Kripto Para Oyuncularının Bilmesi Gereken 13 Altın Kural
Kripto Para Oyuncularının Bilmesi Gereken 13 Altın Kural
1- Hiçbir Zaman Kazan Kazan Durumu Yoktur.
Okul bahçesinde bir tahterevalli düşünelim. İki çocuk aşağı yukarı sallanır. Burada ortaya çıkan iki durum vardır. Ya bir çocuk ya da diğer mutlaka aşağı inecektir. Ya da kendilerini ortada tutabilmek için çok fazla baskı uygulayıp tahterevalliyi dengelemeye çalışırlar. Kripto para ticareti de işte böyle işler. Bazen hiçbir şey olmaz ve bazen de ortada çok fazla baskı altında kalmış bir piyasada dengelenmeye çalışırız. Bununla birlikte bir yatırımcı her kar ettiği zamanda bir başka yatırımcı zarar eder. Para bu şekilde el değiştirir. Tahterevalli her iki tarafta dengede kalmaz. Basit bir soru: Neden diğer oyunculardan daha iyi olduğunu düşünüyorsun?
2 – Trade Savaşları
Eski savaşlarda kullanılan bir terim vardır “Savaşın Sisi.” Ordunun başındaki general, ateşli silahlardan çıkan dumandan dolayı savaş alanını göremez, sadece önünde olanı görebilirdi. Yani görebildiği kadarıyla ve eksik bilgi ile karar vermek zorunda kalırdı. Trade de durum aynı böyledir. Her şey net olarak görülmez ve elde eksik ya da yanlış bilgiler vardır. Bazı oyuncular her zaman asimetrinin yanlış tarafındadır. Balina denilen güçlü unsurlar vardır. Bunlar yapılan ticareti güçlü bir şekilde etkileyebilecekleri çok fazla paraya sahiptirler. Ne zaman trade yapılacağını en iyi ve sadece onlar bilirler. Örneğin, eğer gerçek veya sahte bir mesaj fiyatı yönlendirirse genellikle biz bunu çok geç anlarız. Trade sırasında kazananlar diğerlerinden önce önemli bilgilere sahip olanlardır.
3 – 50 Artı 1
Bir kez daha tahterevalliyi ele alalım. Trade sırasında oluşabilecek iki durum vardır: yükselme ya da düşme. Bu %50-50 meselesi. Örneğin bir maymunun trade yapmasına izin verecek olursak, bu işlemin doğru olma ihtimali tam olarak % 50’dir. Hiç kimse her zaman % 100 sonuç alamaz. Bununla beraber, irrasyonel ve defalarca manipüle edilmiş bir piyasayı her zaman doğru şekilde tahmin edebilecek bir sistem yoktur. Her yatırımcının hedefi, işlemlerinin en az % 51’ini doğru yapmaktır. Her oyuncunun 100 işlemden 49’unda para kaybetmek için hayal kırıklığına uğrama toleransına ihtiyacı vardır.
4 – Önyargı… Maalesef!
Sistem ne kadar matematiksel olursa olsun, sihre ve umuda olan inancımız yolumuza her zaman çıkıyor. Örneğin, bir alt koin şu anda pompalanıyor ve baş döndüren bir yüksekliğe ulaşıyor. Zaten almak için genellikle çok geç olduğunu biliyoruz, ancak hala eksiklik ve geç kalma korkusuyla FOMO yapıyoruz. Ya da olmayan yerlerde çeşitli formasyonlar, fiyat hareketleri görüyoruz ve FOMO’nun da etkisiyle zaten fırlamış olan o alt koini alıyoruz. Psikolojide bunun için ayrı bir araştırma alanı var; Önyargı. Hiç kimse her zaman rasyonel değildir. Piyasada rasyonel hareket ettiğimize inanmak bir yanılgıdır.
5 – Hatalı Olan Sensin!
Piyasa her zaman haklı olandır. Eğer piyasa senin düşündüğün gibi davranmıyorsa hatalı olan sensindir. Hata sendedir bu her zaman böyle olacak. Piyasa senin istediğin gibi şekillenmeyecek. Hani hep derler ya “Ben sattım ondan sonra fiyat fırladı.” Hayır, piyasanın senin varlığından haberi bile yok. Sen yanlış zamanda sattın!
6 – Yeni Başlayanlar İşlemlerinde Kaybederler.
Çünkü;
Her zaman çok fazla para ile işleme başlarlar.
Özellikle Temel ve Teknik Analizi bilmeden işlem yaparlar. Bu durumda bu onlar için bir piyangodan farksızdır.
Açık pozisyonlarını çok uzun süre kapatmazlar. Hep bir umutla beklerler.
Kar realizasyonunu bilmezler. Asla kazandıklarını çekmek istemez ve daha çok parayla daha çok kazanacaklarını düşünürler.
Çok sık işlem yaparlar. Bu yüzden anlamsız ve vasat işlemlerle dolu bir işlem tahtaları olur.
7 – Neye Yatırım Yaptığını Bilmek.
Bir kripto para almadan önce onu detaylıca araştırmak gerekir. Çıkış amacı ne? Teknolojik alt yapıları ne? Arkasındaki ekip kim? Yol haritası nasıl? Yaptıkları ya da yapmayı planladıkları uluslararası anlaşmalar neler?
Sadece bunların araştırılması bile shitcoin’lerden uzak kalmayı sağlar.
8 – Kripto Piyasaları ile Diğer Piyasalar Arasındaki “X” Faktörü.
Kripto piyasası 7/24 açık tekel dükkanı gibidir. Her zaman bir şeyler alıp satmaya olanak tanır. Uyumaz ve seni kontrol eder. Ama borsa haftanın belli günlerinde belli saatlerde işleme açıktır. İstediğinde sen onu kontrol edersin. Buna ek olarak borsada x faktörü yoktur. Örneğin borsada düşüş bir hafta ya da birkaç ay sürebilir. Ancak kripto piyasasında x faktörü, bırak haftayı birkaç saat içinde devreye girip trendi bir anda değiştirebilir.
9 – Geleneksel Medya Kriptoya Geç Tepki Verir.
Geleneksel medyayı takip edip kripto ticareti yapmaya çalışanlar, temel analizi geleneksel medya ile şekillendirmeye çalışanlar her zaman geriden gelirler. Örneğin geleneksel medyada okuduğunuz bir makale Bitcoin’in %20 düştüğünü söylüyorsa yazı yayımlanana kadar durum çoktan değişmiş olabilir. Geleneksel medya kripto piyasası için çok yavaştır. Kripto piyasasına anlık tepkinin verildiği, güncel haberlerin çok hızlı yayımlandığı bu yazıyı okuduğun site çok işine yarayacaktır.
10 – Kripto Piyasasında Bilgi Daha Değerli.
Borsa ya da benzeri piyasalarda içeriden bilgi sızdırılması gibi yasa dışı bir takım eylemler ceza gerektirdiği ve sıkı takip edildiği için kolay kolay gerçekleşmez. Ancak kripto para piyasasının merkeziyetsiz ve düzenlenmemiş oluşu bu tür bilgi sızdırılması gibi detayları son derece kolaylaştırıyor. Bu durumda daha karlı işlemler yapabilmek için ne yaptığını bilmelisin. Ne yaptığını bilmek için de bilgiye sahip olmalısın. Kripto piyasasında bilgisi olanlar hep kazanır.
11 – Deneyim!
Kazanma olasılığını arttırmanın tek ve en iyi yolu trade yaparken elde ettiğin gerçek deneyim olacaktır. Kitap okuyarak ya da video izleyerek bu deneyimi sağlayamazsın. Sadece gerçek parayla yapılan trade sana deneyim, iç görü ve başarı getirecektir. Özellikle kaldıraçlı işlemler için açılan demo hesapları sadece borsanın işleyişini anlamak için kullanmak gerekir.
12 – Teknik Analize Hak Ettiği Değeri Ver!
Hareketli Ortalamalar, Bollinger Bantları, RSI, Macd, Mum Çubukları, Kanallar, Trend Çizgileri, Ayı/Boğa Bayrakları, Üçgenler, Takozlar vs. vs. Teknik analizdeki tüm araçları günlük, saatlik hatta 5 dakikalık zaman dilimlerinde kullanabilirsin. Ama unutma zaman dilimi ne kadar kısa olursa formasyonların hata payları da o kadar çok olur. Saatlerce grafikte göremeyeceğin şeyleri birkaç dakikada aramaya çalışma. Teknik analiz nankördür bazı şeyler çabuk unutulur ya da yeterince kullanılmazsa yorumlanması hatalı olur. Teknik analize hak ettiği değeri, zamanı vermeyi ihmal etme.
13 – Duyguların Arkadaşın Mı, Düşmanın Mı?
Bir trade yaparken kazanıldığı zaman duyguların pozitif olması ya da kaybedildiği zaman negatife dönmesi insan olarak bizlerin doğal ve aslında zayıf yanlarımız. Kripto piyasasında artık işlemlerin önemli bir kısmı botlar tarafından yapılıyor. Yani aslında robotlara karşı bir trade savaşının içindeyiz. Bu savaşı kazanma olasılığımız son derece düşük. Çünkü robotların duyguları yok! Onlar kazandığı zaman mutluluktan uçmuyor ya da kaybettiklerinde karamsarlığa düşmüyorlar. Onlar onlara söyleneni yapıyorlar sadece. Bu nedenle duygularını kontrol etmeyi, onları doğru bir şekilde yönetmeyi öğrenmen lazım.
Kazandığın zaman mütevazi olmayı, kaybettiğin zaman kenara çekilmeyi bilmelisin. Trade yapmaya başlarken duyguları kapının önüne bırakmayı dene. Trade bittiği zaman kapının önünden onları tekrar alabilirsin.
Sevgi ve Saygıyla
Taner BOZKURT