Federal Rezerv, CBDC Değerlendirmesi Yayınladı: Artıları ve Eksileri Neler?
ABD Federal Rezerv, dijital para ve CBDC konusunda Çin ile diğer ülkelerin bir hayli gerisinde kalsa da buna yetişmek için hızlı adımlar atmaya başladı. FED tarafından yayınlanan ve merkez bankası dijital parasını literatüre göre ele alan bu değerlendirme de CBDC fikrinin artılarını ve eksiklerini, FED ekonomistleri Francesca Carapella ve Jean Flemming’in gözünden sergilemekte.
Yayınlanan raporda merkez bankası dijital para biriminin ticari bankalar, mali politika ve finansal istikrar açısından etkileri masaya yatırılmakta. Literatürdeki tanımına bakıldığında CBDC’nin faiz getirisine sahip bir ödeme aracı olduğu ve illa ki bir banka hesabında veya ticari bankada tutulmasının gerekli olmadığı belirtiliyor.
CBDC’nin olası etkileri
Uzmanlar CBDC’lerin sektöre girmesinden sonra bundan ilk etkilenenin ticari bankalar olacağını vurgulamakta. Böyle bir değişim sonrasında ticari bankaların mevduat faizlerini artırmak zorunda kalacağı ve bunun bankaların fonlama maliyetini artıracağı vurgulanmakta. Bu da kredi faizlerinde önemli bir artışın önünü açabilir. FED raporunda bunun domino taşı etkisi ile önce bankaların en temel fonlama kaynağının değişmesine, daha sonra ise bankaların aracı rolünü kaybetmesine yol açabileceği belirtiliyor. Devamında da bankaların kredi ve borç verme oranları sert gerileme yaşayabilir.
Ancak St. Louis FED yöneticisi David Andolfatto’nun açıklamasına göre ticari bankalar merkez bankasından rezerv ödünç alabildiği müddetçe, bunların aracılık fonksiyonu ortadan kalkmayabilir ve bankalar hala CBDC ile bile kredi verebilir.
CBDC, merkez bankasının işine yarayabilir
Bu açıklamaların doğrultusunda CBDC’nin ticari bankalar üzerinde olumsuz etkileri olmadığı ifade edilebilir. Buna ek olarak merkez bankası dijital para birimlerinin “banka yığılması” olarak da bilinen olayın önüne geçebileceği belirtiliyor. Banka yığılması, büyük bir ekonomik buhran veya kriz anında herkesin bankalardan fonlarını ve paralarını çekmesi, teknik olarak bankanın batması olarak ifade edilebilir. FED ekonomistleri ise merkez bankasının böyle bir durumda dijital para üzerinde belirli limitler oluşturarak banka yığılmasının önlenebileceğini vurgulamakta.
Yani olası bir CBDC ilk araştırmalara göre mali istikrar ve merkez bankaları için oldukça faydalı bile olabilir. Ancak FED buna rağmen hala Dijital Dolar konusunda işleri yavaştan almaya devam ediyor ve edecek gibi gözüküyor. Kanada Merkez Bankası da yakın zamanda CBDC’nin neden riskli olduğuna dair bir araştırma yayınlamıştı.
