether’ın bu saldırıdan sonra bir hard fork yapması, şirket yetkililerinin durumu kontrol altında tutabildiklerini gösteriyor:

“Bu, Tether’ın kendi defteri üzerinde tam yetkiye sahip olduğunu gösteriyor çünkü istedikleri zaman bir hard fork yapabiliyor ve bir işlemi geri alabiliyorlar.”

Tether 19 Aralık 2017’de bir açıklama yapmış ve saldırı sırasında zarar gören bazı hizmetlerin düzeltilmeye başlandığını duyurmuştu. Tether yeni bir platform geliştireceğini de duyurmuştu ancak bu platformla ilgili henüz detaylı bir bilgi yok.