Bitcoin’in Düşüşü Buz Çağı Yaratabilir

Şu sıralar kripto paralara çok yoğun bir ilgi varken bazı “eski topraklar”, bu durumun mantıksız bir furya olduğunu söylüyor. Ufukta bir “buz çağı” olabilir mi?

2013’teki Olaylarla Benzerlikler

Blok ödülü bölünmesinin (block reward halving) üstünden 1 sene geçmiş. Bitcoin, medya tarafından epey pohpohlanıyor. Fiyatlar katlanarak artıyor… Şuana dek 2017 yılında Bitcoin’in yaşadığı serüveni böyle özetleyebiliriz. Ama Bitcoin tüm bunları, birebir aynılarını, 2013’te de yaşamıştı. 2012’deki blok ödülü bölünmesinden sonraki yıl Bitcoin’in fiyatı uçuşa geçmişti. 2013’ün başında 13 $ olan fiyat, 1200 $‘a çıkmıştı.

Yaşanan bu yükselişin türlü türlü sebebi vardı ancak 100 katlık bir artış, eşi benzeri görülmemiş bir artıştı. 2013’te yaşanan artışı 2017’de yaşanan %500’lük artışla kıyasladığımızda, %500 gibi devasa bir oran bile cüzi kalıyor. Bitcoin’in piyasa hacminin artık 100 milyar $’a yaklaştığını düşünürsek, artık 100 katlık bir artış beklemek de abartı olur zaten.

Zaman Değişti

Şuanki durum 2013’tekiyle kıyaslandığında insanlar genelde “zaman değişti” diyor. Artık Bitcoin daha fazla kabul görüyor, Mt. Gox olayı geçti gitti, ortam daha gelişmiş, kurumsal yatırımcılar piyasaya giriyor vesaire. Ancak zamanın öğrettiği şeylerden biri de, tarihin kendini tekrar ettiğidir. Ya da Mark Twain’in söylediği üzere: “Tarih kendini tekerrür etmez, kafiye yapar.”

Bir yıl içinde %500 oranında artış yaşanması, bir “balon”un oluşmaya başladığının göstergesi adeta. Bu denli büyük bir artışı tetikleyecek kadar büyük bir olay yaşanmadı ve şuana dek görünüşe göre insanların Bitcoin almasının tek sebebi “treni kaçırmayayım” düşüncesi. Çok büyük karlar etme hayaliyle piyasaya giren acemiler artık “zamanın değiştiğine” inanıyor.

Kumarhane Parası

Geleneksel ekonomistler şuanda kripto para piyasasının mantıklı yatırımcılardan oluştuğunu düşünürken davranışsal ekonomistler aksi yönde düşünüyor. “Armut piş ağzıma düş” mantığıyla tabiri caizse havadan kar elde eden yatırımcılar, normalde alacaklarından daha fazla riskler almaya başladı. Kumarhanede iyi karlar elde etmeye başlayan kumarcılar gibi. Kumar oynayan insan oyunu kazandıkça daha fazla risk almaya başlar çünkü artık kendi cebindeki parayla değil “kumarhanenin parasıyla” oynadığı yanılgısına kapılır.

Bitcoin’in bu sene yaşadığı hızlı yükseliş sayesinde pek çok yatırımcının portföyü de bayram etti. Bu yatırımcılar Bitcoin’in olması gerekenden fazla fiyata ulaşıp ulaşmadığını, artık satma zamanı olup olmadığını sorgulamak yerine hesaplarındaki parayı biraz daha tutup daha fazla kar etme peşinde.

2013’ün Sonu İyi Değildi

2013’te yaşanan düşüş, Bitcoin’in o zaman dek yaşadığı ilk uzun süreli düşüştü. Elbet 2013’ten önce de düşüşler yaşanmıştı (32 $’dan 2 $’a gibi) ama Bitcoin ilk kez bu düşüşten sonra kendini hızlı toparlayamamıştı. Ama ne olursa olsun, Bitcoin kendini hep toparlamıştı. İnsanlar böyle düşünüyordu. İnsanlar aynı zamanda 2013’te yaşanan büyük düşüşün, 2014’te duracağını ve Bitcoin’in tekrar şanına kavuşacağını düşünüyordu.

İnsanlar yanıldı çünkü Bitcoin’in Kasım 2013’te gördüğü 1200 $ düzeylerini tekrar görmesi, 3 yıl sürdü. Bitcoin bu yıl şuana dek çok güçlü ilerliyor. Ama şuan yaşanacak bir düşüş, çok fazla can yakacaktır. Bu sefer, toparlamak daha uzun bile sürebilir ve bir buz çağıyla karşılaşabiliriz…