G20’de Yaşananlar ve Ülkelerin Kripto Paralara Bakış Açıları
Geçtiğimiz yılın sonlarında Bitcoin’in hem fiyatı da hem de popülerliği zirve yapmıştı. Tam o dönemlerde Fransa’nın maliye bakanı, gelecek G20 zirvesinde Bitcoin konusunun da masaya yatırılmasını önermişti.
Fransız maliye bakanının (ve diğer yetkililerin) önerisi dikkate alındı ve G20 zirvesinde kripto para konusu konuşuldu. Yapılan konuşmalarda ülkelerin kripto paralara karşı nasıl bir tutum izledikleri ortaya çıkmış oldu. Şu ana dek pek çok ülke kripto para sektörünü kendi başına düzenlemeye çalıştı veya düzenledi ancak artık bu iş değişecek gibi duruyor. Son zamanlarda bazı yetkililer tarafından yapılan açıklamalara bakacak olursak pek çok isim, kripto para sektörünün her ülke tarafından ayrı ayrı düzenlenmesini değil, ülkeler tarafından ortak biçimde düzenlenmesi istiyor. Bu düşünce G20’deki konuşmaların da temelindeydi ve görünüşe göre ülkeler bundan sonra kripto paraları küresel çapta düzenlemeye çalışacaklar.
G20 zirvesinde kripto para sektörünün nasıl düzenleneceğine dair detaylı bir konuşma yapılamadı çünkü konferansın hemen başlarında G20 ülkelerinin mali düzenlemelerini koordine eden Finansal İstikrar Kurumu (FSB), böyle bir konuşma yapmaya gerek olmadığını belirtti.
FSB tarafından böyle bir açıklama gelmiş olsa da bazı G20 ülkeleri kripto para sektörünün daha detaylı araştırılması gerektiği kanaatinde.
Bu ülkelerin başında da Arjantin geliyor. Arjantin Merkez Bankası’nın Başkanı olan Frederico Sturzenegger kripto paraları düzenlemek için henüz erken olduğunu kabul ediyor ancak yine de gelecekte yapılacak olası düzenlemeler için şimdiden araştırmalara başlanması gerektiğini düşünüyor.
Yeni Başlıyor
Arjantin Merkez Bankası’nın Başkanı Sturzenegger G20 ülkelerinin kripto paralar hakkında araştırma yapmaya başlamalarını ve en geç Temmuz ayına gelindiğinde bu araştırmaların diğer üye ülkelerle de paylaşılmasını istiyor. Sturzenegger:
“Temmuz ayına gelindiğinde ‘neyi düzenliyoruz?’ sorusuna değil ‘hangi bilgilere ihtiyacımız var?’ sorusuna son derece somut ve spesifik cevaplar verebiliyor olmalıyız.”
Sturzenegger tarafından yapılan bu açıklamaya G20 üyesi olan her ülke katılmıyor olsa da bazı ülkelerin kesinlikle katıldığını söyleyebiliriz.
Bu aşamada ortaya ne gibi şeyler çıkacağını söylemek çok güç çünkü ülkeler de detaylı araştırmaya yapmaya yeni yeni başlıyorlar. Ortada bariz olan tek şey Dünya’nın en güçlü 20 ekonomisi içerisinde olan bazı ülkeler kripto paraları araştırmak için kolları sıvadılar.
Suçla Mücadele
G20 konuşmalarında neredeyse her ülkenin katıldığı fikir ise kripto paraların para aklama ve terörizm finansmanı gibi suçlardan olabildiğince arındırılmaları oldu. Kripto para piyasasında gerçekleşebilen bu gibi suçları önlemek için de Mali Eylem Görev Gücü’nün (FATF) kripto para piyasalarına belli standartlar getirmesi gerekecek. Daha önce yayınladığımız üzere G20’de yapılan açıklama şu şekildeydi:
“Kripto varlıklar için uygun olan FATF standartlarını yürürlüğe sokacak, FATF’nin bu standartları değerlendirmesini bekleyecek ve FATF’den bu standartları küresel çapta uygulamasını isteyeceğiz. Dünya genelindeki standart belirleme organlarının kripto varlıkları ve (kripto varlıkların) risklerini takip etmeye devam etmelerini istiyoruz.”
G20 tarafından yapılan açıklamada G20’nin “kripto varlıklar da dahil olmak üzere (genel olarak) teknolojik yeniliklerin finans sistemini ve ekonomiyi daha verimli hale getirebileceklerinin” bilincinde olduğu da belirtiliyor.
Ama şöyle bir sorun var:
“Ancak kripto varlıklar müşteri ve yatırımcı güvenliği, piyasa bütünlüğü, vergi kaçakçılığı, para aklama ve terörizm finansmanı gibi konularda kafalarda soru işareti bırakıyor.”
G20 ülkeleri de kripto paraların teknolojik açıdan potansiyele sahip olduklarını ancak bu potansiyelin yanında bazı riskler olduğunu düşünüyorlar ki bu düşünce insanı pek şaşırtmıyor.
Ülkelerin Temmuz’daki Durumları
Söz konusu kripto para düzenlemeleri olduğunda Dünya üzerindeki farklı ülkelerin ne gibi bir tutum sergilediğini bilmek önemli. Ülkelerin ne gibi adımlar attığına baktığımızda aslında şu an uygulanan düzenlemelerin birbirlerinden ne kadar farklı olabildiklerini görüyoruz. Bazı ülkeler kripto paralara karşı kısmen ılımlı adımlar atarken bazı ülkeler son derece katı yaptırımlar uyguluyor. Peki G20 üyesi olan ülkeler kripto paralara hangi açıdan bakıyorlar?
Türkiye
Kripto paraların ülkemizdeki gelecekleri de maalesef henüz net değil. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek bundan yaklaşık 1,5 ay önce kripto paralarla ilgili konuşmuş ve Türkiye’nin kripto paralar için özel araştırmalar yürüteceğini belirtmişti.
Kripto paralardan vergi alınması da ihtimaller dahilinde. Aralık ayında merkez bankasının bu yöndeki çalışmalarına dair bazı haberler çıkmıştı.
Venezuela kendi dijital parasını çıkardıktan sonra başka ülkeler de bu trendi takip etmeyi gözden geçirmeye başladılar. Bu ülkeler arasında Rusya (önceden de düşünüyordu ancak artık iyice ciddileşti), İran gibi ülkeler yer alıyor ve her ne kadar kesin olmasa da Türkiye’nin de bu yönde çalışmalar yapabileceği söyleniyor.
Arjantin
Güney Amerika’daki kripto para piyasasının önemli merkezlerinden olan Arjantin şu ana dek kripto para konusuyla çok yakından ilgilenmedi. Arjantin’de kripto para kullananların sayısı hala oldukça az. Ülkenin küresel kripto para piyasasında büyük bir yeri olduğu da söylenemez.
Kripto paralar Arjantin’de özellikle günlük eşyaları satın almak için kullanılıyorlar. Arjantinliler kripto parayı döviz almak için de kullanıyorlar. Döviz almak için kripto para kullanmak biraz zahmetli olabiliyor ancak ülkede döviz almaya yönelik bazı kısıtlamalar olduğu için insanlar bu zahmete katlanıyorlar.
Kripto paralar Arjantin’de -her ne kadar Venezuela kadar olmasa da- hükûmet tarafından uygulanan bazı kısıtlamaları bir nevi aşmak için kullanılıyorlar. Dediğimiz gibi kriptonun Arjantin’de kullanım oranı hala az ancak kripto paraların daha yaygın hale gelmesi durumunda Arjantin hükûmetinin olaya el atmak istemesi pek şaşırtıcı olmaz.
Avustralya
Avustralya kripto para piyasasını kendi başına düzenlemeye başlamış olan nadir ülkelerden biri. Ülke yakın zamanda kripto para borsaları için yeni düzenlemeler getirmiş ve borsaların uyması gereken zorunlu yasaları açıklamıştı.
Hükûmet yakın zamanda çıkardığı yasayla ülkedeki Bitcoin borsalarına Avustralya İşlem Rapor ve Analiz Merkezi’ne (AUSTRAC) kayıt yaptırma yükümlülüğü getirmişti.
Kripto paralar, özellikle de Bitcoin, Avustralya’da git gide daha yaygın hale geliyorlar ve hükûmet, yaptığı bu yeni düzenlemelerle bu hızlı -ve belki de sağlıksız- büyümenin önüne geçmek istiyor.
Brezilya
Brezilya hükûmeti Blockchain teknolojisinin gelecek vaat ettiğine inanıyor ve bu inanç doğrultusunda Blockchain’i çok daha yoğun şekilde araştırmaya başladı.
Brezilya’nın merkez bankası olan Banco Central do Brasil, Blockchain teknolojinin araştırılması ve geliştirilmesi için yaptığı çalışmaları hızlandırıyor. Haberlere göre ülkenin merkez bankası “erişebildiği her türlü Blockchain platformu” üzerinde deneyler yapıyor.
Ülkede Blockchain teknolojisine gayet ılımlı yaklaşılıyor ama kripto paralar için aynısını söylemek pek mümkün değil. Hatta merkez bankasının başkanı bundan birkaç ay önce yaptığı açıklamada Bitcoin’in “ponzi” olduğunu söylemişti.
Merkez bankasının başkanı olan Ilan Goldfajn Pazartesi günü yaptığı açıklamalarda da Brezilya’nın kripto paraları düzenlemek gibi bir niyeti olmadığını gayet açık biçimde belirtmişti.
Kanada
Kanada da Avustralya gibi kendi başına kripto para sektörünü düzenlemeye girişen ülkelerden biri. Aradaki fark ise Kanada’nın kripto para sektörüne çok daha iyimser yaklaşıyor olması. Kanada hükûmeti, Blockchain tabanlı olan ilk borsa yatırım fonu planına yeşil ışık yakmıştı.
Çin
Çin’in Bitcoin’e karşı nasıl bir tutum izlediğini artık tüm dünya biliyor. Çin 2017 yılının sonlarına doğru ülkedeki ICO’ları yasaklamıştı ve o zamandan beri de piyasaya epey katı yaptırımlar uyguluyor.
Çin’de ICO yasağından sonra kripto para borsaları kapatıldı ki Çinli vatandaşlar kripto para ticareti yaparken zorlansınlar. Çin bununla da yetinmedi ve yakın zamanda aldığı kararla yabancı borsalardan kripto para almayı da yasakladı.
Çin bu saatten sonra tavrını değiştirir mi değiştirir mi bunu ancak zaman içinde göreceğiz ancak yakın zamanda Çin Halk Bankası’nın başına yeni bir isim atandı. Atanan yeni kişinin kripto paralara çok daha ılımlı yaklaştığı biliniyor. Yani Çin’in uyguladığı yaptırımlar belki bir ihtimal hafifleyebilir ancak dediğimiz gibi, ancak zamanla göreceğiz.
Fransa
Kripto para konusunun konuşulması ve araştırılması gerektiğini düşünen ülkelerden olan Fransa, kripto paraların her ülke tarafından ayrı ayrı değil pek çok ülke tarafından ortak şekilde düzenlenmeleri gerektiğini düşünüyor. Fransa Maliye Bakanı Bruno Le Maire şöyle söylemişti:
“G20 başkanı olan Arjantin’e Nisan’da yapılacak olan G20 zirvesinde hep beraber Bitcoin hakkında konuşulması yönünde öneride bulunacağım. Ortada çok bariz bir spekülasyon riski bulunuyor. Bunu göz önünde bulundurmalı, araştırmalı ve diğer G20 ülkeleriyle birlikte Bitcoin’in nasıl düzenlenebileceğini konuşmalıyız.”
Almanya
Almanya da bu konunun konuşulması gerektiğini düşünen ülkelerden. Almanya da kripto paralara uygulanacak düzenlemelerin küresel çapta olmaları gerektiğini düşünüyor ve Almanya bu fikri ortaya atan ilk ülkelerdendi. Almanya’nın merkez bankası Bundesbank’ın kurul üyelerinden olan Joachim Wuermeling şöyle söylemişti:
“Dolayısıyla dijital paraların verimli şekilde düzenlenmesi için uluslararası boyutta olabilecek en iyi şekilde işbirliği yapılmalı çünkü ulus devletlerin düzenleme gücü belli ki kısıtlı.”
Hindistan
Kripto paralar Hindistan’da -henüz- resmi olarak yasaklanmadılar ama Hindistan hükûmeti kripto paralardan gerçekten hiç hazzetmiyor. Baya baya hazzetmiyor. Nefret ediyor.
Ülkedeki pek çok kripto para borsası zar zor ayakta duruyor, kripto para borsalarının banka hesapları direkt bankalar tarafından askıya alınıyor ya da komple kapatılıyor. Hindistan Devlet Bankası (SBI), Axis Bank, HDFC Bank, ICICI Bank ve Yes Bank gibi bankalar ülkedeki kripto para borsalarına epey saldırgan davranıyorlar.
Endonezya
Bitcoin’den pek hazzetmeyen ülkelerden biri de Endonezya. Endonezya Merkez Bankası geçtiğimiz yılın Ekim ayında Bitcoin’in bir ödeme aracı olarak kullanılmasını yasaklamıştı.
Banka bu yasağın gerekçesi olarak Bitcoin’in Endonezya’da resmi bir ödeme aracı olarak tanınmıyor olmasını göstermişti.
İtalya
İtalya’da yakın zamanda alınan karara göre İtalya’daki kripto para kullanımı belli kategorilere ayrılacak ve “dijital paralara ilişkin hizmet sağlayan” organizasyonların bir listesi çıkartılacak. Bunun Bitcoin için olumlu bir haber olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca bundan böyle İtalya’da kripto paralara yönelik bir şirket kurmak isteyen kişiler bu isteklerini rahatlıkla hayata geçirebilecekler.
Japonya
Japonya bundan birkaç yıl önce Bitcoin’i resmi bir para birimi olarak tanımış ve epey ilgi toplamıştı. Ancak ülkede kripto para sektörüne yönelik uygulanan (daha doğrusu uygulanmayan) düzenlemeler yüzünden bazı sıkıntılar yaşandı.
Ocak ayında Japon merkezli Coincheck borsasının saldırıya uğraması ve toplamda 500 milyon $’dan fazla paranın çalınması kripto para dünyasında yaşanan en büyük hack saldırısı olarak tarihe geçti.
Japonya’daki kripto para borsaları yaşanan bu saldırı yüzünden çok daha katı düzenlemelerle baş etmek durumunda kaldılar ki bunun aslında olumlu olduğunu söyleyebiliriz.
Coincheck saldırısı sonrasında Japonya’daki yasal düzenleyicilerin kripto para sektörüne uyguladıkları düzenlemeler biraz daha sertleştiler ancak Japonya’nın kripto paralara karşı genel tutumunun olumlu yönde olduğunu söylemek mümkün.
Meksika
Meksika da kripto para sektörünü kendi başına düzenlemek için kolları sıvadı ve yakın zamanda Avustralya ve Kanada gibi kendi düzenlemelerini getirecek.
Meksika’da kripto para piyasasının nasıl düzenleneceği zaten belli durumda. Bu düzenlemelerin hayata geçmeleri için ise yalnızca tek bir imza gerekiyor. Şu anki halleriyle genel olarak fintech konusunda (kripto para şirketleri de dahil) bazı çözümler üreten düzenlemeler ülkenin başkanı Enrique Pena Nieto tarafından imzalanmaları durumunda yasa haline gelecekler.
Rusya
Kripto para düzenlemeleri konusunda en çok git-gel yaşayan ülke şüphe yok ki Rusya’dır. Rusya‘nın kripto paralara ne gibi düzenlemeler getireceği zamanla değişiklik gösterebiliyor ancak biz ülkedeki en güncel durumu yazalım. Hükûmet şu anda kripto paraları otoriter bir tutumla düzenlemek istiyor, merkezsiz borsaları kapatmayı düşünüyor ve kendi koinini çıkarmayı planlıyor. Rusya’da kafalar biraz karışık.
Rusya Kripto Para ve Blockchain Birliği (RACIB) tarafından yapılan duyuruya göre hükûmetin oluşturmak istediği CryptoRuble adlı dijital para 2019 ortalarında kullanıma hazır olacak.
Suudi Arabistan
Suudi Arabistan’ın kripto paralara nasıl yaklaştığına dair ortada çok net bir bilgi yok ancak ülkede yozlaşma ve para aklama gibi suçlar pek hoş karşılanmıyor. En azından çok bariz yapıyorsanız.
Pek çok yetkilinin Bitcoin’i ‘para aklama aracı’ olarak gördüğünü de düşünürsek Suudi yetkililerin Bitcoin’e şüpheli yaklaştığını söyleyebiliriz.
Geçtiğimiz yıl Suudi Prens Alwaleed bin Talal, yozlaşma iddialarıyla tutuklanmıştı. Kendisi Dünya’nın en zengin Arap’ı olarak bilinse de biz onu Bitcoin’e düşmanlığıyla biliyoruz.
Güney Afrika
Afrika’nın en önde gelen kripto para piyasasına sahip olan Güney Afrika, kripto para sektörünü düzenlemeye girişmeden önce bu teknolojiyi iyice anlamak ve analiz etmek istiyor.
Ülkenin merkez bankası, kripto para ve Blockchain ile alakalı iş yapan bazı şirketlerle belli oranda özgürlük tanıdı. Bu şirketlerin yaptıkları işlere bakarak da kripto para ve Blockchain hakkında daha somut veriler elde etmeyi planlıyor.
Güney Kore
Güney Kore’nin Adalet Bakanı geçtiğimiz Şubat ayında hükûmetten bağımsız şekilde bir açıklama yapmış ve kripto paraların yasaklanacağını duyurmuştu. Yapılan bu açıklama daha sonra Güney Kore hükûmeti tarafından düzeltilmişti ve hükûmet kripto paraların yasaklanmayacağını belirtmişti.
Güney Kore’de böyle karmaşık gelişmelerin yaşanması sonucunda kripto para piyasası önce ağır bir darbe yemiş, daha sonradan kendini toparlamaya başlamıştı.
Birleşik Krallık
Birleşik Krallık’ta kripto para düzenlemelerine yönelik hala çok somut adımlar atılmamış olsa da ülkede bu piyasaya yönelik ciddi uyarılar yapılıyor ve insanlara kripto para yatırımının risklerinden bahsediliyor.
Birleşik Krallık Parlamentosu’na bağlı Hazine Komitesi Şubat ayında kripto paraların Britanyalı yatırımcılara ve şirketlere ne gibi etkileri olduğunu öğrenmek için yeni bir araştırma başlatmıştı.
Komite tarafından böyle bir araştırma başlatılmasının sebebi de kripto paraların git gide daha popüler hale geliyor olmaları.
Amerika Birleşik Devletleri
ABD’nin kripto para piyasasını düzenlemek adına attığı birkaç adım bulunuyor. Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) son zamanlarda özellikle ICO’ları çok daha yakından takip etmeye başladı ve Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu (CFTC), kripto paraları yasaklamak ya da kripto paraların önünü kesmek için ortada herhangi bir sebep olmadığını belirtti.
Bundan bir süre önce SEC ve CFTC başkanları bir açık oturuma katılmış ve kripto paralar hakkında konuşmuşlardı. Gerçekleşen bu oturumda iki başkandan da son derece olumlu yorumlar gelmişti ve bu gelişme sayesinde piyasa biraz hareketlenmişti. Oturumun detaylarını aşağıdaki yazıdan okuyabilirsiniz:
Avrupa Birliği
AB de tıpkı Birleşik Krallık gibi şu an için yatırımcıları uyarmakla yetiniyor. AB’nin kripto para düzenlemelerine yakın zamanda başlayacağı da pek yok gibi gözüküyor.
Avrupa Merkez Bankası’nın Denetim Kurulu Başkanı olan Daniele Nouy, Avrupa’nın kripto paraları düzenlemek için en azından yakın zamanda bir adım atıp atmayacağı sorusunun cevabına dair bir “fikri olmadığını” ve Avrupa Merkez Bankası tarafından denetlenen bankaların kripto para sektöründe pek büyük bir “rol oynamadıklarını” söylemişti.
Çok Fazla Fikir Ayrılığı Var
Epey yukarılarda bir yerde belirttiğimiz üzere G20 zirvesinde kripto paralar hakkında çok detaylı konuşulamadı. Ancak G20 ülkelerinin kripto paralara karşı nasıl bir tutum izlediğinden bahsettik. Durum böyleyken bu ülkeler G20 zirvesinde oturup saatlerce kripto para hakkında konuşsalardı bile ortaya büyük ihtimalle elle tutulur bir şey çıkmayacaktı.
