Ðapps (Decentralized Applications)
İnternet kullanıcılarının günümüz internet sayfalarında paylaştıkları veriler üstünde mutlak kontrolü yoktur.
Ethereum, blockchain tasarımcılarına göre internetin sorunu olan bu olayı yine blockchaini kullanarak düzeltmek istemesi yönünden eşsizdir.
Bahsettiğimiz şey isteyen herkesin kendi uygulamasını herhangi bir engel olmadan paylaşabileceği ve günümüz uygulamaları gibi işlev görmek için ya da kullanıcıların verilerini yönetmek için bir ara bulucuya ihtiyaç duymayan bir “merkezsizleştirilmiş uygulama mağazası”dır.
Ðappler (merkezsizleştirilmiş uygulamalar) kullanıcıları ve tedarikçileri direkt olarak birbirine bağlar.
Bu merkezsizleştirilmiş tasarım Twitter’a gelse ne olurdu?
Blockchaine bir mesaj yazdığınız anda o mesajı mikro blog sistemini tasarlamış olan şirket bile silemezdi.
Hala daha yeni bir konsept olduğu için, Ðapp’in henüz üzerinde herkesin ortaklaştığı bir tanımı yoktur.
Ana özelliklerinden bazıları açık kaynak olmaları ve merkezi hata noktalarının olmamasıdır.
Ðapp Çeşitleri
Henüz yeni yeni ortaya çıkan bu teknolojinin taraftarları, “her şeyi” merkezsizleştirme düşüncesiyle kendilerinden geçebilir. Ama kullanıcıların bilgi işlem platformuna kurabilecekleri uygulamalar biraz kısıtlı olabilir.
Dappler üçe ayrılmaktadır:
- Parayı yöneten uygulamalar,
- Para barındıran uygulamalar (başka bir parça daha gerektirmektedir),
- ve “diğer” kategorisine giren, oylama ve hükümet sistemlerini barındıran uygulamalar.
İlk uygulama türünde, bir kullanıcı anlaşma sağlayabilmek adına başka bir kullanıcıyla, verinin dağıtımını kolaylaştırmak için, ağ üzerindeki dağıtılmış bilgisayar düğümlerini kullanarak Ether takas etmek durumunda kalabilir.
İkinci uygulama türü, para ile blockchain dışında kalan bilgiyi birleştirir.
Bu ne demek oluyor? Diyelim ki bir tarlanız var ve bunu bir sigorta uygulaması üzerinden sigortalattınız. Bu uygulama, sizinle alakalı olmayan hava durumu bilgilerine bağlı hareket eder. Hava durumu bilgilerini alan uygulama, kıtlığın size vurup vurmayacağını bilebilir. Ancak belirttiğimiz gibi hava durumu bilgilerinin sizinle bir alakası yoktur yani dışarıda kalan bilgidir.
Bu türdeki uygulamalar işlev görmek için dışarıdan güncel bilgi getiren tabiri caizse kahinlere ihtiyaç duyar. Belirtmekte fayda var ki bazı geliştirmeciler bu türdeki bir uygulamanın gerçekten merkezsizleştirilmiş bir şekilde yapılıp yapılamayacağı konusunda şüphecilerdir.
Bitcoin, mali otoritelere ihtiyaç duymadan ayakta kalmaya devam edebiliyorsa, şirketler veya başka türdeki organizasyonlar da böyle bir şey başarabilir mi?
Merkezsizleştirilmiş özerk organizasyonlar, Dapplerin hırslı nesillerindendir (bu konu DAO Nedir? yazımızda detaylandırılmıştır).
Hedef lidersiz bir şirket kurmak, başlangıçta üyelerin nasıl oy kullanacağı ve şirket fonunun nasıl kullanılacağı konularını bir programın yönetmesini sağlamak ve sonra da, işleri akışına bırakmaktır.
[widgets_on_pages id=”2″]
[widgets_on_pages id=”3″]