Bitcoin’de para gönderimi bir Bitcoin cüzdanından başka bir Bitcoin cüzdanına olur ve güvenlikli olması için dijital imza taşır. Ağ üzerindeki herkes para aktarımı hakkında bilgi edinebilir ve aktarım tarihçesi Bitcoin’in ilk ortaya çıktığı zamana kadar gidebilir.
Eğer piyasayı takip ediyor ve fiyatların artmasını bekliyorsanız elinizde Bitcoin tutmak çok iyi bir şeydir ama harcamadıktan sonra bu para birimine sahip olmanın ne anlamı var, öyle değil mi? Yani iş Bitcoin harcama noktasına geldiğinde, para işlemleri nasıl gerçekleşiyorlar?
Bitcoin Yoktur Sadece Bitcoin Aktarım Kayıtları Vardır
Bitcoinler’in olayı budur. Aslında yoklardır, sabit diskte bile kayıtlı değillerdir. ‘’Bitcoin’im var’’ diyen biri, bunu gösteremez. Belli bir Bitcoin hesabına bakarsanız orada dijital olarak tutulan Bitcoin göremezsiniz. Banka hesabınızda ₺ olmasına benzemez. Parmağınızla fiziksel bir şeyi, hatta dijital bir şeyi, işaret edip ‘’Al işte Bitcoin bu!’’ diyemezsiniz.
Bunun yerine, yalnızca artan ve azalan bakiyeli iki farklı hesap arasındaki işlemlerin kaydını görürsünüz. Yapılmış olan tüm işlemler blockchain denilen geniş bir ortak defterde tutulur. Bir Bitcoin hesabının bakiyesine bakmak isterseniz, bu bilgiye hesaba bakarak ulaşamazsınız. Blockchaine bakarak ayıklamanız gerekir.
İşlemlerin Görünümü
Eğer Ece, Berk’e biraz Bitcoin gönderirse bu işlem üç parça bilgi barındıracaktır:
- Girdi: Bu kayıt, Ece’nın o Bitcoinlere ilk başta nasıl ulaştığını gösterir (diyelim ki arkadaşı Tuğçe’den almış olsun)
- Miktar: Bu kayıt, Ece’nın Berk’e gönderdiği Bitcoin miktarını gösterir.
- Çıktı: Bu kayıtta ise Berk’in Bitcoin adresi gözükür.
Bitcoin Yollamak
Bitcoin yollamak için iki şeye ihtiyacınız vardır: Bitcoin adresi ve özel anahtar. Bitcoin adresi rastgele oluşturulur ve yalnızca harfler ve numaralar dizisidir. Özel anahtar daha farklı harfler ve numaralar dizilerinden oluşur ama Bitcoin adresinden farklı olarak, özel anahtar gizli tutulur.
Bitcoin adresinizi camdan yapılmış bir güvenli kasa olarak düşünün. Herkes kasanın içinde ne olduğunu görebilir; ama içinden bir şey almak veya içine bir şey koymak için özel anahtara sahip olmak gerekir.
Ece, Berk’e Bitcoin göndermek istediği zaman girdiyi, miktarı ve çıktıyı barındıran bir mesajı imzalamak için kendi özel anahtarını kullanır. Daha sonra Ece, kendi Bitcoin cüzdanından ortak Bitcoin ağına gönderim yapar. Orada, Bitcoin madencileri işlemi onaylar, işlem bloğuna koyar ve çözerler.
İşlem Onayı
Çünkü işleminizin madenciler tarafından onaylanması gerekir bu yüzden bazen onlar işlerini halledinceye kadar beklemeniz gerekir. Bitcoin protokolünün ayarlarına göre bir bloğun kazılması yaklaşık 10 dakikayı bulur.
Bazı tüccarlar bu blok onaylayıncaya dek sizi bekletebilirler. Yani aldığınız dijital ürünleri veya hizmetleri edininceye dek bir kahve molası verebilirsiniz.
Öte yandan bazı tüccarlar ise sizi işlem onaylanıncaya kadar bekletmezler. İşlem onaylanmadan önce aynı Bitcoinler’i başka yerde kullanmaya çalışmayacağınızı varsayıp size güvenebilirler. Bu genelde dolandırıcılığın çok önemli olmadığı, düşük gelirli işlemlerde olur.
Girdi ve Çıktı Miktarlarının Uyuşmaması
Bitcoinler yalnızca işlem kayıtları olarak var oldukları için, bir tane Bitcoin adresine bağlı farklı farklı işlemlerle karşı karşıya kalabilirsiniz. Diyelim ki Nazay, Ece’ye 2 bitcoin, Gözde üç Bitcoin ve Leyla bir Bitcoin yolladı ve bunların hepsi ayrı zamanlarda ayrı işlemler olarak gerçekleştiler. Bu işlemler Ece’nin cüzdanında altı Bitcoin oluşturacak şekilde tek bir dosya halinde birleşmezler. Ayrı işlemler olarak gözükürler. Ece, Berk’e Bitcoin göndermek istediği zaman cüzdanı, farklı işlem kayıtlarından gelen Bitcoinleri, Ece’nin göndermek istediği miktar kadar toplayıp göndermeye çalışacaktır.
Diyelim ki Ece’nin cüzdanında Berk’e göndermek istediği miktar tam olarak bulunmuyor. Belki de Berk’e yalnızca 1.5 Bitcoin göndermek istiyor. Bitcoin hesabındaki hiçbir işlem kaydı da bu miktarda değil ve toplandığı zaman da o miktara ulaşmıyor. Bu durumda Ece, işlemi küçük parçalara bölemez. Bir işlemin çıktısının yalnızca tamamını harcayabilirsiniz. Yani biri size para gönderdiğinde küçük parçalara bölemezsiniz; gelen miktarı kullanmak durumundasınız.
Böyle bir durumda Ece, kendisine gelmiş olan işlemlerden birini Berk’e aktarmak zorunda kalacaktır ve para üstü Ece’ye iade edilecektir.
Ece, Nazay’dan aldığı 2 Bitcoin’i Berk’e yollar. Girdi olarak Nazay ve çıktı olarak Berk gözükecektir. Miktar ise 1.5 Bitcoin olarak gözükür çünkü Ece’nin göndermek istediği miktar bu kadardır. Bu yüzden, Ece’nin cüzdanı otomatik olarak iki farklı çıktı oluşturur: 1.5 Bitcoin Berk’e gönderilir ve 0.5 Bitcoin para üstü olarak Ece’ye geri gelir.
İşlem Ücreti
İşlem ücretleri çeşitli faktörler kullanılarak hesaplanır. Bazı cüzdanlar manuel olarak işlem ücreti ayarlamanıza izin verir. Bir işlemin, alıcı tarafından alınmayan veya göndericiye para üstü olarak dönmeyen herhangi bir bölümü işlem ücreti olarak kabul edilir. Bu ücret daha sonra bu işlem bloğunu çözecek kadar şanslı olan madenciye ekstra ödül olarak gider.
Şuanda birçok madenci işlem ücreti olmadan çalışıyorlar. Ama blok çözmenin Bitcoin ödülü azaldıkça, bu durum değişecek gibi gözüküyor.
Geçmişte alınan işlem ücretlerinin üzücü yanlarından biri o ücretlerinin hesaplanmasının karmaşık ve gizli bir şekilde yapılmasıydı.
Bitcoin işlemlerini yöneten çekirdek yazılıma gelen güncellemeler, işlem ücretlerinin halledilme şeklini değiştirecek.
Fiş Alımı
Versiyon 0.9 ile birlikte gelen ve ödemelerin şeklini değiştirerek daha kullanıcı dostu ve olgun hale getiren değişikliklere rağmen, Bitcoin’in özellikleri arasında fiş vermek yoktur.
Ancak, BitPay gibi ödeme işleyiciler normal Bitcoin işlemlerinde bulamayacağınız fiş alımı vb. özellikler sunmaktadır.
Bir Bitcoin’in Yalnızca Bir Parçasını Göndermek İsterseniz
Bitcoinler ayrıştırılabilir. Bir ‘Satoshi’ bir Bitcoin’in yüz milyonda biridir, ve Bitcoin ağında en az 5430 Satoshi değerinde bir işlem yapabilirsiniz.
[widgets_on_pages id=”2″]
[widgets_on_pages id=”1″]