2017’de Wall Street Bitcoin Hakkında Neler Söyledi
Bitcoin bir balon mu ? Yoksa değeri 2018 boyunca da değeri artmaya devam mı edecek ?
Kayda değer bankacılar, ekonomistler ve yatırımcıların hepsi, geçtiğimiz yıl boyunca bu konu hakkındaki fikirlerini belirttiler. Ortaya birçok farklı görüş çıktı: Bazıları, yatırımcıların sermayelerini ellerinde tutmaları gerektiğine inandılar ancak birçoğu diğer kripto para birimleri ile ilgili şüphelerini dile getirirken Bitcoin için alarm verdiler.
Fiyatların Düşeceğini Öngörenler
Peter Schiff
Euro Pacific Capital‘in Başkanı ve Genel Müdürü olan ve ayrıca 2008 piyasa çöküşünü önceden tahmin eden birkaç kişiden biri olan Peter Schiff kendinden emin bir yatırımcı olabilir ancak peşin paraya olan sevgisi Bitcoin’e kadar genişlemedi. Üstelik, bazı insanlar Bitcoin’den yararlanırken, yatırım danışmanı, çoğu insandan zamanında satış yapmalarını beklemedi.
Peter Schiff 17 Ağustos günü, Bitcoin 4.000 dolarlık işlem gördüğü sırada şöyle bir açıklamada bulundu:
”Kesinlikle Bitcoin ve kripto parayla ilgili birçok yükseliş var ve balonlarla ilgili asıl konu da budur. Balonların psikolojisi bunu körükler. Siz sadece bunun işe yarayacağına ikna olursunuz. Ve fiyat yükseldikçe, siz de haklı olduğunuza daha fazla ikna olursunuz. Ancak daha fazla yükselmeyecek çünkü işe yarayacak. Spekülasyonlar yüzünden yükseliyor.”
Jamie Dimon
12 Eylül’de JPMorgan Chase Genel Müdürü Jamie Dimon, Barclays organizasyonunda bir konuşma yaparken Bitcoin ile ilgili eleştirilerini ikiye katladı.
O zaman, Bitcoin’in değeri hala 4.000 dolar civarındaydı. O tarihten itibaren Jamie Dimon, birkaç etkinlikte daha Bitcoin’i hedef aldı ve bu durum Wall Street figürlerinden kendisine bir yorum dalgası gelmesine neden oldu.
Ve genel müdür (Jamie Dimon) artık Bitcoin hakkında konuşmayı bitirdi.
”Bu sahtekarlık… Durum lale çılgınlığından daha beter. Sonu iyi bitmeyecek. Birilerinin canı epey yanacak. ” -12 Eylül, Dimon.
”Şimdilik bu kripto şeyler bir çeşit yenilik. İnsanlar bunun düzgün bir şey olduğunu düşünüyorlar. Ancak kripto paralar ne kadar çok büyürse, hükümetler onları o kadar çok kapatacak.” –22 Eylül, Dimon.
”Eğer kripto para alacak kadar ahmaksan, bir gün bunun bedelini ödeyeceksin.” –23 Ekim, Dimon.
Ray Dalio
Koruma fonu firması Bridgewater Associates‘in kurucusu Ray Dalio, 19 Eylül’deki bir röportajında, ”Bitcoin’in geniş bir kabul görmemesi, etrafındaki spekülasyonlarla birleştiğinde, onun gerçek bir para birimi olmasını engelliyor” dedi.
O tarihte, Bitcoin hala 4.000 dolar civarındaydı.
”(Bitcoin ile) çok fazla işlem yapamıyorsunuz. Kolayca harcama yapamıyorsunuz. Altının aksine, değişken olduğu için etkili bir değer saklama aracı da değil. Bitcoin oldukça spekülatif bir piyasa. Bitcoin bir balon.”
John Hathaway
İki gün sonra, 21 Eylül’de, Tocqueville Asset Management ile birlikte altın yatırımcılığı yapan John Hathaway, bir röportaj sırasında altından uzakta herhangi bir dikkat veya yatırım çekmediklerini belirterek, kripto paralardan ”çöp” şeklinde bahsetti.
”Elbette balonlardan para kazanabilirsiniz ama bundan sakınmalısınız. Kripto paraların toplam piyasa değerlerinin 180 milyar dolar veya bundan daha fazla ya da belki şimdilik bundan biraz daha az olduğunu unutmayalım – bu değer altınla karşılaştırıldığında çok düşük.”
Jordan Belfort
”Wall Street’in Para Avcısı” Jordan Belfort, Jamie Dimon‘ın kötü şöhretli ”sahtekarlık” yorumlarından sonra, 27 Eylül’de kendisine bu konuda destek oldu. O gün boyunca Bitcoin, 3,910 dolar civarında gezinmişti.
”Ben Bitcoin almalısınız veya almamalısınız gibi bir şey söylemiyorum, ancak şahsen ben, bu kadar çabuk yok olabilen bir şeye bu kadar çok para yatırırken daha dikkatli olurdum.”
Warren Buffett
Milyarder yatırımcı ve belkide burada listelenen kişilerin en kayda değer olanı Warren Buffett, 26 Ekim’de, her yıl katıldığı soru-cevap seansında Bitcoin’i ”gerçek bir balon” olarak adlandırdı.
O tarihte Bitcoin, 5.700 dolar yakınlarındaydı.
”İnsanlar artan fiyat hareketlenmelerinden çok heyecanlanıyor, ve insanları bu duruma Wall Street alıştırıyor… Bitcoin değer üreten bir varlık olmadığı için ona bir değer veremezsiniz.”
Tidjane Thiam
Bir sonraki hafta 2 Kasım’da, Credit Suisse Genel Müdürü Tidjane Thiam, bir basın toplantısında konuyla ilgili fikrini belirtti ve Bitcoin’in anonim işlemleri kolaylaştırma kabiliyetinin durumu zorlaştırdığından söz etti. O tarihte kripto para 7.000 dolar civarında dalgalanıyordu.
”Tanımlayabildiğimiz kadarıyla, günümüzde Bitcoin alım satımının tek sebebi para kazanmaktır. Bu da spekülasyon ve balonun tam olarak tanımı demektir.”
Carl Icahn
Icahn Enterprises‘ın kurucusu olan bir diğer milyarder yatırımcı Carl Icahn, 1 Aralıktaki bir röportajında, Bitcoin’in kendisine bir balon gibi gözüktüğünü belirtti.
O tarihte Bitcoin, 10.000 dolara kadar fırlamıştı.
”Dürüst olayım, anlamıyorum… Anlamıyorum yani. Bir şeyi anlamıyorsam da ona bulaşmam.”
Fiyatların Yükseleceğini Öngörenler
Bill Miller
Yine de, efsanevi koruma fonu yatırımcısı Bill Miller, farklı bir görüş savundu.
Bill Miller, sahip olduğu MVP1 fonu Bitcoin ve Bitcoin Cash üzerindeki ağırlığını %50 oranında arttırdığı için, kripto paralara olan inancını ikiye katladı. Aralık ayının ortalarındaki bir internet yayınında, fonunun 2013 ve 2014 yıllarında, Bitcoin’in değeri 350 dolarken, satın alındığını söyledi. O tarihte Bitcoin yatırımı, havuzun sadece %5‘ini oluşturuyordu.
Ayrıca Miller, Warren Buffett ve Jamie Dimon da dahil olmak üzere kripto paraları eleştirenleri hedef aldı. Miller’a göre ikisi de bu konuyu tamamen düşünmüyorlardı.
İnternet yayını sırasında Miller: ”Kendime güvenerek söylüyorum ki hiçbiri bu konuyu dikkatlice incelememişlerdi.” dedi. ”Buna rağmen tam olarak incelemedikleri bir konu hakkında oldukça sert bir tavır sergilediler.”
Mike Novogratz
Bitcoin’e olan büyük ilgisiyle bir fon isteyen Fortress Investment Group‘un eski yöneticisi Mike Novogratz, konuya daha iyimser bir yaklaşım sergiledi.
Milyarder yatırımcı, Bitcoin’in 2017’de baloncuk bölgesine girmiş olabileceğini kabul ederken, 26 Eylül’de, odak noktası blockchain teknolojisi ve kripto paralar olan 500 milyon dolarlık bir koruma fonu piyasaya süreceğini bildirdi.
Bitcoin o gün, Çin‘in ICO ile ilgili sıkı önlemler almasının ardından 3.000 dolarlara kadar gerilemişti.
”Bu, ömrümüzün en büyük balonu olacak. Fiyatlar, olması gerektiğinden daha fazla yükselecek. Siz bu alanda yükselirken çok fazla para kazanabilirsiniz, biz de bunu planlıyoruz.”
O zamandan beri fon için planlar yapıyor, ancak teknoloji alanında da yükselişini sürdürüyor.
Öğretim Görevlileri
Akademi dünyasından uzmanlar, kripto paraların yasallığıyla ilgili şüphe uyandıran finansçılar kadar ileri gitmemiş olsalar da, kripto paraların rasyonel bir modelde gerçekten değerlendirilip değerlendirilmeyeceği kadar, balonla ilgili de sorular ortaya attılar.
Aswath Damodaran
Wall Street’in ”Değerleme Dekanı” olarak bilinen ve New York Üniversitesi, Stern İşletme Fakültesinde maliye profesörü olan Aswath Damodaran, 25 Ekim’de yazdığı bir blog yazısında, kripto paraların alıp satılan bir şey ya da bir varlık sınıfı olabileceğini düşünmediğini belirtti.
”Bitcoin bir varlık değil, bir para birimi ve böyle bir şeyi değerlendiremez veya ona yatırım yapamazsınız. Sadece fiyatını belirlersiniz ve ticaretini yaparsınız.”
Nouriel Roubini
New York Üniversitesi Stern İşletme Fakültesinde ekonomi profesörü olan Nouriel Roubini, 8 Kasım’da Business Insider Poland ile birlikte yaptığı röportaj sırasında Bitcoin’i ”devasa ve kurgusal bir balon” olarak adlandırdı.
O tarihte Bitcoin, neredeyse 8.000 dolara ulaşmıştı.
”Dahası – Bitcoin, suçlular tarafından da kötü işler için kullanılıyor. Bence daha fazla ülke kripto para alışverişini kaçak olarak yapacak, aynı Çin’in yaptığı gibi. Yeni düzenlemeler benimsenecek. Böylece, bu durum bir son bulacaktır.”
Joseph Stigliz
Şu anda Columbia Üniversitesinde profesör olan, Dünya Bankasının baş ekonomisti Joseph Stigliz, 29 Kasım’da kripto paraların hükümet tarafından kontrol edilmesi gerektiğine inandığını söyledi.
O dönemlerde Bitcoin, 9.900 dolar civarına fırlamıştı.
”Bitcoin sadece yasaları atlatabildiği ve gözetim altında tutulamadığı için başarılı. Bana göre Bitcoin bu yüzden yasa dışı ilan edilmeli. Ayrıca kripto paranın sosyal hayatımıza hiçbir önemli katkısı yok. ”
Robert Shiller
Nobel ödüllü ekonomist Robert Shiller, 19 Aralıkta bir şekilde benzer bir görüşle yankılandı. Shiller, kripto paraları değerlendirmek için herhangi bir yol olmadığından, konu Bitcoin yatırımına geldiğinde kripto paraya yatırım yapanların rasyonel kararlar vermediğinden bahsetti.
Bitcoin’in fiyatı önceki haftasonu boyunca neredeyse 20.000 dolara kadar fırlamıştı.
Shiller ”Bana göre Bitcoin’in değeri son derece belirsiz,” dedi. ”Eğitimli kişilerin karar alma sorununu kesin bir şey haline getirebileceğini düşünebilirsiniz… Ancak, beyin bunu yapıyormuş gibi gözükmüyor.”