ICO’lara Yatırım Yapmadan Önce Dikkat Edilmesi Gereken 5 Nokta

Initial Coin Offerings (ICOs), geçmişte dot.com döneminde yaşanan kazançlı ama bir o kadar da tartışmaya açık olan Initial Public Offerings (IPO)’ların günümüzdeki bir uyarlaması olarak görülmekte. Eğer gündemi yakından takip ediyorsanız muhtemelen bazı yatırımcıların neredeyse kuruş bazından başlayarak bir yıl gibi kısa bir sürede nasıl zengin olduklarına dair başarı hikayelerini duymuşsunuzdur.

Bu hikayeler tamamen gerçek olmakla birlikte ileride de gerçekleşmeleri konusunda önlerinde herhangi bir engel bulunmamakta. ICO’lara yatırım yapmak birkaç yıl önce olduğu kadar direkt değiller ve günümüzde neredeyse hemen her yerde ve her sektörde görmekte olduğumuz ICO’ların ortak noktası hepsinin sizin paranızda gözü olması. Ama ne yazık ki bunların çok küçük bir kısmı bir geleceğe sahip. Bu küçük kısmın dışında kalanlar ise sizi çeşitli pazarlama yolları ile kandırarak en nihayetinde sizi bir çuval dolusu hiçbir değeri olmayan tokenlar ile bırakma niyetinde.

Fakat sakın ama sakın ICO’lar hakkında ters bir düşünceye kapılmayın ICO’lardan halen para kazanabilirsiniz aslına bakıldığından yalnızca geçtiğimiz yol boyunca ICO’lar toplamda 1,5 milyar $’lık bir bağış topladı ve bu bağış toplayan tokenlardan bazıları birkaç kuruş gibi düşük bir noktadan başlayarak 200 TL’yı bile geçti. Ama yatırım yapmadan önce dikkati elden bırakmamalısınız ki bizde tam da bu sebepten ötürü size ICO’lara yatırım yapmadan önce dikkat etmeniz gereken noktalar hakkında bazı ipuçları vereceğiz.

1) Her Şey Ekip İle Başlıyor

ICO’lara yatırım yapmadan önce bakmanız gerek ilk ve en mühim olan şey projenin arkasında duran ekibi incelemek. Eğer dikkatli incelerseniz birçok ICO’yu bu şekilde bir filtreden geçirerek eleyebilirsiniz.

Projenin sahip olduğu internet sitesine giderek “hakkında” sayfalarında ne yazıldığına bakmanız ve oradaki bütün geliştiricilerin, yöneticilerin ve danışmanların isimlerini not etmeniz önemli. Çünkü eğer ki bir ICO bir şekilde yatırım toplamak istiyorsa ve bu niyetinde ciddiyse projesinin arkasında duran ekip hakkında detaylı bir bilgiye sahip olması ve bunu yatırımcılar ile paylaşması gerekir. Bu paylaşılan bilgiler aracılığıyla ekipteki kişilerin isimlerini, fotoğraflarını hatta LinkedIn ve Twitter gibi sosyal medya hesapları linklerini dahi bulabilirsiniz.

Yalnızca profil fotoğraflarına bakmak ile yetinmeyin profillerinin detaylarına girerek araştırmakta olduğunuz ICO’dan önce hangi projelerde yer aldıklarına ve ne gibi başarılar elde ettiklerini de kontrol edin. Eğer bir şeyin ters yada eksik olduğunu düşünüyorsanız kişi veya konu hakkındaki bütün şüphelerinizi gidermeden devam etmeyin. Çünkü her şeyin açık ve net olması çok önemli.

Eğer ki araştırmakta olduğunuz ICO’lardan biri “gizli” bir ekip ile çalıştığını öne sürüyorsa veya ekip hakkında çok kısıtlı bir bilgi veriyorsa sakın ama sakın o ICO’ya yatırım yapmayın. Çünkü projeyi ortaya atılan fikirler veya pazarlama yöntemleri değil insanlar gerçekleştirir. Projenin ilk bakışta ne kadar iyi gözükse de, ne kadar güzel bir siteye sahip olsa da projenin arkasındaki ekip eğer bu işi gerçekleştirmek için gerekli donanım ve yetkinliğe sahip değilse, bütün bu iyi fikirler ve güzel tanıtımlar boşa gidecektir ve yatırım açısından sizi hayal kırıklığına uğratacaktır.

2) Bitcointalk Forumlarına Göz Atmakta Fayda Var

Bitcointalk.org forumları bütün ICO’ların duyurularının yapıldığı bir platform. İlgilenmiş olduğunuz ICO’nun duyurusuna giderek yapılan yorumları gözden geçirmeniz faydalı olacaktır fakat projeye destek vermesi için yaratılan ve olaya kendisini fazlaca kaptırmış fanatik kullanıcılar yerine yalnızca gerçek kullanıcılar tarafından yapılan yorumları okumaya dikkat edin.

Ama forumda bile yukarıda bahsettiğimiz gibi hesaplardan yapılan veya başka diğer kullanıcılar tarafından yaratılan bazı sahte bilgiler bulunabilmekte. Bu yüzden en iyisi eski ve güvenilir kullanıcıların yorumlarını dikkate almak olacaktır. Forumlarda ICO hakkında sorulan sorulara geliştirme ekibinin nasıl cevap verdiğine bakın. Özellikle “scam“,”pre-mine“,”mlm” gibi terimlere dikkat edin.

Aynı zamanda Bitcointalk’un ICO tartışma odalarına girerek aramakta olduğunuz proje hakkında bazı işe yarar konuşmalara ve yapılmış olan araştırmalar hakkında tartışmalara katılabilirsiniz.

3) Tanıtım Yazılarını (White Papers) İyi Okuyun

Her ICO uygulamaya geçmeden önce proje hakkında detaylı bir bilgi veren, proje sürecindeki ilk fikrin ortaya atılmasından teknik olarak nasıl uygulanmaya konulacağına kadar her şeyi kapsayan bir tanıtım yazısı (white paper) çıkarmak zorundadır.

Ama çoğunluk ile bu belgeler abartılı sözler ve jargon içerir bu konunun yabancı iseniz etkileyici gözükse de bunların üstesinden geldikten sonra aslında bu abartılı sözler size bir uyarı niteliğindedir.

Örneğin bir tanıtım yazısında proje “Devrim niteliğindeki Blockchain bazlı bu projenin amacı birbirleriyle aralarındaki bağlarına mütevellit olarak ardı arkası kesilmeksizin sahip olunan bilgilerin manalı birer münasebet oluşturması amacıyla geri alınamayan ve anonim olan güvenilir birer işlem kaydı oluşturma” güzel gözükse de aslına bakıldığında size pek de işe yarar bir bilgi vermemekte.

Tanıtım yazısında dikkat etmeniz gereken bazı noktalar:

• Geliştirme ekibinin üyelerinin ve danışmanlarının isimleri
• Basit sorulara açıkça cevap verebilmekte mi (proje nedir ve ne yapıyor gibi)
• Sunulan ürün veya hizmet için hali hazırda bir piyasa var mı? Sahip olduğu rakipleri kimler?
• Kavram kanıtlama işlemi veya projenin nasıl uygulanacağı konusunda teknik bir açıklama var mı?
• Dağıtılacak olan token veya koin’in yararları nelerdir?
• Ne kadar bir fon toplamayı amaçlamakta ve bu toplanan fon ile ne yapılacağı?
• İleride yapılacak olan gelişmeler için bir yol haritası.
• ICO’nun dağıtacağı token sayısı, hacmi ve dağıtımına dair bir zaman çizelgesi.

Bunları anlamadan herhangi bir ICO’ya yatırım yapmanız pek mümkün olmamakta. Mesela son maddenin gerçekleştirilmemesi durumunda bir ICO’nun ne kadar para toplayacağı veya ne kadar token dağıtacağı konusunda olan sınır ortadan kalkmakta. Bu da büyük oranda bir arza sebep olarak talebin önemini kaybetmesine neden olarak en nihayetinde token fiyatlarını etkileyecektir.

Benzer bir şekilde her ne kadar iyi bir fikir olarak gözükürse gözüksün eğer o ürün veya hizmet için bir piyasa yoksa bu tokenin gerçek dünyada karşılığını bulmak oldukça zor olacaktır ve haliyle fiyatlar da düşüş gösterecektir.

Dikkat etmeniz gereken nokta eğer ki bir projenin kendi potansiyeli ile birlikte kullanılabilirliği ve arkasında bu vizyonu gerçekleştirebilecek bir ekibi yoksa hiçbir proje sizi bir gecede zengin etmeyecektir. Bir ICO’ya yatırım yapabilmeniz için pek çok şeyin bir araya gelmesi ve piyasada değer kazanması gerek ve büyük bir çoğunlukla okuduğunuz şeyler gerçek olamayacak kadar iyi gözükecektir. Eğer ki bir projeden tatmin olmadıysanız çekilmekten de korkmayın.

4) Topluluğu Kontrol Edin

Topluluktan alınan destek yalnızca ICO’nun başarılı olması için değil aynı zamanda ilerideki büyümesi için de çok önemli bir noktadır. Günümüzde birçok ICO’nun Reddit, Slack ve Telegram gibi popüler platformlarda toplulukları bulunmakta. Bütün bu grupları ziyaret ederek konuşulanları inceleyebilirsiniz.

Verimli ve Aktif bir geliştirme ekibi sizi düzenli olarak bilgilendirerek izlenen yol haritası üzerinde yapılan gelişmelerden sizi sürekli haberdar tutacaktır. Aynı zamanda bu ortamlar eğer sormak istediğiniz bir soru varsa veya herhangi bir şüpheniz varsa bunları sormanız içinde harika bir fırsat olmakta. Fakat yine daha önceden de belirttiğimiz fanatik kullanıcıların yapabileceği yanlış bilgilendirmelere dikkat edin.

5)Her Şeyi Riske Etmeyin Ve İlk Fırsatta Her Şeyi Satmayın

Bu başlık altında bir tavsiyede iki tavsiye vermiş olacağız. Diyelim ki bütün araştırmalarınızı bitirdiniz ve bir ICO’ya yatırım yapmak için artık hazırsınız. Bu noktada bazı yatırımcılar ellerinde ne varsa hepsi ile birlikte girerek büyük oynayarak büyük kazanmayı amaçlamaktalar. Fakat bunun büyük bir hata olduğunu biliyor muydunuz?

ICO’ların büyük kazançlar sağlayabileceği ve eğer elinizdeki her şeyi yatırmazsanız ileride pişmanlık duyabileceğiniz doğru. Fakat daha yüksek bir ihtimalle ICO söz verdiği şeyleri yerine getiremeyerek tamamen elinizi boş çıkartabilir ki bu tip bir durumda eğer her şeyinizi yatırırsanız dımdızlak ortada kalmanız hayli olası bir durum olur.

Böylesine dengesiz bir piyasada her şeyinizi riske atmayı göze alamazsınız. Eğer bir ICO’ya yatırım yapmakta başarılı olmak istiyorsanız yapmanız gereken şey yalnızca bir yatırıma odaklanmak değil bir başka gün bir başka yatırım ile paranızı kurtarabilme ihtimaliniz. Çünkü bunu tırmanmamız gereken bir basamak olarak düşünürsek 5 basamak birlikte atlamanın sizi başladığınız noktadan 5 basamak daha geriye düşürebileceğini de akılda tutarak sabırlı olmanız ve tek tek güvenli bir şekilde çıkmanız en iyisi olacaktır.

Bunu açıklığa kavuşturduğumuza göre bir diğer durumda yani işlerin iyi gitmesine bağlı olarak token fiyatlarının artmaya başlamasında da hemen ilk fırsatta satış yapmamalısınız. Çünkü zaten bir risk aldıysanız ve kâra geçtiyseniz yatırımınıza biraz daha zaman verebilirsiniz. Örneğin birçok yatırımcı Ethereum ve Antshares (şimdi NEO) birkaç dolar artar artmaz hemen elindekileri satmıştı. Ethereum o yıl içerisinde 20$‘ın altında bir seviyeden neredeyse 400$‘a gelmişti. Böyle bir yolculuğa çıkmayı göze aldıysanız biraz daha risk alarak devam etmeniz direkt ilk fırsatta geri dönmekten daha iyi olacaktır.

Son olarak yatırımda altın kuralımız olarak; Kaybedebileceğinden daha çok para ile yatırım yapma.

Bu da başka bir yerden borç alıp veya normal harcama ve ödemelerinizden kısarak “ileride kazanırım nasıl olsa” düşüncesiyle yatırım yapmamamız gerektiği anlamına gelmekte.