“Tüm Ekonomik Sorunların Anası Dolardır”

ABD Merkez Bankası (Fed) geçtiğimiz son birkaç hafta içerisinde ekonomiye trilyonlarca dolar para enjekte etti. Fed ABD ekonomisine para enjekte etmenin yanı sıra diğer ülkelerin merkez bankalarıyla kurduğu swap kanallarını da genişletti. Bu arada Fed tahvil alımlarını da artırıp bilançosunu hiç olmadığı kadar büyüttü.

Fed tüm bunları yaparken sosyal medyada yeni bir espri türedi: Money printer goes BRRRRR… İnsanlar bu espriyle Fed‘in ne kadar kolay bir şekilde para basabildiğini ifade edip bir nevi sistem eleştirisi yapıyorlar. Bu arada doların sonunun geldiğini, Fed’in elinde artık hiç kart kalmadığını söyleyen isimlerin sayısı da arttı. Mesela Fed’in eski ekonomistlerinden Erkin Şahinöz bu sabah “doların bittiğini” söyledi.

Doların Rolü

Global Macro Investor CEO’su Raoul Pal ise bu isimlerden daha farklı görüşlere sahip. Pal son zamanlarda yaşanan olayların doların sonunun geldiği yönünde yorumlanmasına karşı çıkıyor. Onun görüşlerine göre Koronavirüs sırasında yaşanan tüm bu olaylar aslında doların sonunun geldiğinin değil doların ne kadar güçlendiğinin bir göstergesi.

Pal bunun için diğer ülkelerin para birimlerinin dolar karşısında ne kadar değer kaybettiklerini hatırlatıyor. Özellikle gelişmekte olan ülkelere dikkat çeken Pal, bu para birimlerinin dolar karşısında adeta “kan ağladıklarını” ifade ediyor.

Borç Deflasyonu

Pal Fed’in bu kadar fazla para basıyor olmasının gelişmekte olan ülkelere çok büyük zararlar verdiğini vurguluyor. Çünkü onun görüşlerine göre Fed’in bir yandan dolar enjekte edip bir yandan bilançosunu büyütüyor oluşu, bu ülkelerde dışlama etkisine yol açıyor.

Pal; içinde bulunduğumuz mali düzenin artık adeta çıkmaz bir döngüye girdiğini düşünüyor. Kendisi bu durumu şu kelimelerle anlatıyor:

“Bakın; şu anda dünyanın en büyük sorunu dolardır. Çıkmaz bir döngüye girdik ve bu döngünün içerisinde büyüme hızı azaldıkça dolar değer kazanıyor, dolar değer kazandıkça büyüme hızı azalıyor ve dolar yine değer kazanıyor. Bu sırada dolar borçluları, borçlarını kapatabilmek için sandalye kapmaca oynamaya devam ediyorlar.”

Yapısal Sorun

Pal’in söylediklerini doğru kabul edecek olursak bu şu anlama geliyor: Fed’in para enjekte ederek çözmeye çalıştığı sorunlar aslında Fed bu paraları enjekte ettikçe daha ciddi bir hal alıyorlar.

Swap kanallarını genişletmek, parasal genişleme yoluna gitmek… Pal bunların hiçbirinin işe yaramayacağını düşünüyor. Pal bu yüzden Fed’in bu sorunu çözmek için bir şey yapamayacağını ve bu sorunun ancak düzenin değişmesiyle giderileceğini söylüyor:

“Küresel düzen bu sorunla baş edebilecek şekilde tasarlanmadı. Düzenin kendisini değiştirmeden çözemeyeceğimiz bir sorunla karşı karşıyayız. Bu sorun ne kadar para basılırsa basılsın çözülmeyecek. Bu yapısal bir sorun.”

Altın ve Bitcoin

Bu noktada Erkin Şahinöz’ün yorumunu yine hatırlatmak gerek. Pal, Şahinöz’ün aksine şu anki tabloyu “doların bitmiş olması” şeklinde değil de “doların güçlenmiş olması” şeklinde yorumluyor. Fakat Pal ve Şahinöz bu konuda birbirlerinden ayrılsalar da şu noktada hemfikirler: Düzen değişebilir.

Pal bu noktada altına ve Bitcoin’e işaret ediyor. Altın geçtiğimiz günlerde son 7 yılın en yüksek seviyesine çıktı ki bu arada Bank of America gibi kurumlar altın için rekor tahminler vermeye başladılar. Pal; altının düzen değişmeye başladığı için bu kadar hızlı bir şekilde yükseldiğini düşünüyor.

Kendisi bu noktada Bitcoin’e de işaret ediyor fakat Bitcoin’in şu an için altının gerisinde kaldığını ve henüz pek bir hareketlilik göstermediğini vurguluyor. Fakat bunu söylerken Bitcoin’in vaktinin de ”geleceğini” söylemeyi ihmal etmiyor.