Vitalik Buterin Ethereum ağındaki işlem hızını artırıp işlem maliyetini düşürecek şeyi açıkladı. Kendi blogunda rollup teknolojisini tanıtan Buterin bunun Ethereum altyapısını 100 kata kadar iyileştirebileceğini ifade etti.
Ethereum kullanıcıları DeFi kullanımının yaygınlaşması ile birlikte bir işlemi yapmak için 10 dolar gibi ücretler ödemek zorunda kalabiliyorlar. Artan işlem ücretlerinin (gas), Uniswap gibi bazı platformları “kullanılmaz hale getirdiği” söyleniyor. Vitalik Buterin roll-up teknolojisinin bu sorunu giderebileceğini düşünüyor.
Birinciden ikinci katmana geçiş
Ethereum ağı Bitcoin’den hızlı olmakla birlikte saniyede yalnızca 45 adet işlemi kaldırabilmektedir. DeFi pazarının büyümesiyle birlikte bu kapasite yetersiz kalmış ve işlem ücretleri artmaya başlamıştır. Ethereum geliştiricileri bu sorunu Layer 2 mekanizması ile çözmeyi hedefliyorlar.
Rollup denilen şey; ikincil katmana (Layer 2) ait olan unsurlardan biridir. Layer 2, bir blockchain’in dışında konumlanan (off-chain) ve o blockchain ağının üstündeki işlem yükünü hafifleten protokoldür. Blockchain’in (bu durumda, Ethereum’un) üstündeki yük bir akıllı sözleşme aracılığıyla bu Layer 2 protokolüne transfer edilir.
Roll-up nedir ve nasıl çalışır?
Rollup Ethereum’daki işlem verilerinin bir kısmının blockchain’de tutulmasını; o veriler üstünden yapılan hesaplamaların ise ikincil katmana aktarılmasını sağlar. O, bu yönüyle hibrit bir mekanizmadır.
Verinin bir kısmının blockchain’de tutuluyor olması, ölçekleme konusunda bazı kısıtlamalar getirir. Bu kısıtlama blockchain’in kendi bant genişliğinin ta kendisidir. Ancak rollup; verilere uygulanan sıkıştırma metodu sayesinde işlemlerin çok daha hızlı ve ucuz bir şekilde gerçekleşmesini sağlar. Ek olarak; verinin blockchain’de tutulması, onun yine blockchain üzerinden teyit edilmesini mümkün kılar ve Layer 2 kullanımı böylece daha güvenli hale gelir.
Ethereum’da 100 kata kadar varan iyileşme
Optimistic rollup ve ZK rollup olmak üzere iki çeşit rollup bulunur. Vitalik Buterin bu iki tür ile ilgili şu görüşlere sahip:
“Kısa vadede Ethereum Virtual Machine işlemleri için optimistic rollup; sıradan ödeme işlemleri için ise ZK rollup tercih edilebilir. Orta-uzun vadede ise ZK-SNARK teknolojisi gelişecek ve her şey için ZK rollup kullanılacak.”
Vitalik Buterin bu teknolojinin Ethereum’u ölçekleme konusunda 100 kat iyileştirebileceğini düşünüyor. Günümüzde saniyede 45 işlem kaldırabilen ethereum ağının bu teknolojiyle saniyede bin ile 4 bin arasında işlem kaldırabileceği ifade edilmekte. Ethereum kurucusuna göre ETH 2.0 sharding metotların gelişimi ile birlikte bu saniyede 100 bin işleme kadar çıkabilir.
